Morgunblaðið - 11.12.2006, Qupperneq 28

28 MÁNUDAGUR 11. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
EFTIR kvöldfréttir á Stöð 2
fimmtudaginn 7. desember sl. var
viðtal við Siv Friðleifs-
dóttur heilbrigð-
isráðherra. Viðtalið
var vegna mikils
skorts á hjúkr-
unarfræðingum á
Landspítalanum – há-
skólasjúkrahúsi.
Mig langar í kjölfar
þessa viðtals að bæta
aðeins við þær upplýs-
ingar sem upp voru
gefnar í og fyrir þetta
umrædda viðtal og að
lýsa yfir hneykslan
minni á orðum heil-
brigðisráðherra.
Snemma á þessu ári var sótt um
fjölgun í clausus fyrir Háskóla Ís-
lands um 15 sæti og 10 sæti fyrir Há-
skólann á Akureyri. Það var svo um
mánaðamótin október-nóvember
sem birt var tilkynning opinberlega
þess efnis að Háskóla Íslands hefði
verið úthlutað öllum 25 sætunum en
Háskólanum á Akureyri engu. Eftir
að fyrsta árs hjúkrunarfræðinemar
við Háskólann á Akureyri höfðu
kurteisislega bent fjölmörgum þing-
mönnum og ráðherrum á þessa mis-
munum var ákveðið að veita 10 sæta
aukningu þangað, við þökkum fyrir
það.
Það er staðreynd að
það er skortur á hjúkr-
unarfræðingum um allt
land, ekki bara í
Reykjavík. Háskólinn á
Akureyri býður upp á
mjög vandað hjúkr-
unarfræðinám í fjar-
kennslu sem og stað-
námi sem er fyllilega
samanburðarhæft við
hjúkrunarfræðinám
kennt við Háskóla Ís-
lands. Þannig sinnir
Háskólinn á Akureyri
allri landsbyggðinni.
Nú eru í gangi fjar-
námshópar sem eru komnir mis-
langt í náminu m.a. á Selfossi, í
Keflavík og á Akranesi. Það hefur
aldrei borið á því í ofannefndri fjöl-
miðlaumræðu hvorki í viðtölum við
Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga,
heilbrigðisráðherra né aðra, að þess-
ir fjarnáms-hjúkrunarfræðingar
framtíðarinnar gætu verið vænt-
anlegir starfsmenn á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi eða að það gæti
verið hagur í því fyrir Landspítalann
sem og heilbrigðisþjónustu á lands-
byggðinni að fjölga sætum í clausus
við Háskólann á Akureyri í sam-
ræmi við fjölgunina í Reykjavík.
En svo ég komi mér nú aftur að
ofannefndu viðtali við heilbrigð-
isráðherra, þá tel ég mikla hneyksl-
an af því að kona í þessu virðulega
og krefjandi embætti skuli láta út úr
sér, og það á opinberum vettvangi að
stefna hennar ráðuneytis við þessum
skorti á hjúkrunarfræðingum sé að
höfða til erlends vinnuafls. Við eig-
um um 500 íslenska hjúkrunarfræð-
inga sem ekki hafa skilað sér inn á
ríkisreknar heilbrigðisstofnanir og
ástæðan fyrir því liggur fyrir hvers
manns augum. Hvernig stendur á
því að heilbrigðisráðherra leggur
nafn sitt og síns embættis við svona
sívirðingu að auglýsa og óska eftir
erlendu vinnuafli í stað þess að bjóða
vel menntuðum íslenskum hjúkr-
unarfræðingum mannsæmandi laun
og gera þeim þar með kleift að starfa
við sitt fag í sínu heimalandi?
Mér þóttu þetta ekki uppörvandi
orð frá heilbrigðisráðherra til okkar
sem nú nemum hjúkrunarfræðina og
stöndum í mjög hörðum samkeppn-
isprófum (sem eru efni í annan pistil
þar sem þau eru barn síns tíma og
barnið löngu vaxið úr brókinni). Það
er ekki nóg að vera góður náms-
maður með mikinn áhuga á faginu til
að eiga þess kost að sækja sér þessa
fjögurra ára háskólamenntun, held-
ur þarf viðkomandi líka að vera þeim
kostum búinn að geta unnið undir
gríðarlegu álagi (sem til lengri tíma
er heilsuspillandi), bæði í harðri
samkeppni námsins sem og á vinnu-
stað eftir að námi líkur og það allt
fyrir skammarlega lág laun. Þessi
rammi er ekki beinlínis líklegur til
að gera hjúkrunarfræðina að spenn-
andi valkosti fyrir nýstúdenta.
Ég vona að Siv Friðleifsdóttir
verði fær í flestan tungumálasjó
þegar og eða ef til þess kemur í
framtíðinni að hún þurfi sjálf á heil-
brigðisþjónustu að halda. Þá kæmi
sér vel ef hún gæti talað sænsku við
hjúkrunarfræðingana, dönsku,
pólsku, taílensku, rússnesku og mun
fleiri tungumál við sjúkraliða og
annað starfsfólk í aðhlynningunni.
Já, Guð hjálpi henni og okkur öllum
ef hennar lausn á þessum vandanum
er framtíð heilbrigðisstofnana á Ís-
landi.
Kæra Siv, þetta er með öllu óvið-
unandi. Þetta er ekki lausn á vanda
heldur lítilsvirðing við þjónustuþega
íslenskrar heilbrigðisþjónustu að
bjóða upp á vinnuafl sem ekki talar
málið okkar og við íslenska hjúkr-
unarfræðinga sem hafa menntað sig
til að sinna þessum störfum en er
ekki gefið færi á því að fá störf sín
metin að verðleikum.
Ég hvet Félag íslenskra hjúkr-
unarfræðinga til að vera sýnilegt í
þessum umræðum og að standa vörð
um hagsmuni félagsmanna sinna,
hvar á landinu sem þeir kunna að
búa og við hvaða háskólastofnun
sem þeir hafa stundað nám sitt. Ís-
lenskir hjúkrunarfræðingar takið nú
höndum saman, látið í ykkur heyra.
Skortur á hjúkrunarfræðingum á LSH
Katrín Sif Sigurgeirsdóttir
fjallar um málefni hjúkr-
unarfræðinga og heilbrig-
iðisþjónustuna
»Háskólinn á Ak-ureyri býður upp á
mjög vandað hjúkr-
unarfræðinám í fjar-
kennslu sem og stað-
námi sem er fyllilega
samanburðarhæft við
hjúkrunarfræðinám
kennt við Háskóla Ís-
lands.
Katrín Sif Sigurgeirs-
dóttir
Höfundur er löggildur læknaritari og
hjúkrunarfræðinemi.
FYRR á þessu ári var varn-
arsamningurinn við Bandaríkja-
menn framlengdur. Á
undanförnum áratug
höfðu íslenzkir
stjórnmálamenn háð
mikla baráttu við am-
erísk stjórnvöld við
að fá að halda fjórum
orrustuflugvélum á
Keflavíkurflugvelli til
sýnilegra varna land-
inu gegn óþekktum
óvinum. Enginn vissi
hver óvinurinn var og
er svo enn.
Allir vissu að síðan
fundur Gorbachovs
og Reagans var hald-
inn í Höfða 1986 voru
í raun Bandaríkin
eina hernaðarlega
stórveldið í heiminum
sem bar höfuð og
herðar yfir allar aðr-
ar þjóðir sem enn
vilja halda uppi svo-
nefndu jafnvægi í
heimsmálum með
vopnavaldi. Síðustu
fjögur árin fengum við að halda
þessum fjórum orrustuþotum
vegna þess að Bush Bandaríkja-
forseti sagði að Davíð Oddsson
væri vinur sinn. Það var traust og
góð vinátta meðan Davíðs naut við.
Þótt Bandaríkjamenn hafi stjórnað
öllum átökum um víða veröld beint
frá Pentagon, þar með talið átök-
unum á Balkanskaga, Afganistan,
báðum stríðunum í Írak o.s.frv.,
vildu íslenzkir stjórnmálamenn
ekki viðurkenna annað en sýni-
legar varnir með þessum fjórum
orrustuvélum á flugvellinum. Þeir
leituðu því víðar eftir öðrum mögu-
leikum á sýnilegum vörnum fyrir
Ísland, m.a. hjá Nato-þjóðunum í
Noregi, Þýzkalandi og Frakklandi.
Féllu þá ýms misjöfn eða vafasöm
ummæli íslenzkra stjórnmála-
manna í garð Bandaríkjanna sem
þó sáu í gegn um fingur sér við
þessa óábyrgu íslenzku stjórn-
málamenn og endurnýjuðu skuld-
bindingar sínar um að þeir tækju
að sér varnir Íslands með öllum
hernaðarmætti sínum. Viðræð-
urnar enduðu síðsn með því að þot-
urnar einfaldlega flugu burt, enda
löngu augljóst að engin þörf var
þeirra hér.
En nú komu Norðmenn til sög-
unnar. Þeir höfðu lengi unnið að
því að losa sig við óþarfa og um-
hverfisspillandi iðn-
aðarframleiðslu burt
frá Noregi m.a. með
byggingu verksmiðju
fyrir járnblendi á
Grundartanga og
höfðu reyndar fengið
stuðning íslenzkra
stjórnvalda til þess
verks. Hin öra
tækniþróun leiddi til
mjög mikillar verð-
hækkunar á áli einkum
í flugvéla- og bílafram-
leiðslu og leiddi þetta
til þess að Norðmenn
tóku að leita að mögu-
leikum á framleiðslu
áls hér á landi. Þeir
hurfu þó frá þátttöku í
stóru álverki á Aust-
fjörðum í sambandi við
Kárahnjúkavirkjun.
Nú hafa þeir komið til
baka með uppsetningu
skrifstofu hér sem ætl-
að er að undirbúa nýja
álverksmiðju til að
geta lagt niður mengandi verk-
smiðjur heima fyrir. Þessu hefir
verið vel tekið af norsksinnuðum
stjórnmálamönnum hér, en hlýtur
að verða illa tekið af öllum almenn-
ingi. Þetta mál mun án efa verða
til mikillar rýrnunar á stuðningi
við núverandi stjórnvöld í næstu
kosningum sem nú verða innan sex
mánaða hér.
Til að greiða fyrir málinu hafa
Norðmenn nú boðist til að láta þot-
ur sínar fljúga lengra til vesturs í
æfingaflugi sínu yfir Norska haf-
inu, sem áður hét Íslandshaf, þ.e.
hafinu milli Íslands og Noregs, en
Noregur hefir nú lagt þetta haf
undir sig með yfirgangi. Norskar
þotur gera enn minna gagn en þær
amerísku en þetta sefar kannske
þessa norsksinnuðu sem hreiðrað
hafa um sig í íslenzkum stjórn-
málum. Það verður fróðlegt fyrir
almenning að fylgjast með þróun
þessara mála hér á næstu vikum.
Við bíðum og sjáum hvað setur.
Yfirvofandi innrás
Norðmanna
Önundur Ásgeirsson
skrifar um samstarf Norð-
manna og Íslendinga
Önundur Ásgeirsson
»… sem ætlaðer að und-
irbúa nýja ál-
verksmiðju til
að geta lagt nið-
ur mengandi
verksmiðjur
heima fyrir.
Höfundur er fv. forstjóri Olís.
UNDANFARNA mánuði hef ég
fylgst með einsleitri umræðu um
stóriðju á Íslandi sem mest hefur
snúist um Kárahnjúkavirkjun og ál-
verið á Reyðarfirði þar sem
farið hefur verið hörðum orðum
um ólýðræðislegar aðferðir á Al-
þingi og vanhæfa verkfræðinga
Landsvirkjunar.
Mér sýnist sem lítill
hópur Íslendinga hafi
stillt sér upp í framlínu
með hávaða, bægsla-
gangi og blaðaskrifum
og líti á sig sem sjálf-
skipaða umhverfiselítu
þjóðarinnar. Kannski að
stærstum hluta ein-
staklingar sem búa á
Reykjavíkursvæðinu,
stundum nefnt 101-
fólkið. Þessi hópur virð-
ist halda að hann tali
máli meirihluta Íslend-
inga í viðhorfum þeirra
til stóriðjuframkvæmda og þá sér-
staklega í afstöðu þeirra til Kára-
hnjúkavirkjunar og álversins á
Reyðarfirði, Alcoa-Fjarðaáls.
Mér hefur fundist umræðan áróð-
urskennd þar sem ráðist hefur verið
að starfsheiðri og ábyrgðartilfinn-
ingu fjölda fólks sem hefur menntað
sig til sinna starfa og telur sig vinna
verk sín samviskusamlega og af
ábyrgð, jafnframt sem hún hefur
jaðrað við einelti í garð starfsfólks
Landsvirkjunar.
Mikið hefur verið talað um ólýð-
ræðislegar aðferðir í sambandi við
samþykkt fyrir þessum fram-
kvæmdum. Vita andstæðingar
Kárahnjúkavirkjunar og Alcoa-
Fjarðaáls ekki að lýðræðisleg fram-
kvæmd byggist á samþykki meiri-
hlutans? Það var meirihluti á Al-
þingi fyrir þessari virkjun og
byggingu álversins. Geta andstæð-
ingar stóriðju á Íslandi ekki sætt
sig við lýðræðislegar ákvarðanir
þegar þær stangast á við þeirra
vilja? Þeir hafa nú viljað knýja fram
ólýðræðislegar ákvarðanir um nið-
urfellingu framkvæmda til að koma
til móts við eigin vilja og markmið.
Hvar er lýðræðið þá?
Mikið hefur einnig verið talað um
það land sem fer undir vatn og þá
eyðileggingu sem átt hefur sér stað
á fallegu landi. Vissulega á sér stað
ákveðin landeyðing en ég lít á það
sem eðlilegan fórnarkostnað þar
sem endurbætur og framfarir krefj-
ast oftast einhverra fórna. En
gleymum því ekki að það hefur líka
farið mikið af landi, jafnvel fallegu
landi, undir malbik, steypusökkla,
flugbrautir og annað sem hefur
þjónað okkur í nú-
tímaþjóðfélagi. Það
hefur farið mikið af
Vatnsmýrinni í
Reykjavík, sem hefur
verið friðað fugla-
varp, undir bygg-
ingar sjálfs HÍ.
Hvernig lítur Hafna-
fjarðarhraunið út í
dag? Eða Rauðhól-
arnir og Rauðavatn?
Örfirisey? Svona
mætti lengi telja. Og
enginn segir neitt við
því. Sennilega hefur
verið litið á þetta sem eðlilegan
fórnarkostnað vegna framkvæmda á
suðvesturhorninu í nútíma-
samfélagi.
Ég undrast það að samtökin
Framtíðarlandið skilji svo skarpt á
milli menntunar og stóriðjufram-
kvæmda. Gera meðlimir Framtíð-
arlandsins sér ekki grein fyrir því
að það er að stórum hluta hámennt-
að fólk sem vinnur við stór-
iðjuframkvæmdir, eins og við Kára-
hnjúkavirkjun og Alcoa-Fjarðaál?
Vegna menntunar þessa fólks hefur
verið unnt að virkja við Kárahnjúka
og byggja álverið á Reyðarfirði.
Á haustþingi Framtíðarlandsins
(Mbl. 30. okt. 2006) er bent á nauð-
syn þess að líta til landsbyggð-
arinnar m.t.t. menntunar. Ég er
sammála en það þarf meira til.
Hvernig er ástandið í háskólabæn-
um Akureyri? Margt unga fólksins
flýr þaðan til Reykjavíkur eftir að
vera búið að mennta sig í HA þótt
það fegið vildi búa og starfa á Ak-
ureyri. Þar er bara enga vinnu að
fá. Listasaga, heimspeki og ferða-
mennska duga ekki ein sér til að
halda byggðum landsins í byggð og
tryggja ekki þá afkomu sem við
þurfum til að geta lifað hér í þessu
landi. Það þarf meira til. Stofnun
tækniháskóla á Reyðarfirði sem
væri í tengslum við Alcoa-Fjarðaál
álverið og Kárahnjúkavirkjun væri
spor í rétta átt. Tæknimenntun og
verkfræði er menntun sem getur
haldið landinu okkar utan Reykja-
víkursvæðisins í byggð.
Ég er ein þeirra sem eru hlynntir
stóriðjuframkvæmdum á Íslandi.
Eins og margsinnis hefur verið
bent á sýna Íslendingar ábyrgð með
því að framleiða ál á Íslandi því ál-
ver knúið vatnsorku losar mun
minni koltvísýring en álver knúin
gasi eða kolum. Andstæðingar um-
talaðra framkvæmda virðast ekki
gera sér grein fyrir því að koltvísýr-
ingsbúskapur jarðarinnar er gerður
upp á alheimsmælikvarða en ekki
staðbundið og þannig hefur Ísland
jákvæð áhrif í þá átt að minnka los-
un koltvísýrings með álframleiðslu
sinni.
Ég held því að komandi kynslóðir
munu þakka okkur fyrir framsýn-
ina, fyrir að leggja okkar af mörk-
um til að minnka gróðurhúsaáhrifin
og fyrir að gera litla landið okkar
enn betur í stakk búið til að takast á
við framtíðina.
Þess vegna styð ég virkj-
unarframkvæmdir við Kárahnjúka
og byggingu álversins á Reyð-
arfirði, Alcoa-Fjarðaál.
Með Kárahnjúkavirkjun og ál-
verinu sýnum við umheiminum að
við erum reiðubúin til að takast á
við það alheimsvandamál sem losun
koltvísýrings er, leggja okkar af
mörkum með álframleiðslu frá
grænni orku.
Jafnframt erum við ábyrg í at-
vinnu- og byggðaþróunarmálum
gagnvart þeim einstaklingum sem
búa utan 101 Reykjavíkur-
svæðisins.
Stóriðja á Íslandi
Ólafía Einarsdóttir
fjallar um stóriðjumál »Með Kárahnjúka-virkjun og álverinu
sýnum við umheiminum
að við erum reiðubúin til
að takast á við það al-
heimsvandamál sem los-
un koltvísýrings er,
leggja okkar af mörkum
með álframleiðslu frá
grænni orku.
Ólafía Einarsdóttir
Höfundur er fjögurra
barna móðir og amma.
Fáðu úrslitin
send í símann þinn