Morgunblaðið - 26.02.2007, Blaðsíða 22

22 MÁNUDAGUR 26. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
HELSTU áherslumál 60+ og
Samfylkingar:
 Lífeyrir dugi til framfærslu.
 Frítekjumark lífeyrisþega verð
hækkað og nái jafnt til lífeyris-
og atvinnutekna.
 Skattur á lífeyrissjóðstekjur
lækki í 10%.
 Stórátak í byggingu hjúkrunar-
heimila – burt með biðlistana.
 Skattleysismörk verði hækkuð í
samræmi við launabreytingar.
 Tekjur maka skerði ekki trygg-
ingabætur lífeyrisþega.
Velferð með umhyggju
frá vöggu til grafar –
baráttufundur
Hver man ekki ævintýrið um
hana Öskubusku og sorgina yfir því
óréttlæti að svikulu systurnar fengu
að fara á ballið en ekki hún? Hver
man ekki blússandi gleðina þegar
hið sanna kom í ljós og stjúpan og
systurnar fengu makleg málagjöld
og Öskubuska náði á ballið fyrir til-
stilli álfkonunnar góðu? Þannig
verður uppreisn þess eldra fólks
sem samfélag gráðugra og spilltra
stjórnmálamanna, með feita eft-
irlaunasjóði, hefur dæmt til að
dvelja fátækt og í kös, í öskustóm
okkar tíma, á biðlistum eftir hjúkr-
unarheimilum.
Rífandi fínir, rosknir Reykvík-
ingar fjölmenntu á baráttufund 60+
og Samfylkingar um velferð eft-
irlaunafólks 18.2. sl. Baráttufundur
með kaffi og vínarbrauði er við hæfi
í henni Reykjavík á sunnudegi.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
form. Samfylkingarinnar, Ásta R.
Jóhannesdóttir, þingkona, og Ellert
Schram, varaþingmaður og formað-
ur stjórnar 60+, ávörpuðu öll sam-
komuna. Öllum mæltist þeim vel og
fengu þau hvetjandi lófatak að laun-
um.
Framkvæmdasjóður
aldraðra – svik á svik ofan
Þungt var í fólki í þéttsetnum
salnum. Þó vantaði mörg þeirra sem
byggðu upp bæinn, t.d. á árum
barnasprengjunnar á sjötta ára-
tugnum. Hvernig á það fólk sem
byggði heilu hverfin eins og Sundin,
Heimana, Vogana og smáíbúða-
hverfið, nánast með berum höndum,
að skilja þennan endemis aum-
ingjaskap eða óráðvendni ráða-
manna á sama tíma og milljörðum er
varið í alls kyns pjatt
eins og sendiráð í fjar-
lægum löndum. Nú er
þetta sama fólk, sumt
veikt og lúið, á hrakhól-
um, leitandi að hjúkr-
unarheimili eða öðru
viðeigandi húsnæði með
einhverri þjónustu sem
sárvantar til að hjálpa
fólk að halda virðingu
sinni og sjálfstæði sem
lengst.
Til að auðvelda það,
þegar til kæmi, stuðlaði
þessi sama kynslóð m.a.
að stofnun Fram-
kvæmdasjóðs aldraðra.
Stjórnvöld undanfar-
inna ára hafa hins vegar
svikist aftan að eldra
fólkinu og ekki byggt
upp fjölbreytt búsetu-
úrræði eins og til stóð
með tilstyrk þessa
sjóðs. Stjórnvöld hafa
auk heldur seilst í sér-
merktan sjóðinn og sett
fé úr honum í annað.
Þetta er feimnismál enda soralegt
siðleysi sem ekki er beinlínis flíkað
af þeim sem trúað var fyrir sjóðnum
og verkinu.
Til að komast á ballið
þarf álfkonu
Álfkonur okkar tíma eru konur
eins og Ingibjörg Sólrún. Ég hlýt að
vekja athygli femínista, eldri borg-
ara og annarra kjósenda á þeirri
staðreynd að Ingibjörg Sólrún er,
sem formaður flokks síns, eina kon-
an sem á raunverulegt tækifæri í
vor til að verða í forsæti næstu rík-
isstjórnar, vel að merkja ef við kjós-
um Samfylkinguna!
Sólrún lofaði mörg hundruð
manns á fundinum í gær (18.2.) að
taka ærlega til hendi hvað kjör elstu
kynslóðarinnar varðar, komist hún
og Samfylkingin í ríkisstjórn í vor.
Við það mun hún standa.
Samræðustjórnmál samhliða
athafnastjórnmálum
Ég hef unnið með Ingibjörgu Sól-
rúnu frá upphafi Kvennaframboðs.
Alltaf munaði um hana hvort heldur
var í umræðum eða aðgerðum. Hún
tók til hendi – hlífði sér aldrei – var
aldrei í „prinsessuhlutverki“ – hvort
sem var við tiltektir á Hótel Vík eða
í borgarstjórn.
Þegar hún var orðin
borgarstýra kom
tækifæri til að láta að
sér kveða. Hún setti
leikskóla- og grunn-
skóla í forgang, leik-
skólinn var opnaður
fyrir fleiri börnum og
byggt var við grunn-
skóla til að geta lengt
viðveru og boðið nem-
endum inn af götunni.
Það var hreinsað til í
borgarstjórn. Nú ætl-
ar Sólrún enn á ný að
einhenda sér í tiltektir
og færa kjör fólks á
lífeyrisaldri til betri
vegar. Við trúum orð-
um hennar og treyst-
um.
Gamalt fólk kvíðir
því að liggja ut-
angarðs eða í þéttri
kös óþvegið og ósjálf-
bjarga með ókunnug-
um í ellinni. Þarna hét
Ingibjörg Sólrún því
að hrista þetta siðleysi af höndum
sér. Það er siðleysi að elsta fólkið
skuli búa við öryggisleysi og kvíða
fyrir því að enda ævidagana í fátækt
og reiðileysi vegna skorts á húsnæði
og umhirðu.
Það færðist depurð yfir prúðbúna
fólkið sem sat téðan fundi í gær þeg-
ar rennt var yfir stöðuna. Nú eru
hér um 500 manns er á biðlista eftir
hjúkrunarrými, þar af eru um 200 í
brýnni þörf. Auðvitað kvíða því
flestir að eiga þá framtíðarsýn eina
að lenda í fátæktargildru og á ver-
gangi, eða verða ósjálfbjarga, bú-
andi á margbýli með ókunnugu fólki
síðustu árin. Þessa þjóðarskömm
verðum við að þvo af okkur hið snar-
asta. Gamalt fólk hefur ekki tíma til
að bíða áratugum saman eftir úrbót-
um.
Stöndum nú saman og styðjum
alla sem vilja og geta veifað töfra-
vendi til að fólk á efri árum geti bor-
ið höfuðið hátt og lifað mannsæm-
andi lífi allt til enda!
Úr öskustónni – beint
á ballið í höllinni
Elín G. Ólafsdóttir fjallar um
málefni aldraðra og áherslumál
60+ og Samfylkingar
» Gamalt fólkkvíðir því að
liggja utangarðs
eða í þéttri kös
óþvegið og
ósjálfbjarga
með ókunnug-
um í ellinni.
Elín G. Ólafsdóttir
Höfundur er fv. kennari og
borgarfulltrúi Kvennalistans.
FÉLAG grunnskólakennara hefur
nýverið sent upplýsingabækling til
allra heimila í landinu með útskýr-
ingum á vinnutíma kennara. Þetta er
gert í þeim tilgangi að reyna að út-
rýma goðsögnum um
vinnutíma kennara. Nú
er kominn tími til að
samfélagið og þá sér-
staklega alþingismenn,
sveitarstjórnarmenn
og starfsmenn hins op-
inbera hætti að halda
því fram að vinnutími
kennara sé styttri en
annarra launamanna.
Við flutning grunn-
skólans frá ríki til sveit-
arfélaga var fullyrt að
verið væri að stíga
gæfuspor í skóla-
málum. Rökin voru þau að tilfærslan
myndi leiða til betra aðhalds á skóla-
kerfinu og færa þjónustuna nær
neytandanum. Einnig var því haldið
fram að sveitarstjórnarmenn hefðu
meiri metnað til þess að reka góðan
grunnskóla en ríkið.
Kennarar voru mjög vantrúaðir á
þessi rök og voru kennarar almennt
á móti því að verða starfsmenn sveit-
arfélaga. Kennarasamband Íslands
(KÍ) benti ítrekað á að sveitarfélögin
væru í reynd að láta ríkið snuða sig
og hækkun á útsvari væri engan veg-
inn næg til að mæta kostnaði við
rekstur grunnskólans.
Það kom fljótlega í ljós að ótti
kennara var á rökum reistur og
metnaður sveitarstjórnarmanna var
mikill í orði en ekki á
borði þegar kom að því
að semja um kjör kenn-
ara. Hins vegar hefur
verið gert vel í bygging-
armálum margra skóla
til að mæta nýjum að-
stæðum vegna einsetn-
ingar grunnskóla. En
magn og gæði bygginga
gera ekki grunnskólann
góðan. Það er innra
starf hvers skóla sem
skapar gæði í skóla-
starfi og það er leitt
áfram af grunn-
skólakennurum undir faglegri for-
ystu skólastjóra.
Um áramótin 2000–2001 var samið
um verulegar breytingar á kjara-
samningi kennara sem tóku gildi 1.
ágúst 2001. Stór hópur kennara var
verulega óánægður með þann samn-
ing sem endurspeglaðist í mjög
harðri kjarabaráttu 2004. Í kjara-
samningnum 2001 var gengið veru-
lega á kjarasamningsbundin réttindi
kennara og vinnutíminn sveigður „til
nútímalegra horfs“ eins og fulltrúar
sveitarfélaga orða það í sínum mál-
flutningi. Grunnlaun (dagvinnulaun)
kennara voru hækkuð „verulega“ að
mati Launanefndar sveitarfélaga
(LN), gegn því að vinnutíminn
breyttist. Sporslur og föst viðbót-
arlaun, s.s. stílapeningar, voru færð
inn í grunninn. Skólastjórum var fal-
in sérstök verkstjórn með rúmlega 9
klst. á viku í stað 3 klst. á alla kenn-
ara áður. Tími til undirbúnings og
úrvinnslu kennslustunda var styttur
úr 28 mínútum á hverja kennslu-
stund í 20 mínútur. Kennsluafsláttur
var tekinn af sérkennurum og tón-
menntakennurum. Kennsluafsláttur
sem nam einni kennslustund eftir 15
ára kennsluferil var afnuminn.
Skólaárið var lengt um 10 daga úr
170 dögum eins og lög kveða á um í
180 daga.
Ef þetta allt er skoðað hefur
kennslumagn á hvern kennara á árs-
grundvelli ekki minnkað. Ef eitthvað
er hefur kennslumagnið aukist þrátt
fyrir að í kjarasamningi aðila 2004
hafi verið samið um lækkun kennslu-
skyldu úr 28 fjörutíu mínútna
kennslustundum í 26 á viku. Þess ber
að geta að framhaldsskólakennarar
kenna 24 fjörutíu mínútna kennslu-
stundir á viku og engin rök mæla
með því að misræmi sé á kennslu-
skyldu á þessum tveimur skólastig-
um. Þar að auki eru framhaldsskóla-
kennarar með hátt í 50 þúsund kr.
hærri dagvinnulaun að meðaltali en
grunnskólakennarar.
Félag grunnskólakennara (FG)
hefur ítrekað bent á að það er ekki
kjarasamningur grunnskólakennara
sem hamlar skólastarfi. Á hinn bóg-
inn heldur LN sveitarfélögum lands-
ins í spennitreyju í krafti samnings-
umboðs síns. Með þessu og
einstrengingslegri túlkun kjara-
samnings hefur LN neikvæð áhrif á
framkvæmd skólastarfs. Hún túlkar
samninginn sem hámarkssamning en
hann er að sjálfsögðu lágmarks-
samningur. Ef einstökum sveit-
arfélögum hugnast að gera betur við
starfsmenn sína og bæta skólastarf
er ekkert í kjarasamningi sem tak-
markar það annað en það að ekki má
undirbjóða lágmarksamninginn sem
í gildi er milli aðila.
Vinnutími grunnskólakennara er
eins og annarra launþega á Íslandi
1.800 vinnustundir á ári. Vinnutím-
inn skiptist með öðrum hætti en
hefðbundið er eins og á við um fjöl-
margar stéttir. Í meginþáttum skipt-
ist vikulegur vinnutíminn (42,86 klst.
á viku) í þrjá hluta á starfstíma skóla,
þeir eru: Kennsla (18 klst. á viku),
undirbúningur og úrvinnsla kennslu
(10 klst. á viku) og vinna undir verk-
stjórn skólastjóra (rúmlega 9 klst. á
viku), afgangurinn er lögbundnir
kaffitímar og samningsbundnar frí-
mínútur (rúmlega 5 klst. á viku).
Kennarastarfið felur í sér sveigj-
anlegan vinnutíma, sem felst í því að
undirbúningur og úrvinnsla kennsl-
unnar (10 klst. á viku) er á forræði
kennarans. Hann hefur val um að
skila þessum vinnutíma heima hjá
sér eða á þeim stað sem hann velur
sjálfur. Fjöldi kennara kýs að skila
þessum vinnutíma á vinnustað. Álag
upp á 2,86 klst. umfram 40 klst.
vinnuviku, er gert til að mæta jólafríi
og páskafríi nemenda, en með þessu
vinna kennarar af sér rúmlega 13
fulla vinnudaga.
Það er löngu tímabært að menn
hætti að karpa um vinnutíma kenn-
ara en beini fremur kröftum sínum
að því gera góðan skóla betri.
Hugleiðing um vinnutíma kennara
Þórður Á. Hjaltested fjallar
um kjaramál kennara » Það er löngu tíma-bært að menn hætti
að karpa um vinnutíma
kennara en beini fremur
kröftum sínum að því
gera góðan skóla betri.
Þórður Á. Hjaltested
Höfundur er varaformaður Félags
grunnskólakennara.
VIÐ alþingismenn fáum fjöldann
allan af boðum um að mæta á fundi og
ráðstefnur og ýmiss konar uppá-
komur. Í janúar barst
okkur tölvupóstur með
boði á tónleika sem
báru heitið Járn í járn
og voru haldnir í þeim
tilgangi að vekja at-
hygli á starfsemi Tón-
listarþróunarmiðstöðv-
arinnar (TÞM). Ég fór
og kynnti mér þessa
starfsemi, hitti frum-
kvöðlana og nokkrar
hljómsveitir. Ég verð
að viðurkenna að ég
var mjög hrifinn af því
sem ég sá og heyrði og
ákvað því að hreyfa við
þessu máli á Alþingi.
Þarna fær ungt hæfi-
leikafólk á tónlist-
arsviðinu tækifæri til
að vaxa og þroskast við
tómstundaiðju sína
undir eftirliti og hand-
leiðslu umsjón-
armanna. Gróskan í ís-
lenskri tónlist er ekki
tilviljun heldur af-
rakstur ötuls starfs
frumkvöðla. Tónlist-
arþróunarmiðstöðin er
við Hólmaslóð í Reykjavík. Þar eru 15
æfingarými og þar æfa um 50 hljóm-
sveitir. Flestar eru þær skipaðar
ungu fólki og þarna eru það undir eft-
irliti í húsnæði sem er vaktað og með-
ferð áfengis og vímuefna er bönnuð.
TÞM er byggð upp að sænskri fyr-
irmynd. Þar opnuðu einkaaðilar æf-
ingahúsnæði fyrir um 15 árum. Fljót-
lega varð allt fullt og yfirvöld félags-
og tómstundamála borgarinnar og
sænska ríkið sáu sér hag í að koma að
rekstri húsnæðisins vegna þess fé-
lags- og forvarnargildis sem það
hafði. Í Svíþjóð eru
menn á einu máli um að
þetta æfingahúsnæði og
önnur sem spruttu upp í
kjölfarið séu vagga
sænskrar nýsköpunar í
tónlist.
Gróskan í íslenskri
tónlist sem kristallast á
Airwaves-tónlistarhátíð
ár hvert er ekki tilviljun
heldur uppskera ötuls
starfs frumkvöðla og sá
tónlistarmaður sem okk-
ur er kannski efst í huga
í dag hlaut einmitt
eldskírn sína hjá TÞM.
Hér er ég að tala um El-
ísabetu Lovísu sem
gengur undir lista-
mannsnafninu Lay Low.
Nú er staðan þannig
að framtíð TÞM er óljós
vegna fjárskorts. Ég fæ
ekki betur séð en TÞM
sinni góðu starfi í þágu
tónlistar og að þar þríf-
ist jafnframt góður og
uppbyggjandi fé-
lagsskapur fyrir ungt
fólk. Í ljósi félags- og
forvarnargildis ætti það ekki að vefj-
ast fyrir ríkisvaldinu að veita TÞM
fjárstuðning í framtíðinni, tónlistinni
og ungu fólki til heilla.
Tónlistarþróunar-
miðstöðin
Valdimar Leó Friðriksson
fjallar um starfsemi Tónlistar-
þróunarmiðstöðvarinnar
Valdimar Leó
Friðriksson
Höfundur er þingmaður Frjálslynda
flokksins.
» Gróskan í ís-lenskri tón-
list sem kristall-
ast á Airwaves-
tónlistarhátíð ár
hvert er ekki til-
viljun heldur
uppskera ötuls
starfs …
MORGUNBLAÐIÐ hefur tekið
í notkun móttökukerfi fyrir að-
sendar greinar.
Formið er að finna ofarlega á
forsíðu fréttavefjarins www.mbl.is
undir liðnum „Senda inn efni“.
Í fyrsta skipti sem formið er
notað þarf notandinn að skrá sig
inn í kerfið með kennitölu, nafni
og netfangi, sem fyllt er út í þar til
gerðan reit. Næst þegar kerfið er
notað er nóg að slá inn netfang og
lykilorð og er þá notandasvæðið
virkt.
Ekki er hægt að senda inn
lengri grein en sem nemur þeirri
hámarkslengd sem gefin er upp
fyrir hvern efnisþátt.
Þeir, sem hafa hug á að senda
blaðinu greinar í umræðuna eða
minningargreinar, eru vinsamleg-
ast beðnir að nota þetta kerfi.
Nánari upplýsingar eru gefnar í
síma 569-1210.
Nýtt móttökukerfi greina