Morgunblaðið - 30.07.2007, Síða 6

6 MÁNUDAGUR 30. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ég ólst upp á bóndabæ íIowa, um sex til sjö kíló-metra frá þúsund mannabæ, Winfield,“ segir Neil
Klopfenstein, sem nýverið kom til
starfa sem næstráðandi í bandaríska
sendiráðinu í Reykjavík. „Það má því
segja að ég hafi verið dreifbýlispiltur
að flytja til stórborgarinnar þegar ég
kom til Íslands, Reykjavík var
stærsta borgin sem ég hafði búið í
þegar ég kom hingað. Það hlýtur að
vera nokkuð óvenjulegt fyrir Banda-
ríkjamann,“ bætir hann við.
Klopfenstein dvaldi hér á Íslandi,
þá átján ára gamall, 1974-1975. Hug-
myndin að vistaskiptunum fæddist
eftir að norskur piltur hafði dvalið
eitt ár á heimili hans sem skiptinemi.
„Þegar ég steig um borð í flugvél-
ina, sem flutti mig áleiðis til Íslands,
hafði ég séð sjóinn þrisvar sinnum, ef
ég man rétt,“ segir Klopfenstein. „Ég
hafði séð Mexíkóflóa og við höfðum
tvívegis farið og heimsótt frænda
minn í Kaliforníu. Við komum úr sveit
inni í miðju landi og ég hafði aldrei
farið til útlanda. Ísland var því fyrsta
landið sem ég heimsótti.“
Klopfenstein segir foreldra sína
hafa alist upp í kreppunni miklu. Það
hafi mótað þau. Þau hafi viljað að
börn þeirra fengju fleiri tækifæri en
þau höfðu orðið aðnjótandi; að þau
sæju heiminn, fengju annað sjón-
arhorn á veröldina.
En hvernig leit þá Ísland út þegar
Klopfenstein kom hingað í júlí 1974?
„Ég man að það var afar heitt í
New York þegar ég fór þar um, loftið
var mjög rakt. Ég hafði lagt upp frá
afar litlum flugvelli í Iowa en flugvöll-
urinn í Keflavík var jafnvel enn
minni! Ég trúði því varla. Íslenskur
„bróðir“ minn kom að sækja mig og
ég man að ég velti því fyrir mér, þeg-
ar við ókum um hraunið, hvað ég væri
eiginlega búinn að koma mér út í!“
Hjónin Sigfús Örn Sigfússon verk-
fræðingur og Margrét Jensdóttir
höfðu ákveðið að taka Klopfenstein
að sér þetta ár á Íslandi. Sigfús, sem
lést í bílslysi fyrir um áratug, hafði
verið námsmaður í Bandaríkjunum
og þekkti því til þar. Á heimilinu
bjuggu einnig bræðurnir Viktor Arn-
ar Ingólfsson og Jens Ingólfsson, en
þeir voru börn Margrétar frá fyrra
hjónabandi. Viktor Arnar er í dag
vinsæll rithöfundur en Jens starfar
við fyrirtækjaráðgjöf hjá Kontakt.
Dóttir Sigfúsar og Margrétar,
Gerður, var síðan níu árum yngri en
Klopfenstein.
Um ári eftir að Klopfenstein hélt
heim aftur fór fjölskyldan hans ís-
lenska raunar á eftir honum, en þá
fór Sigfús að vinna fyrir Alþjóða-
bankann. Segir Klopfenstein að
Gerður Sigfúsdóttir hafi síðan ílengst
í Bandaríkjunum.
„Hún er arkitekt og það er merki-
legt en hún býr um kílómetra frá mér
í Maryland. Þetta er því sannarlega
fjölskyldusamband, þetta er fjöl-
skyldan mín og það er það sem er svo
frábært við svona skiptinemaáætl-
anir: Þegar allt gengur upp þá hald-
ast böndin um aldur og ævi.“
Árið á Íslandi er Klopfenstein
mjög eftirminnilegt. Skiptinemaáætl-
unin var á vegum Þjóðkirkjunnar og
þar vildu menn að skiptinemarnir
fengju víðtæka sýn af Íslandi. Þeir
höfðu því bækistöð á einum stað, en
reyndu jafnframt ýmislegt annað.
„Ég fór fyrst í Lýðháskóla í Skálholti.
Skólastjórinn var Heimir Steinsson
og skólanum hafði bara nýlega verið
komið á fót. Þetta var heimavist-
arskóli og það var þarna sem ég lærði
mína íslensku, þá litlu sem ég kann.
Þetta var áhugaverð reynsla.
En síðan vildu skipuleggjendur að
við færum líka í vinnu. Við fengum að
halda 2/3 af tekjunum en afgangurinn
fór til reksturs skiptinemaáætlunar-
innar, til að greiða fyrir námið í Skál-
holti og annað þess háttar. Ég vann
fyrir Breiðholt hf. sem var bygginga-
fyrirtæki og ég fór til Vestmannaeyja
til að vinna, þetta var tveimur árum
eftir gosið. Verkefnið var að end-
urreisa byggðina í Eyjum. Þetta var í
janúar og fram í mars, versti tími árs-
ins. Við unnum tólf tíma vaktir í tíu
daga í röð og svo var flogið með okkur
aftur til Reykjavíkur þannig að við
fengjum fjögurra daga fríhelgi.“
Klopfenstein vann við það að
hreinsa timbur sem notað hafði verið
í steypuvinnu. Hann er ekkert að
skafa utan af því er hann lýsir
vinnunni. „Þetta var alveg örugglega
hundleiðinlegasta vinna sem ég hef
haft!“ segir hann og bregður fyrir sig
íslenskunni sem hann kann.
Klopfenstein segir Vestmanna-
eyjabær hafi verið taka við sér á ný
eftir gosið mikla og það hafi verið
áhugavert að fylgjast með því þegar
líf færðist aftur í bæinn. Askan hafi
verið alls staðar, hraunið enn heitt.
„Og auðvitað var gaman að heyra
sögur heimamanna frá gosdeginum
sjálfum.“
Eftir þessa merkilegu reynslu fór
Klopfenstein norður í land, bjó á
Gunnarsstöðum í Þistilfirði í nokkrar
vikur. Húsráðendur þar voru Sigfús
A. Jóhannsson og Sigríður Jóhann-
esdóttir en sonur þeirra er Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs. Steingrímur var sjálfur
skiptinemi á Nýja-Sjálandi þetta ár
en Klopfenstein kynntist honum þó
og ber honum vel söguna, segir að
það sé það frábæra við það að búa í
lýðræðisríki að menn þurfi ekki alltaf
að vera sammála í stjórnmálum til að
ná saman!
„Það var mjög skemmtilegt að búa
á Gunnarsstöðum,“ segir Klopfen-
stein og bætir svo við: „Það var eins
og að hverfa aftur til Íslands eins og
það var í gamla daga.
Af því að ég var sjálfur bónda-
strákur að upplagi þá höfðu bænd-
urnir í sveitinni mikinn áhuga á að fá
mig í heimsókn til að heyra um land-
búnaðinn heima. Ég fór því á bæina –
og hér bregður Klopfenstein aftur
fyrir sig íslenskunni – „og fékk ást-
arpunga og kaffi og kleinur og annað
þess háttar.“
Hann var ekki eins hrifinn af morg-
unmatnum sem var á boðstólum á
Gunnarsstöðum.
„Þau borðuðu súrt slátur með
hafragraut á hverjum morgni!
Ég á býsna auðvelt með að borða
íslenskan mat, ég borða jafnvel svið
þó ég sé ekki mikill aðdáandi. En súrt
slátur með hafragraut var eitt af því
fáa sem ég gat bara ekki borðað.“
„Árið breytti lífi mínu“
„Ég verð að segja að árið á Íslandi
breytti lífi mínu,“ segir Klopfenstein.
„Ég var að fara til útlanda í fyrsta
skipti og ég uppgötvaði að ég hafði
mikla ánægju af því að kynnast
menningu annarra þjóða, ég kann vel
við að búa í öðrum löndum í stað þess
að ferðast sem túristi og sjá yf-
irborðslega hluti. Þetta er auðvitað
ástæða þess að utanríkisþjónustan
höfðaði til mín.“
Klopfenstein segist hafa verið afar
heppinn. Hann hefur unnið í sendi-
ráðum Bandaríkjanna í Brasilíu, Taí-
landi og Noregi og nú á Íslandi. Hann
eigi góðar minningar frá öllum stöð-
unum. Hann hefur margoft komið til
Íslands á þeim þrjátíu árum sem liðin
eru frá dvöl hans hér, en m.a. kom
hann nokkrum sinnum frá Noregi er
sendiráðið í Reykjavík þurfti sér-
staka aðstoð við skipulagningu stærri
verkefna. Þegar auglýst var eftir
varasendiherra á Íslandi hefði hann
ákveðið að sækja um. Klopfenstein
segist þakklátur sendiherranum, Ca-
rol Van Voorst, fyrir að velja sig til
starfans. „Það er á margan hátt auð-
velt fyrir mig að koma hingað, ég veit
hvernig Íslendingar hugsa og hvern-
ig þeir vinna. Ég hef sterkar tilfinn-
ingar til bæði Bandaríkjanna og Ís-
lands og það er frábært að mér skuli
gefast tækifæri til að gera þetta, það
er ekki algengt að maður fái tækifæri
til að vinna að málum sem skipta
mann jafn miklu máli. Og ég get ekki
hugsað mér neitt ánægjulegra en að
fá tækifæri til að reyna að treysta
sambandið milli ríkjanna tveggja enn
frekar.“
Baðst undan því að borða súrt slátur
Morgunblaðið/Sverrir
ÞAÐ hafa orðið miklar breytingar á íslensku samfélagi
frá því að Neil Klopfenstein var hér skiptinemi, 1974-
1975. „Stærsta breytingin felst í því hversu mikið fjar-
skipti hafa tekið stakkaskiptum. Ég man að þegar ég
kom til Íslands var bara ein útvarpsstöð – „útvarp
Reykjavík, klukkan er tólf“ [á íslensku] – og ein sjón-
varpsstöð og hún var í fríi á fimmtudögum og fór svo í
mánaðarlangt frí í júlí. Það var auðvitað ekkert net þá
og raunar enginn sími. Ég man að ég talaði við foreldra
mína í síma einu sinni á þessu ári sem ég var á Íslandi.
Þau hringdu um jólin. Og það var býsna flókið, það
þurfti að panta símtalið og svo hringdi skiptistöðin aft-
ur í þau til að segja þeim hvenær línan væri laus svo
hægt væri að hringja til Íslands. Og auðvitað kom sím-
talið klukkan tvö um nótt þegar ég var alltof þreyttur
til að hugsa,“ segir Klopfenstein.
Eitt hefur þó ekki breyst, er ekki horfið á öskuhauga
sögunnar: auglýsingaskilti verslunarinnar Stellu í
Bankastræti og þar stillti Klopfenstein sér upp til
myndatöku, um leið og hann rifjaði upp dvöl sína á Ís-
landi. „Reykjavík hefur stækkað svo mikið,“ segir
hann. Garðahreppur hafi verið úti í sveit, Kópavogur
og Hafnarfjörður ekki samgróin Reykjavík. „Og ég er
ennþá alltaf að tala um Mosfellssveit og menn eru alltaf
að leiðrétta mig. Mosfellssveit er engin sveit lengur,
segja þeir!“
Stella er enn á sínum stað
Neil Klopfenstein var skiptinemi á Íslandi fyrir rúmum þrjátíu árum. Hann er hingað kominn aftur, nú sem næstráðandi í banda-
ríska sendiráðinu í Reykjavík. Davíð Logi Sigurðsson hitti Klopfenstein að máli fyrir helgi en hann segir ekki erfitt að aðlagast að-
stæðum á nýjan leik, hér eigi hann „fjölskyldu“ sem styðji við bakið á honum og sem hann hafi haft samband við í gegnum árin.
david@mbl.is
Eftir Ástu Sóleyju Sigurðardóttur
astasoley@mbl.is
LANDEIGENDUR, Náttúruverndarsamtök
Íslands og Fuglaverndarfélag Íslands hafa
ákveðið að höfða mál gegn umhverfisráðherra
vegna ákvörðunar um vegalagningu Vest-
fjarðavegar númer 60 í gegnum Teigsskóg.
Þórólfur Halldórsson, sýslumaður á Pat-
reksfirði, er ósáttur við mótmæli stefnenda. Í
svæðisskipulagi sem unnið var 1996 af Reyk-
hólahreppi og Dalabyggð segir hann hafa verið
gert ráð fyrir þessum vegi og eigendur tveggja
jarða af þremur sem um ræðir, Grafar og Hall-
steinsness, engu mótmælt. Þeir hafi hins vegar
óskað eftir að þeim skyldi heimilað að reisa að
minnsta kosti fjóra sumarbústaði á hvorri jörð.
Þórólfur segir það ekki rétt sem landeig-
endur haldi fram að skógurinn sé ósnortinn,
þar hafi verið raftviðartaka og hrístaka öldum
saman. Einnig sé rangt að allir ráðgjafar hafi
verið sammála. Allar sveitarstjórnir á sunn-
anverðum Vestfjörðum hafi barist fyrir þessu í
mörg ár. „Ég lít þannig á að Gunnlaugur Pét-
ursson sé að notfæra sér tengsl sín, sem hann
hefur hjá bæði Náttúruverndarsamtökum Ís-
lands og Fuglaverndunarfélagi Íslands, til að
skara eld að eigin köku,“ segir Þórólfur. „Sú
leið hefur verið valin sem skaðar skóginn
minnst. Fyrrverandi umhverfisráðherra
kynnti sér málið vel og fór í einu og öllu að lög-
um í ákvörðun sinni,“ bætir Þórólfur við.
Þórólfur segir útreikninga Gunnlaugs Pét-
urssonar á kostnaði við jarðgöng undir Hjalla-
háls í stað umrædds vegar ekki raunhæfa.
Jarðgöng sem Gunnlaugur miði við mæti ekki
kröfum Vegagerðarinnar um hæð jarðganga
yfir sjávarmáli og séu því mun styttri en þau
yrðu í raun. Ekki sé heldur tekið með í reikn-
inginn áframhald af veginum.
Í fréttatilkynningu frá lögmönnum stefn-
enda segir að Skipulagsstofnun hafi lagst gegn
vegalagningu í gegnum Teigsskóg vegna um-
hverfisáhrifa en talið leið sem fylgir núverandi
vegi yfir Hjallaháls ásamt öðrum vegi yfir
Ódrjúgsháls heppilegustu leiðina. Leiðin yfir
Hjallaháls sé mun ódýrari enda þótt leiðin um
Teigsskóg sé nokkuð styttri. Í tilkynningunni
kemur einnig fram að umhverfisráðherra hafi
fellt úrskurð Skipulagsstofnunar úr gildi og
fallist á lagningu vegarins um Teigsskóg.
Landeigendur höfða mál
Teigsskógur Deilt er um hvort vegurinn
skaði skóginn mikið eður ei.
 Ósáttir við ákvörðun um vegalagningu gegnum Teigsskóg  Sýslumaðurinn á Patreksfirði segir
mótmælin aðeins vernd eiginhagsmuna landeigenda Umhverfisráðherra fór í einu og öllu að lögum