Réttur - 01.03.1941, Side 59

meö rannsóknum Marx og studdi þær mjög fræöilega.
Um 1860 fer ögn að rofa til að nýju fyrir frjáls-
lynd sjónarmiö. Verkamannaflokkurinn þýzki rís upp
undir forustu Ferdinands Lassalle, og verkalýðshreyf-
ingu annarra landa vex fiskur um hrygg. Marx og
Engels höfðu ekki gleymt því, að skipulagskorturinn
hafði fyrst og fremt oröið verkalýðnum aö fótakefli
1848, og að knýjandi nauðsyn var á að stofna til al-
þjóðlegra samtaka meöal verkamanna. Árið 1864 var
Alþjóðasamband verkamanna (I. Alþjóðasambandið)
stofnað í Lundúnum. Marx var lífiö og sálin 1 félags-
skap þessum, og veitti Engels honum þar traust Vígs
gengi, þó aö hann ætti ekki mikinn beinan þátt í stofn-
un þess. Alþjóðasamband verkam. var fyrsta tilraun-
in til þess aö skipuleggja pólitísk samtök verkamanna
í alþjóðlegum stíl. Alþjóöasambandiö var þó ætið
fremur veikt, enda komu brátt upp harövítugar deil-
ur 'innan þess, milli Marx annars vegar og Rússans
Bakúníns og annarra hálfborgaralegra gerbótamanna
hins vegar. Enduöu deilur þessar svo, að Bakúnín og
fylgifiskar hans voru reknir úr sambandinu. En eftflr
þýzk-franska stríðið 1870—71 lognaðist Alþjóðasam-
bandið útaf, þó að það lifði að nafninu til fram á ár-
ið 1876. Síðustu árin, sem sambandið starfaði var
Marx farinn að heilsu og hélt Engels þá uppi að mjög
miklu leyti störfum þess, enda var hann fluttur
frá Manchester til Lundúna. En alþjóöasambandinu
varð ekki bjargaö, og þýðing þess í sögu verkalýðs-
hreyfingarinnar var fyrst og fremst aö vísa verka-
mönnum á leið alþjóðlegra samtaka á byltingasinn-
uðum grundvelli. Skipulagslega var Alþjóðasamband-
ið of veikt til þess aö geta mótaö verklýðshreyfingu
samtíðarinnar, nema að litlu leyti, en þaö hefur hins
vegar haft þeim mun meiri áhrif á verklýðshreyfingu
seinni tíma.
Eins og áður var frá sagt hvarf Engels frá Man-
59
/