Morgunblaðið - 09.12.2006, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SVEINN Einarsson, svæf-
ingalæknir og stjórnarformaður
Læknahússins í Domus Medica, þar
sem læknamistök áttu sér stað 2001
og leiddu til bótaskyldu lækna
vegna svæfingar í brjóstastækk-
unaraðgerð, telur Matthías Hall-
dórsson landlækni hafa nokkuð til
síns máls þegar hann segir eftirliti
ábótavant með einkalæknastofum.
Á hinn bóginn sé unnið á Domus
Medica eftir gæðastöðlum frá 2004
fyrir svæfingar og deyfingar á
einkaskurðstofum. Átti Sveinn
stærstan þátt í gerð staðalsins og á
líkan hátt átti Ragnar Jónsson
bæklunarlæknir frumkvæðið að
gerð gæðastaðals fyrir bæklunar-
aðgerðir á einkastofum. Um sex
þúsund aðgerðir eru gerðar hjá
Læknahúsinu árlega og 16 læknar
starfandi þar. Sveinn segir að við
gerð gæðastaðalsins hafi staðið til
að skipa eftirlitsnefnd með einka-
stofum. Telur hann lækna almennt
vera hlynnta slíkri nefnd en hins
vegar hafi ekki orðið af skipun
hennar vegna anna. „En við Matt-
hías töluðum um
það í gær
[fimmtudag] að
þetta gæti orðið
til þess að við
settum nefndina
á fót og ég
reikna með að
það verði upp úr
áramótum.“
Sveinn gerir
athugasemdir
við orð Matthíasar að ástæða sé til
að fylgjast betur með læknum á
einkastofum „því þar vinna menn
einir, en á spítölunum er líka innra
eftirlit [...],“ sagði Matthías við
Morgunblaðið í gær, föstudag.
„Það er ekki alveg rétt að menn
vinni einir, heldur hefur það a.m.k.
verið stefna hér að sem oftast séu
tveir skurðlæknar og svæf-
ingalæknar að vinna í einu upp á
innra öryggið. Í öðru lagi höfum við
ráðið til okkar þrjá þaulvana bráða-
deildarhjúkrunarfræðinga. En það
breytir ekki því að gott er að hafa
eftirlit.“
Eru ekki einir í aðgerðum
Sveinn
Einarsson
KRISTJÁN Guðmundsson, stjórn-
arfomaður Læknastöðvarinnar í
Glæsibæ, segir bæði sjálfsagt og
eðlilegt að Landlæknir sinni eft-
irliti með einkastofum og það mætti
vera betra en raun ber vitni. „Við
höfum býsna lítil samskipti við
embættið,“ segir hann. „Land-
læknir hefur helst kallað eftir yf-
irliti um sjúkdómsgreiningar og í
fljótu bragði er það hið eina sem
embættið hefur gert að eigin frum-
kvæði. Á hinn bóginn kemur það
reglulega fyrir að ég hringi í land-
lækni til að spyrja hann álits á hin-
um ýmsu málefnum. En landlæknir
sinnir ekki virku eftirliti á lækna-
stofum úti í bæ. Það væri ekki mikil
fyrirhöfn fólgin í því að hann kæmi
hér við tvisvar á ári til að athuga
hvort ekki væri allt í lagi. Það væri
hið besta mál og ég tel að menn
myndu fagna auknu eftirliti.“
Á milli 30 og
40 læknar starfa
í tveim lækninga-
fyrirtækjum í
Glæsibæ, annars
vegar fyrir
Handlæknastöð-
ina þar sem tæp-
lega 5 þúsund að-
gerðir eru
gerðar árlega,
einkum röraís-
etningar í börn og nefkirtlataka, og
hins vegar hjá Læknastöðinni en
þar eru ekki framkvæmdar aðgerð-
ir.
„Skoðun mín er sú að faglegt eft-
irlit frá landlækni mætti vera
meira. En ég held að embættið hafi
ekki haft bolmagn til að sinna eft-
irlitinu. Okkur sem störfum utan
spítala er það mjög í óhag að það sé
einhver óregla á hlutunum.“
Sinnir ekki virku eftirliti
Kristján
Guðmundsson
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
RAGNAR Jónsson, formaður Ís-
lenska bæklunarlæknafélagsins og
læknir á einkastofu sem starfrækt
er í Orkuhúsinu, telur að mun
minni líkur hefðu verið á lækna-
mistökum árið 2001 ef gæðastaðlar
fyrir einkastofur hefðu verið þá
komnir fram. Á árunum 2003 og
2004 komu annars vegar út gæða-
staðlar fyrir svæfingar og deyf-
ingar á einkaskurðstofum og hins
vegar fyrir aðgerðir á einkaskurð-
stofum bæklunarlækna. Þar er
m.a. kveðið á um lágmarksfjölda í
starfsliði á skurðstofu, undirbúning
sjúklinga, tækjakost, skráningu og
fleira. Staðlarnir voru unnir af
Svæfinga- og gjörgæslulæknafélagi
Íslands og Íslenska bæklunar-
læknafélaginu í samvinnu við
Landlæknisembættið.
Læknar á einkastofum lúta
lögum og tilkynningaskyldu
Í stöðlunum er sérstaklega kveð-
ið á um eftirlit þar sem segir að
þriggja manna nefnd á vegum
Landlæknisembættis skuli sjá um
eftirlit með einkareknum skurð-
stofum og skuli nefndin skipuð ein-
um lækni frá Skurðlæknafélagi Ís-
lands, öðrum frá Svæfinga- og
gjörgæslulæknafélagi Íslands og
þriðja aðila frá Landlæknisemb-
ættinu. Framkvæmd eftirlitsins
skuli þannig hagað að nefndin geri
faglega úttekt samkvæmt staðlin-
um með vettvangskönnun á nýjum
skurðstofum fyrir opnun þeirra og
mæli með eða á móti starfsleyfi.
Endurnýjun starfsleyfis skuli síðan
veitt eftir samskonar vettvangs-
könnun sem framkvæmd skuli á
tveggja ára fresti. Sé umsögn nei-
kvæð um tiltekna skurðstofu, hafi
heilbrigðisráðuneytið
úrslitavald um útgáfu
eða endurnýjun
starfsleyfis.
Ragnar segist ekki
átta sig á orðum
Matthíasar Halldórs-
sonar landlæknis þess
efnis að eftirliti sé
ábótavant með einka-
stofunum, því læknar
á stofunum hafi lögum
samkvæmt tilkynn-
ingaskyldu gagnvart
landlækni. „Ég kann-
ast ekki við að eftirliti
sé ábótavant með
einkastofum úti í bæ,“
segir Ragnar. „Við erum undir ná-
kvæmlega sömu lögum og reglum
og heilsugæslan og spítalar um að
tilkynna t.d. um óhöpp sem verða.“
Er þar aðallega átt við læknalög og
lög um réttindi sjúklinga.
Í Orkuhúsinu við Suðurlands-
braut eru um 20 læknar starfandi
og framkvæmdar eru 3 þúsund að-
gerðir þar árlega. Skurðstofur í
Orkuhúsinu eru tvær og sú þriðja á
leiðinni. „Hér er að minnsta kosti
jafnmikið öryggi við eftirlit með
aðgerðum og á sjúkrahúsunum,“
segir hann en áréttar að ekki séu
gerðar jafnstórar aðgerðir og á
sjúkrahúsunum. „Hér eru full-
komnar svæfingavélar, hjartasírit-
ar notaðir við allar aðgerðir, sér-
rafmangskerfi er í húsinu, allt gas
er staðsett utanhúss og raflagnir
og gólfdúkar eru samkvæmt
ströngustu stöðlum, allir slökkvar-
ar eru neistafríir og svo framvegis.
“ Ragnar segir einnig að Persónu-
vernd hafi tekið út sjúkraskrár-
kerfið í húsinu.
Spurður að því hvort atvik af því
tagi sem leiddi til bótaskyldu
lækna við margumrædda aðgerð
árið 2001 hefði gerst
ef gæðastaðlarnir
hefðu þá verið komnir
út, segir hann: „Það
geta alltaf orðið óhöpp
og komið óvæntir
fylgikvillar í aðgerð.
En ég held að líkurnar
á því séu mun minni.
Tækjabúnaður er allt-
af að verða betri og
lyf sömuleiðis, auk
þess sem rútínan við
aðgerðirnar er orðin
meiri. En óhöpp geta
alltaf gerst.“
Ragnar bendir á að
gerðar séu sífellt
meiri kröfur um eftirlit um skrán-
ingu og önnur atriði sem varða ör-
yggi heilsutölfræði. Það gleymist
hins vegar hver eigi að borga
kostnaðinn af þessu eftirliti. „Við
sem vinnum úti í bæ höfum ekki
fengið hækkun á einingaverði sem
greiðsla TR miðast við. Miðað við
vísitöluhækkanir einvörðungu ætti
einingaverðið að vera 259 krónur
en er 220–222 krónur og þá er ótal-
ið launaskrið. Auknar kröfur um
eftirlit kosta sitt en það er eins og
enginn vilji borga þegar til á að
taka.
Ef krafist er meiri upplýsinga
um t.d. heilsutölfræði sem berist
héðan um sjúkdómsgreiningar,
fjölda ákveðinna aðgerða og slíkt,
þá felur það í sér kostnað sem ein-
hver þarf að greiða. Það er auðvit-
að ríkið sem greiðir læknaþjón-
ustuna í gegnum TR og komi til
aukins kostnaðar sem ekki hefur
verið til staðar áður, þarf að greiða
hann og mér finnst óeðlilegt að
hann leggist ofan á þá starfsemi
sem fyrir er. En við höfum ekkert
á móti auknum kröfum um skrán-
ingu og gæði.“
Gæðastaðlarnir
krefjast eftirlits
Ragnar Jónsson
Þúsundir aðgerða framkvæmdar árlega á íslenskum einkaskurðstofum
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
RÚMLEGA 2.000 vélhjólamenn
hafa skrifað undir áskorun til Sturlu
Böðvarssonar samgönguráðherra
um að víravegrið á Suðurlandsvegi
verði fjarlægt hið fyrsta enda sé
þessi tegund vegriða stórhættuleg
fyrir vélhjólamenn og mun hættu-
legri en eldri gerð vegriða. Vega-
gerðin metur það svo að víravegriðin
hafi fleiri kosti en galla og þar á bæ
er gert ráð fyrir að nota þau áfram.
Hættan sem vélhjólamenn segja
að stafi af vegriðinu felst ekki í vír-
unum, heldur í staurunum sem halda
honum uppi. Í ársgamalli skýrslu
Evrópusamtaka vélhjólamanna
(FEMA) segir að falli vélhjólamaður
af hjóli á ferð sé „óhjákvæmilegt“ að
hann rekist á staurana. Bent er á að
þegar vélhjólamaður fellur af hjóli
renni hann í fyrstu á jafnmiklum
hraða eftir veginum og hjólið var á
þegar hann datt. Höggið sem verður
þegar hann skellur á vegriðinu getur
því verið gríðarlegt og í skýrslu
FEMA segir að það sé ekki að
ástæðulausu sem víravegriðin séu
oft kölluð „ostaskerar“.
Fjarlægð í Danmörku, fleiri
ekki reist í Noregi
Í ljósi þessa hafa vélhjólamenn
mælst til þess að víravegrið verði
tekin niður og aðrar tegundir not-
aðar í staðinn. Við þessu hafa m.a.
samgönguyfirvöld í Hollandi og
Danmörku orðið og hafa látið fjar-
lægja víravegriðin. Þá hefur sam-
gönguráðherra Noregs lagt bann við
því að fleiri víravegrið verði reist. Í
skýrslu FEMA kemur fram að þar
sem víravegriðin eru ódýr hugleiði
yfirvöld í sífellt fleiri löndum að setja
þau upp. Af þessu hafi vélhjólamenn
áhyggjur enda líti þeir almennt svo á
að engin önnur tegund vegriða sé
jafn hættuleg heilsu þeirra. FEMA
hefur nú hafið baráttu fyrir því að ör-
yggisstöðlum Evrópusambandsins
um vegrið verði breytt þannig að
þeir taki einnig til öryggis mótor-
hjólafólks en þess hafi hingað til ekki
verið gætt.
Styðjast við reynslu Svía
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Jón Helgason, framkvæmdastjóri
framkvæmdasviðs Vegagerðarinnar,
að Vegagerðin styðjist einkum við
reynslu og rannsóknir sænsku vega-
gerðarinnar sem hafi komist að
þeirri niðurstöðu að kostir víravegr-
iða væru mun meiri en gallarnir. Að-
spurður hvers vegna ekki mætti
setja upp önnur vegrið en víravegrið,
sagði Jón að þá kæmu kostir víra-
vegriðanna umfram önnur til skoð-
unar. Víravegriðin drægju minna að
sér snjó en önnur vegrið, þau skertu
vegsýn minna og þau væru hentug
við 2+1 vegi þar sem það væri fljót-
legt að taka þau niður, gerðist þess
þörf. Þetta væru höfuðkostirnir en
einnig væru þau ódýrari en aðrar
tegundir vegriða. Þá hefðu þau virk-
að mjög vel og ykju mjög á umferð-
aröryggi. Ekki mætti heldur gleyma
því að það væri ávallt hættulegt að
aka á vegrið.
Nota áfram
Vegagerðin hefur oft tekið mið af
vinnulagi norsku vegagerðarinnar,
m.a. voru öryggisstaðlar í Hvalfjarð-
argöngum á sínum tíma byggðir á
norskum reglum. Aðspurður hvers
vegna stuðst sé við reynslu sænsku
vegagerðarinnar af víravegriðum
sagði Jón að Vegagerðin liti til
reynslu af vegagerð á öllum Norð-
urlöndunum. Hann benti einnig á að
sú ákvörðun norska samgönguráð-
herrans að banna ný víravegrið hefði
verið tekin á pólitískum forsendum,
ekki vegna þess að norska vegagerð-
in hefði talið þau hættuleg.
„Við lifum í lýðræðisþjóðfélagi og
það eru okkar kjörnu fulltrúar sem
ákveða að lokum hvernig hlutirnir
eiga að framkvæmast,“ sagði Jón.
Verði Suðurlandsvegur yfir
Hellisheiði breikkaður og gerður að
2+1 vegi er gert ráð fyrir að nota
víravegrið, að sögn Jóns. Hið sama á
við ef vegurinn yrði breikkaður í
2+2, ef það yrði gert án þess að hafa
bil á milli akreina í hvora átt. Verið
væri að þróa víravegrið sem ekki
hefðu hvassar brúnir, bætti hann við.
Ostaskeri eða öryggisgirðing?
Morgunblaðið/Júlíus
Vont að detta Vélhjólamenn telja víravegriðið sem sett hefur verið á Suð-
urlandsveg þar sem hann liggur um Svínahraun vera stórhættulegt.
Íslenskir vélhjólamenn hafa miklar
efasemdir um ágæti víravegriða
GERÐUR G.
Óskarsdóttir,
sviðsstjóri
menntasviðs
Reykjavíkur-
borgar, hefur
sagt starfi sínu
lausu frá og með
1. janúar nk.
Gerður gegndi
starfi fræðslu-
stjóra Reykjavík-
ur frá árinu 1996 og hefur sl. hálft
annað ár verið sviðsstjóri mennta-
sviðs og stýrði m.a. sameiningu leik-
skóla- og grunnskólamála á mennta-
sviði. „Ég lít stolt til baka og finnst
ég hafa verið góðan tíma í þessu
starfi. Ég vel tímann nú um áramót
til að hætta, m.a. af því að það á að
aðgreina aftur yfirstjórn grunn- og
leikskóla. Af því að ég stýrði samein-
ingunni finnst mér rétt að einhver
annar vinni að því að byggja upp tvö
aðgreind svið. Ég nota því þetta
tækifæri til þess að taka mér eitt-
hvað nýtt fyrir hendur.“
Aðspurð hvað taki við á nýju ári
segist Gerður áfram munu starfa hjá
Reykjavíkurborg, en hún hyggst
snúa sér að rannsóknum og fræði-
störfum. „Næstu tvö árin mun ég
vinna stóra rannsókn fyrir Reykja-
víkurborg þar sem til skoðunar eru
skilin milli leik- og grunnskóla ann-
ars vegar og grunn- og framhalds-
skóla hins vegar,“ segir Gerður og
tekur fram að hún hlakki til að takast
á við það nýja verkefni.
Gerður
hættir sem
sviðsstjóri
Gerður G. Ósk-
arsdóttir