Morgunblaðið - 09.09.2006, Síða 16

16 LAUGARDAGUR 9. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
E
xista er fjármálaþjónustufyrirtæki
með umfangsmikla starfsemi á
sviði trygginga, eignaleigu og
fjárfestinga. Við skráningu í
Kauphöll Íslands þann 15. sept-
ember verður Exista næst stærsta félagið í
Kauphöllinni sé miðað við eigið fé, sem nam 143
milljörðum króna þann 30. júní sl. Þann sama
dag námu eignir Exista um 311 milljörðum.
Lýður Guðmundsson er starfandi stjórn-
arformaður Exista og bróðir hans Ágúst á sæti í
stjórn félagsins en jafnframt er hann forstjóri
Bakkavarar Group sem þeir stofnuðu fyrir tutt-
ugu árum. Félag þeirra Bakkavör Holding B.V.
er stærsti hluthafi Exista með 47,4% hlut.
Í rekstri Exista eru þrjár meginstoðir; vá-
tryggingastarfsemi, eignaleigustarfsemi og
fjárfestingarstarfsemi. Exista rekur eitt
stærsta tryggingafélag landsins, Vátrygginga-
félag Íslands (VÍS) ásamt því að vera meiri-
hlutaeigandi í Verði Íslandstryggingu en þessi
tvö tryggingafélög ráða yfir um 37% af íslensk-
um vátryggingamarkaði. Exista starfrækir
einnig líftryggingafélagið Lífís, stærsta eigna-
leigufyrirtæki landsins, Lýsingu, og Öryggis-
miðstöð Íslands. Þá er Exista stærsti hluthafi
Kaupþings Banka með 25,7% hlut, Bakkavarar
Group með 38,7% hlut og Símans með 43,6%.
Lýður segir að fjárfestingarstarfsemin noti
fjárstreymi frá tryggingarekstri og eignaleigu
ásamt öðrum sjóðum Exista til þess að fjárfesta
í mismunandi verkefnum, annars vegar í kjöl-
festuhlutum í félögum skráðum á hlutabréfa-
markaði, sem eru t.d. hlutirnir í KB banka og
Bakkavör, og hins vegar í óskráðum félögum en
gott dæmi um slíka fjárfestingu er eignarhlut-
urinn í Símanum. Auk þess hefur Exista með
höndum eigin bók sem geymir um 60 milljarða
króna, sem notaðir verða til margskonar fjár-
festinga á fjármálamarkaði, þó aðallega erlend-
is, að sögn Lýðs.
Ekki óþekkt viðskiptamódel
Það viðskiptamódel sem Exista hefur valið
sér er ekki óþekkt. Besta dæmið er ef til vill
fjárfestingarfélagið Berkshire Hathaway en
þar ræður hinn goðsagnakenndi Warren Buff-
ett ríkjum. Buffett hefur oft verið talinn annar
ríkasti maður heims, þar til hann ákvað að gefa
mestan hluta auðæfa sinna til góðgerðamála.
„Við sækjum svolítið fyrirmyndina þangað,
við viðurkennum það fúslega. En þetta módel
hefur verið reynt annars staðar með góðum ár-
angri,“ segir Lýður. Hann segir Exista vera
nýjan kost í flórunni hér heima, kost sem bygg-
ist á þeim traustu félögum sem eru í eigu Ex-
ista. Þegar litið sé yfir eignarsafn Exista megi
þar finna nokkur af öflugustu fyrirtækjum
landsins og lykilhluti í enn fleiri félögum, Kaup-
þing banka sem sé stærsti og öflugasti banki
landsins, Bakkavör sem sé stærsta fyrirtæki
landsins þegar komi að starfsmannafjölda,
veltutölum og frjálsu fjárflæði og Símann sem
sé stærsta fyrirtæki okkar Íslendinga með
starfsemi einungis á Íslandi.
Og möguleikar séu miklir. Hvað VÍS varði þá
sé stefnan að byggja upp og sækja fram, að-
allega á meginlandi Evrópu og eins í Bretlandi.
„Það hefur nú verið lítil arðsemi af vátrygginga-
rekstri undanfarin ár en það eru merki um að
þetta fari batnandi og við höfum mikla trú á því
að vátryggingastarfsemin muni skila okkur
miklu í framtíðinni. Það er frábært fólk sem
þarna vinnur, þetta er rótgróið félag og það
stærsta í vátryggingum á Íslandi. Við munum
byggja á þessum grunni og sækja fram og höf-
um áhuga fyrir því að skoða stórfjárfestingar í
vátryggingarekstri í Bretlandi og á meginlandi
Evrópu.“
Sama gildi um Lýsingu, þar sé til staðar mjög
breið þekking á mjög víðu sviði og hana sé hægt
að nota til að drífa eignaleiguna áfram á þessum
mörkuðum erlendis. „Lýsing er jafnframt
stærsta eignaleigufyrirtæki landsins. Við erum
með tæpa 60 milljarða af útlánum í gegnum
Lýsingu, sem er alveg frábær undirstaða fyrir
rekstur Exista. Og við hyggjumst jafnframt
sækja fram í Evrópu og byggja á þeirri grunn-
þekkingu sem þar er.“
Lýður segir að rekstur Símans gangi vel og í
nýlegu uppgjöri megi sjá að tekjur Símans juk-
ust um 17% á fyrri helmingi ársins meðan
rekstrarhagnaður jókst um 20%. „En hins veg-
ar töpuðum við á genginu því þegar við keypt-
um Símann skuldsettum við hann í erlendri
mynt vegna vaxtamunarins sem er milli Íslands
og Evrópu. En þar sem um langtímalán er að
ræða hefur þetta ekki áhrif á reiðufjárstreymi
Símans sem var sérstaklega gott líka á tíma-
bilinu. Og þegar menn eru að vinna með fjár-
festingar í óskráðum félögum þá er það fjár-
streymið sem skiptir mestu máli. Síminn hafði
4,3 milljarða í handbæru fé frá rekstri á fyrri
helmingi ársins.“
Lýður segir að Síminn horfi einnig til útrásar
en eins og kunnugt er verður félagið skráð á
markað í lok næsta árs. „En hins vegar er
stefna Símans sú að stökkva ekki einungis á það
sem framhjá flýtur og kaupa það heldur vanda
vel til verksins og velja góðar fjárfestingar og
það hefur mikil vinna farið fram undanfarið ár
við að finna slík verkefni.“
Þegar kemur að Bakkavör segir Ágúst að
horfurnar séu góðar og reksturinn líti vel út.
„Framundan er að halda áfram að stækka
Bakkavör á svipaðan hátt og við höfum gert á
undanförnum árum með kaupum á fyrirtækjum
sem samræmast okkar mörkuðum og stefnu og
útvíkka frekar starfsemina á meginlandi Evr-
ópu og í Asíu.“
Þegar litið er til fjárfestinga í óskráðum fé-
lögum segir Lýður að ekki sé verið að horfa á
neinn sérstakan geira, heldur sé verið að leita
að góðu stjórnendateymi og góðum fyr-
irtækjum með stöðugt fjárstreymi sem hægt sé
að skuldsetja og þá muni Exista setja fjármagn
þar á bakvið.
Sama aðferðafræði og í Bakkavör
Spurðir hvort Exista muni þá ekki starfa líkt
og svokallaðir umbreytingafjárfestar, þar sem
fyrirtæki með það sem kalla mætti lélegan
rekstur eru yfirtekin og rekstrinum beint á
beinu brautina, segir Ágúst svo ekki vera.
„Við ætlum að leyfa öðrum að kljást við þau
verkefni. Við munum beita svipaðri aðferða-
fræði í Exista og við höfum gert í gegnum tíðina
í Bakkavör þegar kemur að fjárfestingum í
óskráðum félögum og einbeita okkur að því að
finna fyrirtæki sem eru í nokkuð góðum rekstri
og með góðar framtíðarhorfur.“
Lýður heldur áfram: „Módelið okkar er að
gera gott betra, sumir eru með það módel að
gera slæmt betra og það er kannski munurinn á
okkur og mörgum öðrum. Það er ekkert verra
módel, það er bara mismunandi hvernig aðferð-
um menn beita.“
Exista opnaði fyrr á árinu skrifstofu í London
ásamt Bakkavör og Símanum. „Við hyggjumst
sækja þar fram, við erum með alveg hliðstæða
starfsemi hér á Íslandi en við viljum sækja í
stærri reynslubrunn og nýta okkur þann mann-
auð sem er fyrir hendi í Bretlandi til að breikka
þá þekkingu sem til er innan Exista. Á breskum
fjármálamarkaði njótum við einnig góðs af þeim
tengslum og því orðspori sem við bræður höfum
aflað okkar á undangengnum árum við upp-
byggingu Bakkavarar,“ segir Lýður
Sjálfur er Lýður búsettur í London. Hann
verður það áfram og mun stýra starfseminni
þar. Að sögn Lýðs er svo topplið hér heima við
stjórnvölinn. Forstjórarnir eru tveir: Erlendur
Hjaltason, sem hefur yfirumsjón með fjárfest-
ingum í óskráðum eignum og kjölfestufjár-
festingum, og Sigurður Valtýsson, sem hefur
yfirumsjón með rekstrarsviðum félagsins,
tryggingastarfsemi, eignaleigu og eignastýr-
ingu. Ásgeir Baldurs stýrir svo VÍS og Ólafur
Helgi Ólafsson Lýsingu. Aðrir helstu stjórn-
endur eru Sveinn Þór Stefánsson fjár-
málastjóri, Ásmundur Tryggvason fram-
kvæmdastjóri, Bjarni Brynjólfsson sem er
framkvæmdastjóri eigin viðskipta, Guðrún Þor-
geirsdóttir sem er framkvæmdastjóri áhættu-
stýringar og Sigurður Nordal sem er fram-
kvæmdastjóri samskiptamála.
Almenningur fái að vera með
Fyrir skemmstu seldi Kaupþing banki um
þriðjung af eign sinni í Exista til nokkurra af
stærstu lífeyrissjóðum landsins og segir Lýður
að við söluna hafi hluthafahópurinn breyst á já-
kvæðan hátt því um sé að ræða nokkra öfl-
ugustu fjárfesta landsins.
Í þessari viku fór fram útboð til fagfjárfesta
og á mánudag hefst útboð til almennings og til
starfsmanna þar sem almenningi gefst kostur á
því að ská sig fyrir hlutum í félaginu. Þeir bræð-
ur segja að með almenna útboðinu sé hugsunin
sú að leyfa almenningi að vera með frá upphafi.
Kaupþing banki hyggst svo greiða út restina
af þeirri eign sem eftir er í bókum bankans, eða
um 10% af hlutafé í Exista, sem arð til hluthafa
sinna innan tveggja mánaða frá skráningu fé-
lagsins í Kauphöll og verður Exista þá fjöl-
mennasta almenningshlutafélag í landinu ásamt
bankanum. Krosseignatengsl milli Exista og
Kaupþings banka verða þar með úr sögunni en
þau hafa verið gagnrýnd á undanförnum miss-
erum, einkum af erlendum greiningaraðilum.
Eins og kunnugt er hugðist FL Group skrá
Icelandair Group á markað í vor en ekkert varð
af þeirri skráningu, að sögn vegna slæmra að-
stæðna á markaði. Spurður hvort nú sé einhver
verri tími en annar til að skrá félag á markað
segir Lýður svo alls ekki vera.
„Nei, við teljum að þetta sé ágætur tími og
okkur þykir ekki mikilvægt að fara með félag á
markað þegar allt er útblásið og á toppnum.
Undanfarið hálft ár hefur markaðurinn verið
hálf daufur en ég held að það sé ekkert verra að
fara með félag á markað á svoleiðis tímum, það
er ekkert endilega best að byrja á toppnum. “
– Virðist ef til vill vera að rofa til?
„Já, það hefur margt jákvætt gerst, rík-
issjóður var að birta mjög jákvæðar tölur um
rekstur síðasta árs sem eru góðar fréttir í sjálfu
sér. Var ekki væntingavísitalan á uppleið? Ís-
lendingar eru orðnir bjartsýnir á ný, sýnist
mér,“ segir Ágúst.
Og Lýður heldur áfram: „Eins hefur bönk-
unum gengið vel að verjast þeim árásum sem
þeir hafa orðið fyrir af hendi bæði innlendra og
erlendra aðila. Þeir hafa höndlað sína stöðu vel
enda mikið af frábæru fólki í bankageiranum al-
mennt. Þeir skiluðu góðum uppgjörum og hafa
verið að vinna í sínum fjármögnunar- og kynn-
ingarmálum. Búandi erlendis, þá hafa þær
spurningar sem ég fékk mikið til hljóðnað.“
Ágúst segir að gagnrýnin á bankana hafi í
sjálfu sér ekki orðið til þess að hægja á útrás ís-
lenskra fyrirtækja því á síðastliðnu hálfu ári
hafi mörg stór fyrirtækjakaup hjá íslenskum
fyrirtækjum átt sér stað.
„Það hefur ekkert hægt á krafti hjá íslensk-
um fyrirtækjum í erlendri útrás þó svo að það
hafi orðið svolítið fjölmiðlabakslag á íslenskt
efnahagslíf og hrakspár víða,“ segir Ágúst.
„Ég held hins vegar að hlutirnir hafi breyst
mikið og í dag eru íslensk fyrirtæki á engan
hátt háð íslensku bönkunum um fjármagn til
stækkunar eða vaxtar erlendis eins og þau voru
í sjálfu sér upphaflega þegar þessi útrásarhrina
hófst um 2000. Þá voru það íslensku bankarnir
sem stóðu fyrst og fremst á bak við íslensk fyr-
irtæki í útrásinni en í dag eru flest útrásarfyr-
irtækin og mörg íslensk fyrirtæki með mjög öfl-
ug bankasambönd erlendis og fjármagna sína
starfsemi að mestu og jafnvel að öllu leyti með
fjármagni frá erlendum bönkum.“
Ágúst segir kerfið allt miklu stærra og
sveigjanlegra í dag og íslensk fyrirtæki hafi í
mun fleiri hús að venda. Þó hugsanlega sé ein-
hver samdráttur framundan í íslensku efna-
hagslífi þá hafi það mjög lítil áhrif á flest íslensk
stórfyrirtæki í dag.
„Hvort það verði efnahagssamdráttur á Ís-
landi eða hvort íslensku bankarnir fái verri kjör
á lánsfjármörkuðum erlendis – það hefur bara
hverfandi áhrif. Þess vegna mun útrásin, eða
starfsemi íslenskra fyrirtækja erlendis, ekkert
verða undir því komin hvernig tekst til með
þessa þætti sem voru reyndar afgerandi fyrir
bara nokkrum árum,“ segir Ágúst.
Lýður bætir við að enda hafi sést þess merki
á undanförnum mánuðum, þar sem FL Group,
Marel, Bakkavör og Baugur hafa haldið sínu
striki, auk þess sem Actavis standi nú í stærstu
yfirtöku íslensks fyrirtækis til þessa.
„Hvergi hefur þetta stöðvað íslensku fyr-
irtækin, menn hafa alveg haldið sínu striki og
fylgt sinni stefnu eftir óhikað. Það hefur ekki
verið samdráttur í framboði á lánsfé til ís-
lenskra fyrirtækja erlendis almennt, alla vega
höfum við ekki fundið fyrir því,“ segir Lýður.
Stefna ekki á fjölmiðlarekstur
En hverju svara bræðurnir þeim orðrómi
sem gengið hefur um að Síminn og Skjárinn
ætli í samstarf við Árvakur og mynda fjölmiðla-
samsteypu til mótvægis við Dagsbrún.
Lýður er fyrri til svars: „Það hefur aldrei
staðið til að búa til fjölmiðlasamsteypu og það
er enginn áhugi fyrir hendi á því. Þetta er eitt-
hvað sem einhverjir menn úti í bæ fundu upp.
Við höfum miklu meiri áhuga á því að vera í
dreifingu á efni og Skjárinn er okkar leið til
þess. Við höfum ekki staðið í fréttamennsku á
Skjánum að neinu leyti og það stendur ekki til.“
Því sé ekki meiningin að blanda sér í umræðuna
á Íslandi með fjölmiðlarekstri, það sé alveg
skýrt.
Ágúst bætir við að nóg sé af mönnum sem
standi í svoleiðis hlutum hérlendis og þeir vilji
ekki bætast í þann hóp. Þeim þyki það einfald-
lega ekki eftirsóknarvert.
Lýður segir það ekki hollt að menn sem eigi
jafnmikið undir í viðskiptum séu að hafa áhrif á
umræðuna með þessum hætti og Ágúst bætir
við: „Það má kannski segja að menn hafi áhuga
á að hafa áhrif á umræðuna en ekki með þessum
hætti.“
Nýr kostur í flórunni
Með skráningu Exista í
Kauphöll Íslands og arð-
greiðslu Kaupþings banka til
hluthafa verður Exista eitt
stærsta hlutafélag landsins.
Sigurhanna Kristinsdóttir
leit inn hjá þeim Ágústi og
Lýð Guðmundssonum, en fé-
lag þeirra, Bakkabræður, er
stærsti hluthafi Exista, og
kynnti sér framtíðaráform
félagsins.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Stefna hátt Bræðurnir Ágúst og Lýður Guðmundssynir eru stærstu hluthafar í Exista í
gegnum félagið Bakkabræður. Þeir segja að ekkert hafi hægt á krafti íslenskra fyrirtækja í
útrás en Exista hyggur á landvinninga.
»Exista var stofnað í júní 2001 afhópi sparisjóða.
»Hinn 30. júní 2006 nam eigið fé Ex-ista um 143 milljörðum króna og
eignir um 311 milljörðum.
»Stærstu núverandi hluthafar Ex-ista eru Bakkabraedur Holding
B.V. sem á 47,4% hlut.
»Exista verður skráð í Kauphöll Ís-lands hinn 15. september.
Í HNOTSKURN
sigurhanna@mbl.is