Morgunblaðið - 23.07.2007, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 23. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
„VIÐ erum opinberir starfsmenn
og leggjum okkur fram um að
vinna þau störf, sem fyrir okkur
eru lögð. Við viljum að sannleik-
urinn komi fram eins og hann er,
en ekki einhverjar nafnlausar
óstaðfestar sögur. Við sættum
okkur ekki við að liggja undir
áburði um slæleg vinnubrögð og
jafnvel mútur. Hefði Agnes Braga-
dóttir haft samband við okkur við
greinaskrif sín að undanförnu,
hefði hún getað fengið allar upp-
lýsingar um starfshætti og starf-
semi Fiskistofu. Það er mikið í
þessum greinum sem alls ekki á
við rök að styðjast. Það er bara
þvæla eins og með gámafiskinn.
Það getur vel verið að menn séu
að svindla á ísprósentu, en við
reynum að halda uppi eftirliti.
Þetta er eins og með lögregluna.
Hún heldur uppi eftirliti, en hún
getur ekki komið í veg fyrir að
einhverjir keyri fullir. Við teljum
okkur vera að gera okkar bezta og
ég tel að menn hafi skilað mjög
góðu starfi,“ segir Þórhallur Otte-
sen, deildarstjóri landeftirlits
Fiskistofu.
Þórhallur er ekki sáttur við um-
fjöllun Morgunblaðsins að undan-
förnu um meint kvótasvindl af
ýmsu tagi og slakt eftirlit. Hann
telur að hefði verið haft samband
við Fiskistofu, hefðu fengizt upp-
lýsingar þess efnis að öðru vísi
hefði verið staðið að málum.
Mikil áherzla lögð á samvinnu
„Þeir veiðaeftirlitsmenn sem hér
eru ráðnir, eru allt menn með
margra ára reynslu sem skip-
stjórnarmenn á fiskiskipum. Við
ráðum einungis menn til þessara
starfa sem eru með skipstjórnar-
réttindi. Það hefur reynzt okkur
mjög vel,“ segir Þórhallur. „Við
reynum í hvívetna að vera í eins
góðu samstarfi við bæði útgerð-
armenn, skipstjóra og sjómenn,
þegar eftirlitið er stundað. Sjáv-
arútvegsráðuneytið setur reglurn-
ar, Fiskistofa er bara þjónustu- og
eftirlitsstofnun. Við reynum að
sinna eftirlitinu í samræmi við lög
og reglur um stjórn fiskveiða.
Aðalhlutverkið hjá deildinni,
sem ég stýri, er landeftirlit. Ég er
því með eftirlit með öllum vigt-
armálum, sem byggjast á reglu-
gerð um vigtun sjávarafurða. Við
höfum frá árinu 2006 unnið eftir
stefnumörkun Árna M. Mathiesen,
þáverandi sjávarútvegsráðherra,
um uppbyggingu útibúa Fiskistofu
úti á landi. Því erum við nú með
útibú víða um land, í Vestmanna-
eyjum, Stykkishólmi, Ísafirði, Ak-
ureyri og Hornafirði og á næsta
ári opnum við útibú í Grindavík.
Það hefur sennilega engin rík-
isstofnun dreift störfum um landið
í svona miklum mæli eins og við
höfum gert. Það er búið að breyta
eftirlitinu og færa það í auknum
mæli út á land og styrkja það
þannig. Þar ráðum við líka ein-
göngu menn með skipstjórnarrétt-
indi og það hefur reynzt vel.
Skoðað í 399 gáma í fyrra
Eftirlitsmennirnir vinna eftir
ákveðnum verklagsreglum, sem
þeim eru settar og hafa verið til
margra ára. Af því tilefni má nefna
að það sem stendur í grein
Agnesar Bragadóttur um að veiða-
eftirlitsmenn fái upplýsingar hjá
skipstjórum eða þeim sem eru að
landa í gáma til útflutnings og láti
það nægja er ekki samkvæmt
verklagsreglum stofnunarinnar.
Verði menn uppvísir að því að
standa þannig að málum, er það
brot í starfi. Mér er það illskilj-
anlegt af hverju menn eru frekar
að hringja í Morgunblaðið með
upplýsingar af þessu tagi í stað
þess að hringja beint til Fiski-
stofu.
Á síðasta ári skoðuðum við í 399
gáma og þetta gengur þannig fyrir
sig að eftirlitsmenn mæta á stað-
inn þegar verið er að landa úr
skipunum. Þeir fylgjast þá með því
hvaða tegundir eru í körunum.
Síðan er karafjöldinn talinn inn í
gáminn af eftirlitsmanninum og
þyngdin á fiskinum metin út frá
því, en við miðum við ákveðna
þyngd á hverju fiskikari án fisks.
Þá fær eftirlitsmaður í hendur
áætlun um afla í hverri tegund frá
skipstjóra, sem sendir þær upplýs-
ingar um innihald gámsins um
hafnarvogina. Loks koma upplýs-
ingar um söluna ytra og þá er allt
borið saman. Við berum sem sagt
saman áætlun skipstjórans, mat
eftirlitsmanns og loks skýrslu um
söluna ytra. Það er hin endanlega
söluþyngd sem ræður, en þá hefur
hver einasti fiskur verið flokkaður
og vigtaður fyrir sölu. Þetta eru
hin hefðbundnu vinnubrögð,“ segir
Þórhallur.
Munurinn sáralítill
Og hann leggur fram skýrslu
sem sýnir hvernig staðið er að
verki og hvernig útkoman er í
nokkrum tilfellum. Mismunur á
áætlun skipstjóra, talningu eftir-
litsmanns og endanlegri vigtun er
sáralítill.
„Ef þetta væri eins og ýjað er að
í grein Agnesar, þá hlyti í ein-
hverju tilfelli í öllum þeim gámum
sem við skoðuðum í á síðasta ári,
að hafa átt að koma fram veruleg-
ur mismunur, bæði í þyngd og teg-
undum. Svo reyndist hins vegar
ekki vera. Við skoðuðum 399 gáma
og það er, miðað við skrifin, ótrú-
legt að við skulum ekki hafa lent í
neinum af gámunum, þar sem allt
svindlið átti að eiga sér stað.
Svona er hinn almenni gangur
hjá okkur og við getum lagt fram
alls kyns gögn til að sýna hvernig
staðið er að verki. Við höfum ekk-
ert að fela. Svona eru okkar verk-
lagsreglur. Allt annað er óeðlilegt
og ef menn verða varir við að eft-
irlitsmenn okkar fari ekki að regl-
ununum, ber mönnum að láta
Fiskistofu vita frekar en Agnesi
Bragadóttur.“
Ekkert beint innra eftirlit
Nú liggja verklagsreglurnar
nokkuð ljóst fyrir, en eru þið með
eitthvert innra eftirlit? Í raun eft-
irlit með ykkar eigin mönnum?
„Við erum ekki með starfandi
neina deild sem sér um innra eft-
irlit, en allar vísbendingar og
ábendingar sem við fáum um störf
eftirlitsmanna okkar eru teknar
fyrir og skoðaðar. Það er algjört
lykilatriði í starfsemi Fiskistofu að
við eigum gott samstarf við út-
gerðarmenn, sjómenn og fiskverk-
endur. Öðru vísi væri ekki hægt að
standa vel að þessu eftirliti.“
Afli og afladagbækur
borin saman
Það er fleira sem Þórhallur er
ósáttur við: „Ég minni líka á að
það kemur fram í grein Agnesar
að það hafi einhver maður hringt í
hana og sagt að hann skrái afla-
dagbók alltaf rangt. Hann skrái
alltaf 200 kíló í stað eins tonns.
Á síðasta ári bárum við saman
afla og upplýsingar úr afladagbók-
um eins og alltaf. Þegar bátur
kemur að landi fara eftirlitsmenn
beint um borð og taka afladagbók-
ina hjá skipstjóranum. Hann á að
vera búinn að færa hana, þegar
hann kemur að landi. Síðan er
landaður afli borinn saman við
bókina. Á síðasta ári var slíkur
samanburður gerður 994 sinnum.
Það er ljóst að það sem skipstjór-
inn setur í afladagbókina er aðeins
áætlaður afli. Hann getur ekki
vigtað fiskinn um borð. Í flest öll-
um þessum tilfellum í fyrra var um
það lítinn mun að ræða, að ekki
þótti ástæða til aðgerða. Aðeins
sjö tilfelli reyndust ófullnægjandi
og var viðkomandi aðilum sent að-
vörunarbréf. Þetta voru um þús-
und skoðanir í fyrra og ég segi það
aftur, að ef um rangfærslur er að
ræða í raun í miklum mæli, er það
mjög undarlegt að við skulum ekki
hafa orðið varir við slíkt.
Allar hafnarvogir innsiglaðar
Í greininni er sagt að hafnarvigt
úti á landi hafi verið tekin úr sam-
bandi og vigtað hafi verið vitlaust.
Frumherji prófar og innsiglar all-
ar hafnarvogir á Íslandi, þegar
þær eru orðnar réttar. Rof á inn-
sigli á hafnarvog er kært strax til
lögreglu og er þar með orðið op-
inbert sakamál. Neytendastofa sér
um að gefa út löggilda vigtarpapp-
íra fyrir vigtarmenn sem eru búnir
að sitja tilheyrandi námskeið. Við
fylgjumst með því að vogirnar séu
ekki runnar út á dagsetningu.
Þegar það er að nálgast látum við
vita og við fylgjumst með því að
þeir aðilar sem eru að vinna á vigt-
unum, séu með löggilt vigtunar-
réttindi.
Það er ekki nóg með þetta, held-
ur bera hafnarfyrirvöld á hverjum
einasta stað ábyrgð á þeim afla
sem landað er hjá þeim. Það segir
alveg skýrt í reglugerðinni að
hafnaryfirvöld á hverjum löndun-
arstað skuli láta Fiskistofu vita,
verði þau vör við að eitthvað sé at-
hugavert við íshlutfall eða teg-
undaskiptingu fiskaflans.
Hafnaryfirvöld á hverjum lönd-
unarstað skulu hafa umsjón með
löndun afla og söfnun upplýsinga
um landaðan afla. Hafnaryfirvöld
skulu hafa umsjón með að þeim
reglum sem settar hafa verið um
vigtun á hverjum löndunarstað sé
framfylgt. Verði þau vör við brot
gegn ákvæðum reglugerðar þess-
arar skulu tilkynna það Fiskistofu.
Það er ekki bara eins og við
séum einir um eftirlitið. Hafnaryf-
irvöld bera gríðarlega ábyrgð líka.
Endurvigtunarleyfi
Fiskistofa hefur heimild sam-
kvæmt lögum til að gefa út svo-
kölluð endurvigtunarleyfi. Það
snýst um það, eins og í öllu kerf-
inu, að fá nettóþyngd fisksins
skráða og draga frá kvóta skipsins
sem slægðan afla. Þegar menn eru
að veiðum reyna þeir að ganga vel
um fiskinn til að halda gæðum og
fá sem hæst verð. Til þess að gera
það þarf að ísa fiskinn. Þeir sem
kaupa fiskinn vilja eðlilega bara
borga fyrir fiskinn sjálfan, ekki ís-
inn. Fiskistofu er því heimilt að
gefa vinnsluhúsum endurvigtunar-
leyfi, sem þýðir það að þeim er
heimilt að taka ísinn frá fiskinum
og vigta bara fiskinn. Endurvigt-
unarleyfi er bundið því skilyrði að
allur afli hafi verið brúttóvigtaður
á hafnarvog áður. Þar er komin
þekkt stærð, sem unnið er út frá.
Í greininni er sagt að verið sé að
Hér eru menn að vinna
störf sín af kostgæfni
Við viljum að sannleikurinn komi fram eins og hann er, en ekki einhverjar nafnlausar, óstaðfestar sögur
Þórhallur Ottesen, deildarstjóri landeftirlits Fiski-
stofu, er ekki sáttur við skrif Morgunblaðsins um
kvóta-svindl og slælegt eftirlit. Hjörtur Gíslason
ræddi við Þórhall, sem segir að menn geri sitt ýtrasta
en eftirlit geti aldrei orðið fullkomið
Morgunblaðið/Ásdís
Eftirlitið Þórhallur Ottesen, deildarstjóri landeftirlits Fiskistofu.
Í HNOTSKURN
»Löndunarhafnir á Íslandi eru59 talsins og veiðaeftirlits-
menn 39. Þar af eru 8 á skrif-
stofu og 31 við beint eftirlit. 139
fyrirtæki hafa endur- og heima-
vigtunarleyfi.
» Í fyrra voru afladagbækur ogafli borin saman í 994 skipti.
Sjö sinnum reyndist dagbók-
arfærslan óviðunandi.
»Á síðasta ári voru 85 mál tilmeðferðar vegna meintra
brota gegn lögum og reglum um
fiskveiðar og vigtun sjávarafla.
Eftirlit Fiskistofu snýst reyndar
um fleira en beint eftirlit. Hún er
með mjög mikla gagnasöfnun fyrir
Hafrannsóknastofnunina. Fiski-
stofa sér um lengdarmælingar á
fiski og að loka veiðisvæðum, ef
fiskur er undir viðmiðunarmörkum
að stærð. Á síðasta ári lokuðu
veiðieftirlitsmenn 165 sinnum
veiðisvæðum vegna smáfisks.
Gæzlan lokaði fjórum sinnum og
skipstjórar tvisvar. Séu fleiri en
þrír skipstjórar á sama veiðisvæði
sammála um að of mikið sé af smá-
fiski, er farið eftir því og svæðinu
lokað. Á síðasta ári lengdarmældi
Fiskistofa 648.175 fiska af öllum
tegundum inn í gagnasafn Hafró.
Þá voru 13.158 fiskar kvarnaðir
fyrir stofnunina.



  
 

     
      







  
 

  



 

  
   

 



!" 
  
  ! 

!# 
$ 


!% 

  !# 
&
! 
& ' 
     () 
 *
 



    
  !"#
$ #
"# #





 
Gagnasöfnun og lokanir