Réttur - 01.08.1985, Blaðsíða 37

Síðan hefja þeir Baldvin Einarsson og
Jón Sigurðsson þá frelsisbaráttu, er eigi
linnti fyrr en fullur sigur vannst á danska
veldinu 1944.
Allar frönsku byltingarnar vekja frelsis-
baráttu á íslandi:
Júlíbyltingin 1830: Baldvin Einarsson:
„Ármann á Alþingi“. — „Fjölnir“ 1835
og áfram.
Febrúarbyltingin 1848: Jón Sigurðsson:
„Flugvekja til íslendinga“ 1848. — Gísli
Brynjólfsson: Norðurfari 1848-49. —
Norðurreið Skagfirðinga 1849. — Þjóð-
fundurinn 1951.
Jón Sigurðsson fór ekki dult með hve
lítt væri á yfirstéttina að treysta í þeirri
baráttu. í bréfinu til Gísla Hjálmarssonar
ó. sept. 1856 segir hann berum orðum:
Eigi sé hægt að reiða sig á embættis-
mennina „síst þá sem eru í æðri stöðum.
Þeir álíta sig selda og eru það.“ — „Þeir
eru góðir að vaka yfir anncienniteti
sjálfra sín, en ekki yfir réttindum þjóðar-
innar.“ — „Mér finnst nú allt benda til
þess, að alþýðan á íslandi sé það eina,
sem megi fá vit úr og kenna vit.“
Og það sýndi sig, er í harðbakkann sló
'908 undir forustu Skúla og Björns að
það var alþýðan, sem bjargaði málstaðn-
um og felldi „uppkastið“ í fyrsta skipti er
hún naut leynilegs, almenns kosningarétt-
ar og hafði kjörstað í hverjum hrepp.
Þarmeð var mögulegt að stíga stóru
sporin til endanlegs afnáms danska valds-
'ns 1918 og 1944.
En það má aldrei gleymast hvað yfir-
stéttarsvikin við sjálfstæði lansins kost-
uðu þjóðina í fórnum og þjáningum
öldum saman og harðri frelsisbaráttu.
Síst má það gleymast nú, er yfirstéttar-
svikin við sjálfstæði þjóðarinnar endur-
'aka sig á miklu hærra og hættulegra stigi.
'^ísL Wntift iiii liibitssljiivii'
; iM isni/l*.
: i\i ilni'tí i’áiiiimtiiiiio
„Lifí þjóðfrelsið, lifí félagsskapur og samtök, og
drepist kúgunarvaldið.“
„Skagfírskir bændur hrópa við amtmannssetrið á
Möðruvöllum 1849“
SKÝRINGAR:
1 hcim, sem vilja lesa nánar um þessi atriði, skal
bent á greinina „Átök aldanna um félaga Jesús
og frumkristninnar boðskap" í „Rétti" 1979, bls.
9-42.
2 Tilvitnanirnar eru út „íslands glaðværð" 1795.
„Lúðra" merkir að ganga sneypulegur, — og
„borgir" merkir hér „kastalar".
165