Morgunblaðið - 02.01.2007, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 2. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Reynir Tómas segir að ásínum tíma hafi mæðra-vernd þróast á tveimurstöðum í Reykjavík, ann-
ars vegar á vegum borgarinnar í
húsnæði Heilsuverndarstöðvarinnar
en hins vegar á kvennadeild LSH,
sem stofnsett var árið 1975. Árið
1994 tók Reynir Tómas við starfi
sviðsstjóra kvennasviðs LSH og
segir hann að þá hafi menn gjarnan
viljað sameina mæðraverndina á
LSH og á Heilsuverndarstöðinni.
„Þetta var meðal annars vegna þess
að á Íslandi eru fæðinga- og kven-
sjúkdómalæknar tiltölulega fáir mið-
að við aðrar viðmiðunarsérgreinar.“
Sú staða hafi oft komið upp að það
vantaði lækna í mæðraverndina sem
starfrækt var á LSH, m.a. vegna
þess að læknar hafi stundum þurft
að fara og sinna uppskurðum eða
annarri bráðastarfsemi á kvenna-
deildinni. Einnig hafi oft komið fyrir
að ekki hafi verið læknar tiltækir á
Heilsuverndarstöðinni. „Þar voru
aðeins tveir til þrír læknar og það
vantaði alltaf af og til lækna og þá
var ekki annað að gera en að fá ein-
hvern frá okkur upp eftir, gjarnan
yngri læknana,“ segir Reynir Tóm-
as. Hann bætir við að þjálfunar-
aðstaða fyrir yngri lækna hafi ekki
heldur þótt nógu góð og þá hafi kom-
ið upp sú hugmynd að sameina
mæðraverndina á LSH og í Heilsu-
verndarstöðinni.
Hann segir að upprunalega hafi
hugmyndin verið sú að sameina
starfsemina undir hatti LSH á ein-
um stað, en Heilsugæslan hafi lagst
gegn því og talið að mæðravernd
ætti að heyra undir heilsugæsluna.
Hafi verið vísað til heilbrigðislaga
þar sem segi að mæðravernd eigi að
vera á heilsugæslustöðvum, „en þar
segir ekki að hún megi ekki vera ein-
hvers staðar annars staðar líka,“
segir Reynir Tómas. Hann segir að
samningar vegna sameiningarinnar
hafi staðið yfir í nokkur ár, en menn
hafi ávallt verið sammála um að góð
aðstaða væri fyrir mæðraverndina í
Heilsuverndarstöðinni. Á árunum
1995–1998 hafi málið hins vegar
strandað á því að borgin átti 60% af
heilsuverndarstöðvarhúsinu og ríkið
40%. „Borgin var ekki að nota sinn
hluta lengur vegna þess að það var
búið að færa öll heilbrigðismál yfir
til ríkisins og heilsugæslan í Reykja-
vík, sem áður heyrði undir borgina,
var allt í einu orðin ríkisapparat inni
í borgarhúsnæði.“ LSH hafi lagt
talsvert að ríkinu að reyna að kaupa
hlut borgarinnar í húsnæðinu en
hann hafi þá verið til sölu fyrir um
350 milljónir króna. Það hafi hins
vegar ekki gengið eftir. Reynir Tóm-
as segir að ríkinu hafi sennilega
fundist verðið á húsnæðinu nokkuð
hátt, en „ég hef alltaf haft grun um
að persónuleg samskipti þeirra sem
þá voru við völd í borginni og hjá rík-
inu hafi verið þannig að það hafi ekki
náðst neitt samkomulag,“ segir
hann.
Tvöfalt stjórnunarkerfi
óheppilegt
Árið 1999 tókust samningar um
sameiningu mæðraverndar á LSH
og í Heilsuverndarstöðinni. Pen-
ingar fengust til þess að innrétta
húsnæði Miðstöðvar mæðraverndar
(MM) í Heilsuverndarstöðinni og
gekk það vel að sögn Reynis Tóm-
asar. Í samningnum um samein-
inguna fólst meðal annars að LSH
lagði til eina stöðu sérfræðings í
áhættumeðgöngu. Þá var sett upp
fagráð eða einskonar samstarfs-
nefnd sem Reynir Tómas var í for-
svari fyrir en einnig voru skipaðir
sérstakir yfirmenn, ljósmóðir og
læknir hjá MM. Reynir Tómas segir
þetta hafa haft í för með sér að til
hafi orðið einskonar tvöfalt stjórn-
unarkerfi sem hafi að mörgu leyti
verið óheppilegt til lengdar. Vanda-
mál hafi komið upp í stjórnun og
skipulagi vinnu í mæðraverndinni.
„Að mörgu leyti gekk starfsemin
ekki illa en okkur gekk aldrei eins
vel og við væntum að manna stöður.
Það var meðal annars vegna þess að
uppi voru stöðugar sparnaðarkröfur
á LSH á þessum tíma.“ Þær hafi
mest komið fram í því að ekki hafi
verið leyft að ráða nægilega margt
starfsfólk. „Og þá fór það svo að
læknanemarnir sem komu hingað á
kvennadeild LSH horfðu á ungu
læknana yfirkeyrða með allt of mik-
ið að gera og yfirkeyrða sérfræð-
inga.“ Þetta hafi aftur haft í för með
sér að fáir hafi valið að fara í fæð-
inga- og kvensjúkdómafræði og því
hafi ekki tekist að mennta eins
marga til að fylla í skörðin eins og
nauðsynlegt var.
Reynir Tómas segir að ýmislegt
hafi gengið vel eftir sameininguna.
Nefna megi að komið hafi verið á
laggirnar árlegri ráðstefnu sem
tengdist mæðravernd og þá hafi því
markmiði verið náð að flytja æ
meira af mæðraverndinni út á
heilsugæslustöðvarnar. Þá hafi það
verið kostur í samstarfinu að aðeins
voru um 500 metrar á milli Heilsu-
verndarstöðvarinnar og kvenna-
deildar LSH.
Rætt um að selja
Heilsuverndarstöðina
„Svo gerist það sumarið 2005 að
við förum að heyra ávæning af því að
það eigi að selja Heilsuverndarstöð-
ina,“ segir Reynir Tómas, en þá
hafði enn ekkert samkomulag náðst
um húsið á milli borgar og ríkis.
„Þegar þetta fór að komast í meira
hámæli skrifaði ég bréf sem formað-
ur samstarfsnefndar til yfirstjórnar
Heilsugæslunnar í Reykjavík og
sendi afrit af því til heilbrigð-
isráðherra,“ segir Reynir Tómas. Í
bréfinu hafi hann vakið athygli á því
að LSH treysti sér ekki til þess að
senda sérfræðinga til starfa hjá MM
yrði starfsemin flutt lengra í burtu
frá LSH en hún væri, enda væri ekki
mannskapur til í slík ferðalög.
Reynir Tómas segir að þau við-
brögð sem bárust hafi verið frekar
jákvæð. Fram hafi komið að senni-
lega yrði ekkert af sölunni og hafi
menn vonast til þess að svo færi að
Heilsuverndarstöðin yrði áfram í
eigu ríkisins. „Við vonuðum að það
yrði ekkert af sölunni. Allir sáu að
heilsuverndarstöðvarhúsið var gott
og fallegt hús, það var í því jákvæður
andi fannst okkur,“ segir Reynir
Tómas. Haustið hafi liðið og skyndi-
lega hafi borist fréttir af því að búið
væri að ákveða að selja húsið og það
hafi verið auglýst til sölu.
Enginn heilbrigðisstarfsmaður
hlynntur sölunni
„Þá fórum ég og yfirmaður heilsu-
verndar barna upp í ráðuneyti. Þar
var ráðherra sjálfur og allir fyr-
irmenn ráðuneytisins, yfirmaður
byggingarmála, ráðuneytisstjóri og
skrifstofustjórarnir. Í stuttu máli
var okkur sagt að hafa ekki áhyggj-
ur vegna þess að húsið yrði áfram
hjá ríkinu. Við fórum út frekar von-
góðir,“ segir Reynir. Þeir hafi jafn-
framt farið á fund fjármálaráðherra
sem hafi hlustað, en tíu dögum síðar
hafi húsið verið selt einkaaðila sem
ekki tengist heilbrigðisþjónustu.
„Það hafa ekki verið gerð meiri mis-
tök í heilbrigðiskerfinu en að selja
Heilsuverndarstöðina,“ segir Reynir
Tómas og bætir við að hann sé ekki
einn um þessa skoðun. Hann hafi
ekki hitt þann heilbrigðisstarfsmann
sem hafi verið hlynntur sölunni.
„Þetta er furðuleg ákvörðun. Það
var furðulegt að borgin og ríkið
skyldu ekki geta komið sér saman
um að ríkið fengi hluta borgarinnar
á viðunandi verði og að það skyldi
ekki vera hægt að semja um þá
nokkra tugi milljóna sem bar í milli.
Ef menn vildu leigja reksturinn út
með einhverjum hætti og láta einka-
aðila sjá um allt frá þrifum til við-
halds var það auðvitað hægt,“ segir
hann. Heilsuverndarstöðin, sem hafi
verið eitt af kennileitum borg-
arinnar, fari núna í not sem enginn
viti hver verði. „Tækifæri til þess að
byggja upp þekkingarmiðstöð í heil-
brigðisvísindum og efla samvinnuna
milli heilsugæslunnar og háskóla-
spítalans fer forgörðum. Það þarf að
leggja í nýjan kostnað, flytja í óhag-
kvæmara húsnæði og innrétta það
upp á nýtt fyrir mikið fé,“ segir
Reynir Tómas.
Keilusalur í Mjódd leigður
Hann segir að fyrst eftir að húsið
hafi verið selt hafi vonin verið sú að
það yrði leigt til langs tíma og áfram
notað undir þá starfsemi sem var í
því.
„Svo var heil hæð í húsinu sem var
ekki nýtt og mörg okkar vonuðu á
tímabili að landlæknisembættið
myndi fara þangað, eða Lýð-
heilsustöð,“ segir Reynir Tómas.
Næsta skref í málinu hafi verið stig-
ið í vor, en þá „fréttum við í gegnum
blöðin að það væri búið að leigja
gamlan keilusal uppi í Mjódd og
þangað ætti að flytja. Við vorum
ekkert látin vita sérstaklega og
heldur ekki um söluna [á Heilsu-
verndarstöðinni]. Það var aldrei
ráðgast við okkur eða við spurð álits
áður en salan var ákveðin,“ segir
Reynir Tómas. Um pólitíska ákvörð-
un hafi verið að ræða sem byggst
hafi á þeirri skoðun að betra væri að
einkaaðilar sæju um rekstur hús-
næðis til lengri tíma.
„Það má auðvitað vel vera að það
geti átt við um mikið af húsnæði rík-
Rúmt ár er liðið frá því að tilkynnt var að ríki og borg hefðu selt Heilsuverndarstöðina í Reykjavík til einkaaðila, en salan hefur
haft það í för með sér að þurft hefur að flytja starfsemi sem þar var úr húsinu. Reynir Tómas Geirsson, sviðsstjóri kvennasviðs
LSH, segir það skoðun sína að sala Heilsuverndarstöðvarinnar hafi verið stærstu mistök sem gerð hafi verið í heilbrigðiskerfinu,
en hann ræddi við Elvu Björk Sverrisdóttur um þau mál og þær aðstæður sem nú eru í mæðravernd á höfuðborgarsvæðinu.
Morgunblaðið/Golli
Mistök að selja Reynir Tómas Geirsson telur söluna á Heilsuverndarstöðinni hafa verið mistök.
Heilbrigðisstarfsfólk mótfallið
sölu Heilsuverndarstöðvarinnar