Morgunblaðið - 04.06.2006, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 2006 41
anlega betur til kjósenda á höfuðborgarsvæðinu
en núverandi forysta Framsóknarflokksins ger-
ir. Og gætu þess vegna myndað sterka forystu.
Því má þó ekki gleyma að þau hafa áður eldað
grátt silfur og þess vegna ekki ljóst hvort og
hvernig þau myndu ná saman í nýjum forystu-
hlutverkum. Hins vegar eru þau bæði praktískir
stjórnmálamenn og þess vegna meiri líkur en
minni á því að þau mundu einsetja sér að starfa
vel saman.
Hver eru markmið forystusveitar Framsókn-
arflokksins með breytingum af þessu tagi?
Markmiðin eru augljóslega þau að efla Fram-
sóknarflokkinn svo fyrir næstu kosningar, að
hann hafi möguleika á að taka áfram þátt í sam-
starfi í ríkisstjórn að loknum næstu þingkosn-
ingum. Þess vegna vill flokkurinn ganga til
þeirra kosninga undir nýrri forystu yngra fólks,
sem endurspeglar betur veruleika nútímans.
Þetta verður ekki auðvelt verk fyrir flokkinn og
bæði Finnur og Siv, ef þau verða kjörin til þess-
ara starfa, eiga eftir að verða fyrir miklum póli-
tískum ágjöfum en breyting af þessu tagi mundi
veita flokknum alveg nýja viðspyrnu auk þess
sem það verður auðveldara fyrir nýja forystu að
breyta um stefnu og slá nýjan tón í landsmála-
pólitíkinni.
ESB-stefnan er Framsóknarflokknum ekki til
framdráttar nú um stundir, svo að dæmi sé nefnt.
Halldór Ásgrímsson hefur á margan hátt verið
umdeildur stjórnmálamaður en hann hefur verið
ábyrgur stjórnmálamaður. Þegar horft er yfir
farinn veg er ljóst, að hann hefur verið ákveðinn
klettur í Framsóknarflokknum. Forveri hans
Steingrímur Hermannsson, sem var vinsæll
stjórnmálamaður, gat átt það til að hlaupa óvænt
í ýmsar áttir. Halldór hefur verið fastur fyrir.
Það hefur verið umtalsvert afrek hjá honum að
halda Framsóknarflokknum svo lengi í ríkis-
stjórn sem raun ber vitni. Morgunblaðið hefur
lengst af verið annarrar skoðunar en forsætis-
ráðherra um grundvallarmál. Þannig barðist
blaðið gegn stefnu hans í kvótamálum en hann
verður að teljast einn helzti höfundur kvótakerf-
isins á Íslandi. Morgunblaðið hefur líka verið
andvígt afstöðu ráðherrans til Evrópusambands-
ins. Engu að síður hafa samskipti blaðsins við
forsætisráðherra verið vinsamleg, sem segir
sennilega meiri sögu um ráðherrann en blaðið!
Þegar fram líða stundir mun nafn Halldórs Ás-
grímssonar verða tengt kvótakerfinu og Kára-
hnjúkavirkjun. Það eru tvö stór mál sem hafa
valdið miklum deilum í samfélaginu.
En óneitanlega er útganga Halldórs Ásgríms-
sonar af sviði stjórnmálanna að verða býsna
dramatísk, ef fram heldur sem horfir.
Samstarfs-
flokkurinn
Hverfi Halldór Ás-
grímsson af vettvangi
stjórnmálanna kemur
upp ný staða fyrir
Sjálfstæðisflokkinn og formann hans. Samningar
stjórnarflokkanna um forsætisráðuneytið voru
bundnir Halldóri Ásgrímssyni persónulega
þannig að fyrirhuguð breyting þýðir, að Geir H.
Haarde tekur við embætti forsætisráðherra. Sú
breyting mun styrkja stöðu hins nýja formanns
Sjálfstæðisflokksins. Það verður auðveldara fyr-
ir hann að ganga til kosninga sem forsætisráð-
herra en sem utanríkisráðherra. Síðarnefnda
ráðherraembættinu fylgja mikil ferðalög til út-
landa og augljóst að það er ekki auðvelt fyrir for-
mann flokksins að sameina þær skyldur að vera
mikið á ferðalögum í útlöndum sem utanríkisráð-
herra og veita Sjálfstæðisflokknum forystu
heima fyrir og það á kosningaári. Þess vegna
sýnist augljóst, að staða Sjálfstæðisflokksins
verður sterkari en ella.
Telja má víst að sömu ástæður valdi því að
Finnur Ingólfsson hafi ekki áhuga á að taka að
sér embætti utanríkisráðherra en það þýðir frek-
ari breytingar á ráðherraembættum Sjálfstæð-
isflokks. Hvert fer Árni M. Mathiesen, ef Finnur
tekur við embætti fjármálaráðherra? Hvernig
ráðstafar Sjálfstæðisflokkurinn embætti utan-
ríkisráðherra verði það áfram hans megin? Það
embætti er þeim mun mikilvægara nú, þar sem
ljúka þarf samningum við Bandaríkjamenn og
koma öryggismálum þjóðarinnar til frambúðar í
fastan farveg. Þá sýnist nokkuð ljóst að Fram-
sóknarflokkurinn fái í sinn hlut ráðherraembætti
sem flokkurinn lét af hendi þegar Halldór Ás-
grímsson tók við embætti forsætisráðherra.
Það er ekki vandalaust fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn að beina þessum breytingum í farsælan far-
veg fyrir flokkinn.
Þessar breytingar allar leiða hins vegar til
þess, að stjórnarflokkarnir báðir mundu ganga
til næstu þingkosninga með breytta ásýnd, sem
ætti að verða þeim báðum til góðs.
Hvað af því leiðir hlýtur tíminn einn að leiða í
ljós. Sveitarstjórnarkosningarnar hafa undir-
strikað það sem áður var vitað, að andrúmið á
milli Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar er ekki
með þeim hætti að líklegt sé að þessir tveir flokk-
ar mundu kjósa að starfa saman í ríkisstjórn.
Raunar má á margan hátt segja það sama um
samskipti Samfylkingar og Framsóknarflokks.
Margir hafa velt því fyrir sér, hvort samstarf
Sjálfstæðisflokks og Vinstri grænna væri mögu-
legt í ríkisstjórn. Raunar er búið að mynda meiri-
hluta þessara tveggja flokka í Mosfellsbæ, sem
verður athyglisverð tilraun. Hins vegar virðist
vandi Vinstri grænna vera sá, að áður en þeir
gætu tekið þátt í slíku samstarfi þurfi margt að
hafa gerzt innan þeirra flokks og m.a. það að á
það hafi reynt að ekki væri hægt að ná samstarfi
á milli vinstri flokka og þá hugsanlega Fram-
sóknarflokks. Það er ekki auðvelt fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn að fallast á slíka málsmeðferð.
Auðvitað á þetta allt eftir að koma í ljós og þar
ráða úrslit þingkosninga mestu.
Það er samt sem áður athyglisvert að frum-
kvæðið í stjórnmálunum er nú í höndum stjórn-
arflokkanna. Þar eru að verða breytingar. Þeir
eru báðir að skapa sér sterkari vígstöðu fyrir
baráttu næstu mánaða. Vinstri grænir mega að
sjálfsögðu una vel við sinn hlut eftir úrslit sveit-
arstjórnarkosninganna en Samfylkingin situr
eftir. Þar sýnist ekkert vera að gerast sem breyti
þeirri stöðu sem sá flokkur er kominn í. Samfylk-
ingin fékk lélega útkomu úr kosningunum fyrir
viku og ekki auðvelt að sjá, hvað flokkurinn getur
gert til þess að styrkja stöðu sína fyrir þingkosn-
ingar.
Morgunblaðið/Eggert
Í ríkissjónvarpinu
sagði Halldór Ás-
grímsson að hann
tæki ábyrgð á
slæmri útkomu
Framsóknarflokks-
ins í kosningunum.
Hann gaf enga frek-
ari skýringu á því,
þótt gengið væri á
hann. Hins vegar
fór ekki á milli
mála, að hann var
sallarólegur og af-
slappaður. Eftir á að
hyggja var fas hans
með þeim hætti, að
þar fór maður, sem
var orðinn frjáls,
hann hafði tekið
ákvörðun.
Laugardagur 3. júní