Morgunblaðið - 12.10.2006, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 12.10.2006, Blaðsíða 16
16 FIMMTUDAGUR 12. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR Eftir Rúnar Pálmason runarp@mbl.is Í TILLÖGUM nefndarinnar felast m.a. verulegar breytingar á lögum og reglum um á hvaða svæðum verð- ur leyft að rannsaka og nýta orku- auðlindir. Nefndin leggur einnig til að gjald verði tekið fyrir nýtingu auðlinda á eignarlöndum ríkisins og á þjóðlend- um og að hægt verði að velja á milli umsækjenda um rannsóknar- og nýtingarleyfi með uppboði. Lykilatriði í tillögum nefndarinn- ar er að Alþingi samþykki ekki síðar en 2010 lög eða þingsályktun um sér- staka verndar og nýtingaráætlun fyrir auðlindir í jörðu og vatnsafl til raforkuframleiðslu. Áætlunin yrði til t.d. 25 ára í senn og endurskoðuð reglulega. Meirihluti nefndarinnar leggur til að þar til sú áætlun tekur gildi, verði farið eftir sérstökum reglum um úthlutun á rannóknar- og nýtingarleyfum sem m.a. þýðir, að sögn formanns nefndarinnar, að ekki verða veitt rannsóknarleyfi vegna Skaftárveitu, virkjunar í Brenni- steinsfjöllum eða í Gjástykki, fram til ársins 2010, nema að undan- gengnum rannsóknum og mati og með samþykki Alþingis. Farvegur til þjóðarsáttar Jón Sigurðsson, iðnaðarráðherra, sagði á blaðamannafundinum að með skýrslu nefndarinnar væri náð merkilegum áfanga í mikilvægum málaflokki. Í tillögum nefndarinnar væri sannarlega fólginn farvegur til þjóðarsáttar. Tillögurnar yrðu að sjálfsögðu teknar til athugunar hjá ríkisstjórninni og sagði hann að stefnt væri að því að frumvarp sem byggði á tillögum nefndarinnar yrði samþykkt á yfirstandandi þingi. Karl Axelsson, formaður nefndar- innar, sagði að um niðurstöður nefndarinnar hefði náðst sam- komulag um stærstu þættina ef frá væri talið það álitaefni hvaða auð- lindanýtingu eigi að heimila fram til 2010. Karl sagði ljóst að nefndarmenn hefðu gengið til starfa með afar mis- munandi skoðanir. „Í þeirri viðleitni að ná sameigin- legri niðurstöðu um meginatriðin í tillögugerð okkar þá er alveg ljóst að einstakir nefndarmenn hafa þurft að slá af kröfum sínum og við höfum um fjölmörg atriði þurft að ná málamiðl- unum.“ Verkefni nefndarinnar voru fyrst og fremst þríþætt; í fyrsta lagi hvaða framtíðarstefnu ætti að marka um verndun og nýtingu auðlinda í land- inu, í öðru lagi að taka afstöðu til þess hvað ætti að heimila þangað til sú stefna tæki gildi og í þriðja lagi hvaða aðferðum skyldi beitt til að velja á milli umsókna um rannsóknir og nýtingu á þeim kostum sem á annað borð verður heimilað að nýta. Karl sagði að með því að með sam- þykkja verndar- og nýtingaráætlun árið 2010 myndi þjóðin öðlast skýra og gagnsæja mynd af því hvaða val- kostir væru til staðar. Mönnum yrði þá alveg ljóst hvaða staði ætti að vernda og hverja ætti að nýta en hingað til hefði mörgum þótt skorta á að sú mynd væri skýr. Við gerð áætlunarinnar yrði haft víðtækt samráð og í þeim tilgangi yrði skip- aður starfshópur með fulltrúum ráðuneyta, fagstofnana, fulltrúa orkufyrirtækjanna, náttúruverndar- samtaka og sveitarfélaga. Áætlunin yrði ennfremur gerð með tillti til niðurstaðna rannsókna og mats á hugsanlegum virkjunar- kostum í skýrslu um niðurstöður 1. áfanga rammaáætlunar um nýtingu vatnsafls og jarðvarma og niður- stöðu rannsókna og mats 2. áfanga rammaáætlunarinnar sem áætlað er að liggi fyrir árið 2009. Starfshóp- urinn myndi skila forsætisráðherra tillögum sínum eigi síðar en 1. janúar 2010 og í ársbyrjun þess árs yrði lagt fyrir Alþingi frumvarp um verndar- og nýtingaráætlun til framtíðar. Lausn í millibilsástandi Rúmlega þrjú ár eru þar til áætl- unin gæti í fyrsta lagi tekið gildi og því var nauðsynlegt fyrir nefndina að útkljá hvernig rannsóknar- og nýt- ingarleyfi yrðu veitt fram að því. Í skýrslu nefndarinnar kemur fram að í gildi eru sjö rannsóknar- leyfi vegna jarðhita, þar af tvö vegna hitaveitna og taldi meirihluti nefnd- arinnar að leyfishafar ættu að fá að halda áfram rannsóknum í samræmi við gildandi lög. Öðru máli gegnir um umsóknir um rannsóknarleyfi sem nú liggja á borði iðnaðarráðuneytisins en þær eru alls 21, tólf vegna jarðhitarann- sókna og níu umsóknir vegna vatns- aflsrannsókna. Meirihluti nefndarinnar taldi að veita megi ný rannsóknar- og nýt- ingaleyfi fyrir kostum sem falla í um- hverfisflokk a í fyrsta áfanga rammaáætlunar um nýtingu vatns- afls og jarðvarma og þeim kostum í umhverfisflokki b sem ekki voru gerðar sérstakar athugasemdir við vegna umhverfisverðmæta. Ekki skuli veita ný leyfi til rannsókna eða nýtingar á öðrum kostum til raforku- öflunar nema að undangengnum rannsóknum og mati og með sam- þykki Alþingis. Aðspurður sagði Karl að þau svæði í umhverfisflokki b sem féllu í þennan flokk væru Brennisteinsvirkjun og Skaftárveita. Samkvæmt þessu yrði ekki heldur veitt rannsóknarleyfi í Gjástykki þar sem ekki hefði verið fjallað um það svæði í 1. áfanga rammaáætlunar. Að lokum lagði nefndin til grund- vallarbreytingu á afgreiðsluferli um- sókna um rannsóknar- og nýtingar- leyfi. Í tillögum hennar er gert ráð fyrir að á landi í einkaeigu ráði land- eigandi sjálfur hvort og við hvern hann semur um rannsókn og nýtingu auðlindar en í slíkum tilvikum þurfi engu að síður að uppfylla almenn lagaskilyrði og afla tilskilinna leyfa. Þá lagði hún til að úthlutun rann- sókna- og nýtingarleyfa færist frá iðnaðarráðuneyti til Orkustofnunar. Framvegis yrði auglýst eftir leyfum til rannsókna og nýtingar á auðlind- um í jörðu og vatnsafli á eignarlönd- um ríkisins og í þjóðlendum og sett yrðu lágmarksskilyrði um fjárhags- legt bolmagn og þekkingu umsækj- enda. Lagði nefndin einnig til að gjald verði tekið fyrir nýtingu auð- linda í þjóðlendum og landi í ríkis- eigu. Ef fleiri en einn sækja um verði tekið hagstæðasta tilboði, og yrði í bæði tekið mið af hæstu fjárhæð en einnig umhverfsissjónarmiðum. Sú meginregla gildi að rannsóknarleyfi feli í sér forgang til nýtingar. Gjald fyrir nýtingu auðlinda og val- ið milli umsækjenda með uppboði Nefnd sem falið var að móta framtíðarsýn um verndun og nýtingu auð- linda í jörðu og vatnsafls kynnti tillögur sínar á blaðamannafundi í gær. Morgunblaðið/Golli Niðurstaða Karl Axelsson, formaður nefndar um verndun og nýtingu auðlinda í jörðu og vatnsafls til raforkuframleiðslu, og Jón Sigurðsson iðnaðar- ráðherra á blaðamannafundi um skýrslu nefndarinnar í gær. Jón sagði að með skýrslunni væri merkilegum áfanga náð í mikilvægum málaflokki. Í HNOTSKURN » Formaður nefndarinnarlagði áherslu á að nefndin hefði ekki lagt blessun sína yf- ir ákveðna virkjunarkosti eða hafnað öðrum, eingöngu lagt fram tillögur um hvaða virkj- anakosti mætti skoða nánar fram til ársins 2010, að því gefnu að öll önnur leyfi væru til staðar. » Tíu manns voru skipaðir ínefndina og skrifuðu þrír undir með fyrirvara.                                                                      NEFNDIN náði ekki saman um hvaða auðlindanýtingu ætti að heimila fram til ársins 2010 þegar mörkuð hefur verið framtíð- arstefna um auðlindanýtingu. Þrír nefndarmanna skrifuðu því undir skýrslu nefndarinnar með fyr- irvara um þann þátt og gerðu grein fyrir afstöðu sinni í sérstakri bók- un. Í bókun Agnars Olsen segir að flokkun Grændals í flokk c í 1. áfanga rammaáætlunar hafi byggst á að rannsóknarborholur yrðu í Grændalnum sjálfum en í úrskurði um mat á umhverfisáhrifum frá 2003 hefði ekki verið gerð at- hugasemd við rannsóknir og nýt- ingu með borun utan dalsins. Því ætti að heimila rannsóknir í Græn- dal enda yrðu þær framkvæmdar í samræmi við fyrrnefndan úrskurð. Þá taldi hann að veita ætti leyfi til rannsókna í Gjástykki enda hefðu opinberar stofnanir og aðrir lög- bundnir umsagnaraðilar veitt sam- þykki sitt. Hjörleifur B. Kvaran bókaði að ekki ætti að takmarka útgáfu rann- sóknarleyfa á þessu tímabili utan miðhálendis, enda væru margir kostir í rammaáætluninni ekki full- kannaðir. Þá væri eðlilegt að gefið yrði út rannsóknarleyfi vegna Grændals, með sömu rökum og Agnar vísaði til. Agnar og Hjörleifur voru til- nefndir í nefndina af Samorku. Í bókun Kolbrúnar Halldórs- dóttur alþingismanns segir m.a. að enn hafi Alþingi ekki tekið pólitíska afstöðu til rammaáætlunarinnar og henni sé auk þess ólokið. Verkefn- isstjórn um áætlunina hefði sjálf sagt að uppröðun virkjanakosta væri háð þeim annmörkum að gögnum væri í mörgum tilvikum ábótavant eða vantaði algjörlega. Rammaáætlun væri því engan veg- inn nothæf sem grundvöllur ákvarðana. Jóhann Ársælsson, þingmaður Samfylkingarinnar, lagði fram bókun en skrifaði undir skýrsluna án fyrirvara. Þrír nefndarmenn skrif- uðu undir með fyrirvara
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.