Réttur - 01.08.1985, Blaðsíða 8

olíu, drifkrafti stríðsvélanna. Þriðja stór-
framkvæmdin er svo ný flugstöð, sem
betluð hefur verið út úr Bandaríkjaþingi.
Sagt að hún eigi að vera íslensk. Hún er
þó ekki íslenskari en svo, að herstjórn
Bandaríkjanna hefur tryggt sér hana
fyrirfram hvenær sem henni býður við að
horfa. Atriði er það svo út af fyrir sig. að
íslendingar hafa orðið sér til margfaldrar
minnkunnar í sambandi við flugstöð
þessa: Með því að betla hana, ekki einu
sinni, heldur minnst í tvígang, með því að
láta um leið narra inn á sig stöð sem bæði
er of dýr til að byggja og of stór til að
reka, og loks með því hvernig utanríkis-
ráðherrann núverandi byrjaði verkið.
Væri flugstöðin sú arna íslenskt samgöngu-
mannvirki, hefði vitanlega samgönguráð-
herrann átt að hefja verkið. Það var nú
ekki alveg það. Geir utanríkisráðherra lét
sig hafa að ganga í verk bandarískra her-
foringja hefðu hlutirnir verið nefndir rétt-
um nöfnum eftir eðli og umhverfi. þar
sem her Bandaríkjanna hefur verið látinn
fá hluta af okkar landi til að gera að hluta
af sínu landi.
Herinn gat búið sér til flugstöð, íslend-
ingar einir haft þá gömlu sem Kanar „af-
hentu" í stríðslok, lagað hana og stækkaö
eins og þurfti. Þetta lá alltaf í augum
uppi, hefðu landsmenn staðið á sínu.
ísland hefur verið læst fastar og fastar í
hlekki herjakeðju Bandaríkjanna. Nú er
að verða hér eða orðin þýðingarmikil
stjórnstöð, hvort heldur er í eftirlits-, að-
vörunar- eða árásarskyni.
Héðan á að greiða högg eða taka við
höggum í versta falli. Lengi hefur leikið
nokkur grunur á aö hér væri leynt kjarn-
orkusprengjum. Islenskir valdamenn
hafa svarið og sárt við lagt, að svo væri
ekki. íslendingar hefðu aldrei leyft það
og það væri ekki gert að stjórn íslands
forspurðri. Hins vegar hefir eitt þekktasta
hlutlaust fræðirit um alþjóðleg hermál
komist að því, að hér gilda samskonar
varúðar- og leyndarráðstafanir og í opin-
berum atómvopnastöðvum Bandaríkja-
hers. Frá sjónarhóli Pentagon, aðal-
stjórnstöðvar hers Bandaríkjanna, liggur
í augum uppi hve hentugt er að hafa hér
atómstöð sem stendur undir nafni. Mér
finnst algjör barnaskapur að trúa að svo
sé ekki.
Ég hefi átt leið fram hjá þeim felustöð-
um hersins á Miðnesheiði, sem án efa
geyma vopn. Þar eru munnar að göngum
gröfnum inn í jörðina með gríðar löngu
millibili. hverjum einum lokað með „lok
lok og læs og allt úr stáli". Vitanlega sá ég
þetta úr nokkrum fjarska og ekki sé ég í
gegn um holt og hæðir og ekki þekki ég
kjarnorkusprengjuna í sjón. En ég sá
stílinn, sá skipulagið, verksummerkin.
Mundi ekki einmitt vera næst sanni að
geyma atómbombur svona, dreifðar með
löngu millibili inn í dýpstu hraunhellum
austur á Islandi, nógu andskoti langt frá
Bandaríkjunum, nógu andskoti nálægt
Rússum?
Síðan þann maídag þegar þetta opin-
beraðist mér, hefur mér ekki gagnað neitt
að efast um atómstöð þarna. Svo yfir-
þyrmandi lífsreynsla var að aka eins og
komist varð umhverfis herstöðina dag-
langt undir himingný, undir mistruöum
þotuhimni við sortnandi sól.
Ekki veltur nema hverfandi lítið á því
hvað einn og einn, ég og mínir líkar,
skynja og álykta um þennan þátt málsins.
Ógnin felst í því að íslensk stjórnvöld
viröist skorta algjörlega að hamla ögn
gegn óvægilegri stigmögnum herstöðv-
anna. Þau hamla ekk'i við lítt eða ckki
dulinni ráðsmennsku pólitískra og hern-
I aðarlegra valdamanna í Bandaríkjum
136