Fréttablaðið - 13.12.2008, Blaðsíða 58

50 13. desember 2008 LAUGARDAGUR
NOKKRAR AFSAGNIR Í ÖÐRUM LÖNDUM:
breyttust dálítið og við gætum
rætt þetta málefnalegar en við
höfum gert hingað til. Því þetta
gengur ekki svona, það held ég að
sé öllum ljóst.“
Þingræðið ekki nógu mikið
Valgerður Sverrisdóttir, starfandi
formaður Framsóknarflokksins,
segir það „dálítið sérstakt“ að ráð-
herrar á Íslandi segi nærri aldrei
af sér og að Alþingi hafi aldrei
kært ráðherra til Landsdóms. Hér
á landi hafi ekki skapast hefð fyrir
slíku.
„Þetta hefur kannski eitthvað
með það að gera að það eru meiri-
hlutastjórnir sem eru við völd. Það
er dálítil trygging fyrir því að ráð-
herrunum finnist sér vera sætt.
En á hinum Norðurlöndunum
hefur verið meira um minnihluta-
stjórnir og þjóðþingin hafa verið
sterkari þar en hér,“ segir hún.
Sérð þú sjálf ástæðu til þess að
einhver einstakur ráðherra segi af
sér vegna efnahagshrunsins?
„Það hefur ekki komið fram
formlega nein tillaga um það en
það sem hefur birst af hálfu stjórn-
arandstöðunnar er þetta vantraust
á alla ríkisstjórnina og það kemur
til af því að öll ríkisstjórnin er
meira og minna innvikluð í þetta
mál. Það er kannski ekki auðvelt
að taka einn út frekar en annan. En
vissulega má segja að ef ætti að
taka einhverja út þá hafa við-
skiptaráðherra og fjármálaráð-
herra verið nefndir í því sam-
hengi,“ segir Valgerður.
En ert þú sjálf sammála því að
þeir eigi að segja af sér?
„Ég veit ekki hversu mikið ég á
að segja um það. En ég flutti van-
trauststillögu á ríkisstjórnina og
það er það sem hefur komið út
opinberlega af minni hálfu.“
VG vill full umskipti
Ögmundur Jónasson, þingflokks-
formaður VG, segir að með van-
trauststillögu sinni hafi flokkur-
inn krafist þess að ríkisstjórnin í
heild sinni segði af sér.
En er ekki hægt að taka eitt
skref í einu og byrja á því að ein-
hver sæti ábyrgð?
„Ég held að allt settið þurfi að
fara og þess vegna er ég að tala
um nýjar kosningar og þess vegna
sáum við allan tímann fyrir okkur
þjóðstjórn í mjög skamman tíma,“
segir hann.
Spurður hvers vegna VG krefj-
ist þess ekki að einstakir embætt-
ismenn eða ráðherrar segi af sér
segir Ögmundur að flokkurinn
hafi „bara krafist þess að það verði
algjör umskipti, alls staðar...“
En nú hefur til dæmis umhverf-
isráðherra ekkert gert af sér?
„Auðvitað er ríkisstjórnin í heild
sinni ábyrg, annaðhvort fyrir að
vita og þegja eða að vita ekki og
vera svona fullkomlega andvara-
laus þegar hættumerkin blikkuðu
og þegar oddvitar ríkisstjórnar-
innar voru upplýstir um hve alvar-
legt málið væri.
Í byrjun þessa árs þá halda þau
út í heim [Geir og Ingibjörg] til að
segja fjárfestum að allt sé í himna-
lagi og þeir halda áfram að hlaða á
okkur skuldunum og ef þetta er
ekki pólitísk ábyrgð þá veit ég
ekki hvað það er. Það er mjög
alvarlegt að þau skuli neita að axla
hana með því að boða til kosninga
þegar í stað,“ segir Ögmundur
Hann vill frekar kosningar en
afsagnir.
En þú myndir ekki sætta þig við
í millitíðinni að þeir sem beri
ábyrgð hætti; geta þeir ekki sagt af
sér þótt það verði kosið seinna?
„Nei, það er enginn millivegur í
þessu. Ég horfi á þetta heildstætt,
á ríkisstjórnina í heild sinni, og tel
að eina leiðin til að leiða málin til
lykta og hefja vegferðina út úr
þessu foraði, sem við erum í, sé að
boða til kosninga. Ég vil að niður-
staðan verði algjör endurnýjun og
að þjóðinni verði gefið svigrúm í
alþingiskosningum.“
Björgvin, Árna og Davíð burt
Guðjón Arnar Kristjánsson, for-
maður Frjálslynda flokksins,
hefur aldrei setið í ríkisstjórn og
það er ef til vill þess vegna sem
hann lítur öðruvísi á málin en
félagar hans sem rætt var við hér
áður. Guðjón fer ekki í grafgötur
með að best færi á því að ráða-
menn hirtu pokann sinn og létu sig
hverfa.
Hvetur þú einhvern ráðamann
til að segja af sér vegna efnahags-
hrunsins?
„Ég hef ekkert val um það, vinur,
ég er í stjórnarandstöðu, sem er
tuttugu manns, og hún ræður engu.
En við höfum lagt fram frumvarp
um að Seðlabankinn verði endur-
skipulagður alveg upp á nýtt. Við
teljum að það eigi að vera einn
faglega ráðinn seðlabankastjóri og
að hann sé með hagfræðimenntun
eða slíkt. Eins og staðan er í dag
væri það eðlilegt að hann íhugaði
að draga sig í hlé.“
En einhver ráðherra?
„Við teljum að ekki hafi verið
haldið nægilega vel á okkar málum
varðandi bankamálastarfsemina
og auðvitað ber Björgvin Sigurðs-
son ábyrgð á því, og fjármálaráð-
herra líka.“
Þannig að þeir tveir ættu að
segja af sér?
„Já, ég held að þeir ættu að huga
að sinni stöðu eins og málum eru
komið. Svo höfum við auðvitað
borið upp vantraust á ríkisstjórn-
ina sem var fellt. Úr því að menn
töldu ekki ástæðu til að þjóðin
fengi að kjósa í byrjun næsta árs
tel ég að þessi rannsóknarnefnd
eigi að gefa út áfangaskýrslu í vor
svo þjóðin fái að vita hvað hefur
verið í gangi og geti svo kosið út
frá því í vor, eða í síðasta lagi í
nóvember þegar lokaskýrslan
birtist.“
Í útlöndum segir fólk oft af sér af samviskuástæðum eins og sagt
er. En oftar til að lágmarka skaða eða styrkja stöðu sína eða ríkis-
stjórnarinnar.
En stjórnmálamenn segja einnig af sér til að vekja athygli á sínum mál-
stað, og snúa þá gjarnan aftur síðar, sterkari en ella.
Hér á eftir eru nokkur nýleg dæmi um stjórnmálamenn sem drógu sig í
hlé, án þess að hafa beinlínis framið afglöp í starfi.
2001 Andrea Fischer, heilbrigðisráðherra Þýskalands,
segir af sér eftir að hún er gagnrýnd harkalega fyrir
aðgerðir sínar gegn kúariðu. „Ég verð að viðurkenna
[eftir umtalið] að trú þýskra borgara á hæfni ríkisstjórn-
arinnar til að leysa þetta riðuvandamál, hefur minnkað.“
2004 Svend Aage Jensby,
varnarmálaráðherra Danmerk-
ur, segir af sér vegna gagnrýni
á framgöngu hans ráðuneytis
í Íraksstríðinu. Stofnun innan
ráðuneytisins hafði haldið því
fram að Írakar ættu gereyðing-
arvopn.
2008 Marina Silva, umhverfis-
ráðherra Brasilíu, segir af sér
eftir að henni mistekst að
koma í veg fyrir framkvæmdir á
Amazon-svæðinu, sem hún var
persónulega á móti. Hún sagðist
hafa einangrast í stjórnkerfinu,
meðal annars vegna andstöðu
sinnar við vatnsaflsvirkjanir.
2005 Forsætisráðherra Líbanons, Omar
Karami, segir af sér eftir kröftug mótmæli
almennings gegn utanríkis- og varnarmála-
stefnu hans. Hann sagðist gera þetta svo
ríkisstjórn sín stæði ekki í vegi fyrir friði.
2007 Mikael Odenberg, varnar-
málaráðherra Svíþjóðar, dregur sig í
hlé í mótmælaskyni við niðurskurð í
varnarmálum.
2008 Innanríkisráðherra Ind-
lands, Shivraj Patil, segir af sér
eftir hryðjuverkaárásir í Mumbai.
Ástæðan var sú að hann hefði
ekki komið í veg fyrir árásirnar
og hefði gengið illa að lágmarka
skaðann af þeim. Patil sagðist
vilja bera „siðferðislega ábyrgð“.
2008 Ilkka Kanerva, utanríkis-
ráðherra Finnlands, lætur sig
hverfa eftir að upp kemst að
hann hafði sent dansmeyjum
klúr sms-skilaboð. Flokksfor-
ystan krafðist afsagnar hans.
2008 Sari Sarkomaa,
menntamálaráðherra
Finnlands, segist vilja sinna
börnum sínum betur og
hættir.
Við teljum að það eigi að vera einn faglega ráðinn seðla-
bankastjóri [...] Eins og staðan er í dag væri það eðlilegt að
hann íhugaði að draga sig í hlé.“
GUÐJÓN ARNAR KRISTJÁNSSON Formaður Frjálslynda flokksins virðist vera sá eini af leiðtogunum þremur sem telur mikilvægt að
stokkað sé upp í ríkisstjórn og meðal embættismanna. Hann hefur aldrei verið ráðherra, ólíkt hinum.
VALGERÐUR SVERRISDÓTTIR Formaður Framsóknar bendir á íslenska hefð og hve
veikt Alþingi er gagnvart ráðherrum, spurð hví menn séu aldrei beðnir að hætta.
2008 Vilasrao Deshmukh, forsætisráð-
herra fylkisins þar sem hermdarverkin
voru framin, segir einnig af sér.
„Í lýðræðisríki verður maður að virða
reiði fólksins og angist,“ sagði hann.
ÖGMUNDUR JÓNASSON Þingflokksformaður VG telur einu færu leiðina vera þá að
boðað verði til kosninga. Hann sér ekkert unnið með því að stakir ráðherrar hætti.