Morgunblaðið - 30.07.2007, Page 26

26 MÁNUDAGUR 30. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Það var á sjöunda
áratug síðustu aldar
að nokkrir mennt-
skælingar hófu að
koma saman síðdegis
á laugardögum og fara upphátt með
ljóð undir leiðsögn leiðbeinanda.
Mér er ekki kunnugt um hvort þessi
tilraun stóð lengur eða skemur en
hitt veit ég að margir félaga minna
og kunningja sem urðu fyrir þessari
reynslu telja hana afgerandi leið-
sögn inn á lendur ljóða og ljóða-
flutnings. Leiðbeinandinn var Bald-
vin Halldórsson. Öllum er
minnisstætt hve alvarlega hann tók
þetta hlutverk og hve mikla alúð
hann lagði í starfið, sjálfur hafði
hann yfirburðavald á flutningi, og
ekki sjálfgefið að láta framsögn
unglinga á bítlaskeiði yfir sig ganga
en alltaf var hann jafnyfirmáta ró-
legur og meðtók hvert framlag eins
og viðburð, sagði kannski þrjú mis-
munandi „já“ og kom að því búnu
með ábendingar, umhugsunarefni,
og síðan endurflutti viðkomandi
ljóðið, ríkur af þeirri reynslu sem
fyrri tilraun hafði skilað.
Þátttakendafjöldinn var eitthvað
á bilinu fimm til tíu manns. Inn á
milli var rúm fyrir lausbeislaðar
umræður um hvaðeina eftir því sem
andinn blés og að endingu setti
Baldvin þátttakendum fyrir ljóð til
flutnings næsta laugardag, og átti
þar með þátt í að vísa mönnum á
staði sem þeir höfðu ekki hugmynd
um annars.
Í þessari kennslustund var ekki
hringt út, þetta var að skóladegi
loknum og umræður gátu farið út
um víðan völl og framlengdust
Baldvin Halldórsson
✝ Baldvin Hall-dórsson fæddist
á Arngerðareyri á
Langadalsströnd í
Djúpi 23. mars
1923. Hann lést í
Reykjavík 13. júlí
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Neskirkju 23. júlí.
reyndar stundum út í
portið – og svo hið
breiða bros Baldvins
að skilnaði – með
frekjuskarði.
Ætli þetta séu ekki
einhverjar minnileg-
ustu stundir úr sam-
anlögðum mennta-
skóla? Samt var það
ekki partur af neinu
pensúmi, það var ekki
prófað í því, það er
m.a.s. óljóst hver stóð
fyrir þessu: Lista-
félagið? Skólafélagið?
Skólinn? En það átti sér stað, um
það geta þó nokkrir borið vitni. Og
fyrir það langar einn þátttakenda að
þakka, nú að leiðarlokum.
Enn er þó ógetið vináttunnar sem
af þessu hlaust og framlengdist út í
lífið, ævinlega mátti maður nefna
nafn hans hvenær sem lítið lá við og
hann var boðinn og búinn að leið-
beina og uppörva. Síðast hitti ég
Baldvin á heimili sínu í september
sl., ég hafði beðið hann að rabba við
mig um eitt og annað í kringum
Þórberg Þórðarson. Hvort það var
ekki sjálfsagt! Við ræddum saman
drjúgan part úr eftirmiðdegi yfir
kaffi og kökum. Ekki hvarflaði að
mér þá að hann kenndi sér meins,
hvað þá að hann væri 84 ára! Þetta
var bara sá Baldvin sem ég hafði
alltaf þekkt.
Og röddin heldur áfram að
hljóma. Brosið að skína.
Pétur Gunnarsson.
Eins og flestir Íslendingar kann-
aðist ég við nafn Baldvins Halldórs-
sonar frá því að ég var á barnsaldri,
ég vissi að hann var einn af okkar
helstu leikurum, hafði heyrt til hans
í útvarpinu og séð hann leika á sviði.
Foreldrar mínir voru honum líka
kunnugir en sjálf kynntist ég honum
ekki persónulega fyrr en ég var orð-
in fullorðin og farin að vinna hjá
Ríkisútvarpinu. Þá fékk ég hann til
að lesa fyrir mig í útvarpsþætti en
Baldvin var einn af bestu upples-
urum landsins. Eftir það heilsaði
Baldvin mér alltaf á götu eins og
einkavini, enda var hann sérlega
vingjarnlegur og alúðlegur maður.
Ég fékk hann oftar til að lesa fyrir
mig og man til dæmis eftir því þeg-
ar ég setti á svið í útvarpsþætti
jarðarför frelsishetjunnar Jóns Sig-
urðssonar 1880. Ég fékk Baldvin til
að lesa brot úr ræðunni sem biskup
Íslands hafði flutt við það tækifæri.
Baldvin var myndugur í hlutverki
biskupsins og þegar við hljóðrituð-
um ræðuna sagði tæknimaðurinn
við mig: „Það leynir sér ekki að
þetta er Biskup með stóru B-i!“
Það sem mig langaði sérstaklega
til að minnast er hins vegar upp-
lestur Baldvins á minningarvöku
sem haldin var um föður minn, Jón
Óskar rithöfund, í Hveragerði 1998.
Þar lásu tveir leikarar, Karl Guð-
mundsson og Baldvin, ljóð og ljóða-
þýðingar eftir Jón Óskar. Þeir lásu
báðir vel en hápunktur kvöldsins
var þegar Baldvin las þýðinguna á
ljóðinu „Frelsi“ eftir Paul Éluard:
Á skólabækur mínar
á borðið á greinar trjánna
á sandinn og á snjóinn
letra ég nafn þitt.
Þannig hefst ljóðið, en á eftir
fylgja 19 erindi sem öll enda á hend-
ingunni „letra ég nafn þitt.“ Það er
ekki á hvers manns færi að lesa upp
slíkt ljóð án þess að endurtekningin
verði tilbreytingarlaus og vélræn.
En Baldvin las ljóðið á svo áhrifa-
mikinn hátt að spennan í salnum
stigmagnaðist og náði hámarki í lok-
in með síðustu hendingunum:
Og með orðsins mætti
endurhef ég líf mitt
ég fæddist til að þekkja
þig og nefna
Frelsi.
Þegar Baldvin þrumaði með sinni
hljómmiklu rödd síðasta orðið
„Frelsi!“ var sem rafstraumur færi
um salinn. Það var ógleymanleg
stund. Slíkar stundir standa upp úr í
minningunni þegar mikils lista-
manns er minnst.
Una Margrét Jónsdóttir.
Mikill öðlingur og
stórmenni er fallið
frá.
Ég var staddur í
fríi á Spáni þegar ég
heyrði þær fréttir að
Sverrir væri fallinn frá. Mér var
að sjálfsögðu nokkuð brugðið við
þessar fréttir og eins og oft áður
þegar fréttir sem þessar berast
manni þá fer hugurinn að reika
aftur í tímann.
Ég hitti Sverri fyrst þegar ég
var kallaður í atvinnuviðtal vegna
vinnu sem ég sótti um hjá fjöl-
skyldufyrirtæki hans, Smith og
Norland, árið 1996. Strax þá kom
hann mér fyrir sjónir sem góður
og traustur maður. Ég man að ég
klæddi mig sérstaklega upp fyrir
viðtalið og ég man að Sverrir tal-
aði sérstaklega um það. Ég held
svei mér þá enn þann dag í dag að
það hafi ráðið úrslitum með ráðn-
inguna. Eins og fram kemur hér á
undan þá réð hann mig til starfa
hjá Smith og Norland og byrjuðu
þá kynni okkar fyrir alvöru.
Eins og ég þá var Sverrir mikill
golfáhugamaður. Hann hugsaði
mikið út í tækni íþróttarinnar og
var alltaf með kylfur á skrifstof-
unni sinni sem við gripum í annað
slagið og skiptumst á ráðum varð-
andi þessa göfugu íþrótt. Hann var
oft með bók eftir sjálfan Jack
Nicklaus á borðinu sínu sem hann
Sverrir Norland
✝ Sverrir Norlandfæddist í Ha-
ramsöy í Noregi 8.
janúar 1927. Hann
lést 26. júní síðast-
liðinn og var útför
hans gerð frá Dóm-
kirkjunni í Reykja-
vík 5. júlí.
fletti oft í og spurði
mig álits á. Það er
um margt líkt með
Sverri og þeim fræga
kylfingi Jack Nick-
laus. Báðir voru þeir
miklir sigurvegarar,
reyndar hvor á sínu
sviðinu, án þess þó að
gera lítið úr golfhæfi-
leikum Sverris, og
einnig miklir heiðurs-
menn. Það er eins og
með margt í lífinu að
maður ætlar alltaf að
gera hluti á morg-
unn. Við náðum því miður aldrei
að spila golf saman þrátt fyrir að
við værum alltaf að tala um að nú
þyrftum við að fara að taka hring.
Það kennir manni að bíða ekki
með góða hluti heldur láta verða af
því að gera hluti þegar tækifæri
gefst.
Sverrir hefur alltaf reynst mér
afskaplega vel, sem og Jón sonur
hans. Ég gat alltaf leitað til Sverr-
is með vandamál af ýmsu tagi og
ég gat verið viss um að hann
myndi hlusta á það sem ég hafði
fram að færa. Ég gat einnig verið
viss um að Sverrir myndi reyna að
gera allt sem hann gæti til að
hjálpa mér að leysa úr þeim
vandamálum.
Sverrir var einstaklega barngóð-
ur maður og var alveg sérstaklega
gaman að sjá börnin mín taka hon-
um brosandi og tilbúin að hoppa í
fangið á honum þegar þau sáu
hann. Sérstaklega er hægt að taka
til hið árlega jólaball Smith og
Norland en þá stóð Sverrir og
dreifði sælgæti til barnanna. Dótt-
ir mín talar enn um það í dag og
þegar ég sagði henni frá því að
Sverrir væri fallin frá þá spurði
hún hvort það væri góði maðurinn
sem gaf henni sælgæti á jólaball-
inu.
Ég er mjög þakklátur fyrir það
að ég hitti á Sverri í vetur og þá
var ég með öll börnin með mér og
fengu þau að tala aðeins við hann
og hitta hann í síðasta skipti. Það
er líka gaman að minnast þess að
þegar ég hitti hann í þetta síðasta
skipti þá spurði hann mig hvenær
ég ætlaði að fara að mæta í vinn-
una aftur, þetta þótti mér mjög
vænt um. Þetta eru allt góðar
minningar og væri eflaust hægt að
halda lengi áfram en ég læt þetta
vera nóg í þetta skiptið. Ég mun
alltaf minnast Sverris sem manns
sem hefur mótað mitt líf að eilífu
og mun ég og fjölskylda mín aldrei
gleyma þessum góðu kynnum.
Kæra Margrét, Kristín, Jón,
Halla og fjölskyldur ykkar allra,
ég sendi ykkur innilegar samúðar-
kveðjur.
Örn Sölvi Halldórsson.
Þorlákur var bóndi,
traustur maður með
mikla reynslu og þekkingu á bú-
skaparháttum. Hann passaði að eiga
alltaf nóg fóður og fóðra vel til að fá
góðar afurðir. Gunnar faðir hans bjó
í Borgarkoti frá 1917-1928, kaupir
þá sennilega Bakkarholt. Fjölskyld-
an samanstóð af Þorláki sem við
daglega kölluðum Lúlla, þá var það
Guðmundur, f. 1922, d. 1972 og svo
Guðný Margrét, f. 1927 og var hún
bústýra. Foreldrar, Gunnar Þor-
láksson, f. 1880, d. 1964, og Helga
Eyjólfsdóttir, f. 1889, d. 1974. Ég
verð aðeins að minnast á Helgu, hún
hafði fengið berkla og var rúmföst
en mér er sérstaklega í minni hve
þessi kona var lífsglöð og fylgdist
vel með því sem gerðist í sveitinni.
Ég geri ráð fyrir að húsakostur
hafi verið lélegur. Byggðu þeir
bræður nýtt íbúðarhús ásamt fjósi
og hlöðu, hesthúsi og hænsnahúsi
ásamt ágætis vélaverkstæði. Þeir
bræður unnu mikið að jarðrækt. Ár-
ið 1953 kaupir faðir minn Ingólfs-
hvol sem þá var með lélegan húsa-
kost og byrjuðum við á því að
byggja fjós og fengum góð ráð og
aðstoð hjá bræðrunum í Bakkar-
holti. Um veturinn fór faðir minn út
í Vestmannaeyjar en hann var verk-
smiðjustjóri við Fiskimjölsverk-
smiðjuna. Þá um veturinn hjálpuðu
Þorlákur Sigmar
Gunnarsson
✝ Þorlákur Sig-mar Gunnarsson
fæddist í Borgarkoti
í Ölfusi, nú Ingólfs-
hvoli, 13. ágúst
1920. Hann lést á
Landspítala í Foss-
vogi 24. maí síðast-
liðinn og var útför
hans gerð frá Kot-
strandarkirkju 2.
júní.
bræðurnir mér við að
klára fjósið. Við höfð-
um ekki mikla þekk-
ingu á búskaparhátt-
um og þurftum við oft
að leita ráða hjá þeim
systkinum í Bakkar-
holti og var það ávallt
auðfengið.
Ég minnist sérstak-
lega greiðvikni þeirra
við okkur árið 1956.
Veiktist mágur minn
alvarlega en þau voru
búsett úti í Eyjum og
varð að senda hann til
Kaupmannahafnar í aðgerð. Var
honum vart hugað líf og komu boð
frá sjúkrahúsinu í Kaupmannahöfn
um að systir mín skyldi koma strax
út. Erfitt var um ferðir til Þorláks-
hafnar en komst hún með flutninga-
skipi frá Eyjum. Ég átti lítinn fólks-
bíl sem ég sótti hana á út í
Þorlákshöfn og ætlaði að keyra hana
til Reykjavíkur en varð að snúa við
vegna ófærðar. Leituðum við þá til
bræðranna í Bakkarholti sem áttu
góðan vörubíl og töldu þeir sjálfsagt
að koma systir minni til Reykjavík-
ur, annars hefði hún misst af fluginu
til Kaupmannahafnar. Þannig voru
samskipti okkar við systkin á Bakk-
arholti.
Ég heimsótti Margréti í vor en
hún var þá nýlega orðin áttræð, létt
á fæti og vel að sér um hin ýmsu mál
í sveitinni. Hún sagði mér til dæmis
að framleidd væri mjólk á einu býli í
Ölfusinu nú en mig minnir að mjólk
hafi verið framleidd á um það bil 50
búum á árunum 1950-1960.
Að lokum vill ég votta þér, Mar-
grét, samúð mína við fráfall bróður
þíns, sem þú annaðist svo lengi sem
þú mögulega gast í hans erfiðu veik-
indum. Með kærri kveðju og ósk um
allt hið besta,
Engilbert Halldórsson.
Já, þriðja barn 6
systra afa míns og
ömmu. Mamman mín.
Er elskaði mig frá upphafi svo mikið
að ég söng fyrsta lagið mitt, Heims
um ból rúmlega 1 árs í þinni umsjá.
Ég treysti öðrum foreldrum, vegna
ástar þinnar til mín og vinum. Þú
söngst endalaust fyrir mig og kennd-
ir mér fyrstu nóturnar og ógrynni
laga. Hversu óframfærin og feimin
þú varst, sveitastúlkan. Ég man
ennþá er þú gafst mér stóru dúkk-
una mína, þrátt fyrir fátækt þína og
María Hauksdóttir
✝ María HelgaHauksdóttir
fæddist í Garðs-
horni í Köldukinn
29. janúar 1924.
Hún lést á hjúkr-
unarheimilinu Hlíð
á Akureyri 3. júlí
síðastliðinn og var
jarðsungin frá Þór-
oddsstaðakirkju 10.
júlí.
pabba. Einnig hjólið
mitt á Seyðisfirði. Öll
fallegu orðin þín til
mín, sem þú elskar svo
mikið. Fötin er þú
saumaðir á mig og
gerðir kröfur að mér
bæri. Afmælum mín-
um er ég vaknaði við
pakka við rúmið mitt
og veislur eða á jóla-
dagsmorgni við kakóið
þitt og jólin sem þú
gafst mér. Ég
skemmtilegasti vinur
þinn, allt stoltið þitt og
pabba. Og hvernig þú greiddir ljósa
lokka mína en þó mest um vert að
mér liði vel, hvernig svo sem þér leið.
Fram á síðustu stundu þinni þekkt-
irðu mig, já og börnin hennar Guð-
nýjar.
Við elskum þig og söknum um leið
og við þökkum og virðum minningu
þína er stóð svo stutt.
Með allri ást minni
Guðný María og börn.
Ég hitti fyrst mína
kæru vinkonu Gerði
árið 1941, þegar hún
og eiginmaður henn-
ar voru nýkomin til
Winnipeg. Íslenska
samfélagið í Kanada tók þeim opn-
um örmum. Við urðum fljótt nánar
Gerður Jónasdóttir
✝ Gerður Jón-asdóttir fæddist
í Reykjavík 10. mars
1916. Hún lést í
Reykjavík 19. júní
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Fossvogskapellu
4. júlí.
vinkonur og áttum
margar ánægjulegar
stundir saman með
börnum okkar, Óttari
syni Gerðar og Jo-
hanne og Carolyn
dætrum mínum. Vin-
átta hennar var mér
mikill styrkur á
stríðsárunum.
Við Gerður héldum
góðu sambandi eftir
að hún hvarf aftur til
Íslands.
Hennar mikla vin-
átta hefur orðið til
þess hversu oft ég hef heimsótt Ís-
land. Kynni okkar tengdu mig Ís-
landi sterkum böndum. Gerður
hvatti mig til að ljúka námi og
kenndi mér íslensku. Gerður var
sterkur persónuleiki og ástkær
dóttir, eiginkona og móðir.
Hún var Fjallkona á Íslendinga-
deginum í Gimli árið 1942. Móðir
mín,Guðrún Skaptason, var Fjall-
kona árið 1943 og árið 1991 var ég
kosin Fjallkona. Ég er ákaflega
þakklát fyrir vináttu okkar.
Ég sendi börnum hennar Óttari,
Guðrúnu og Sigrúnu og einnig
systur hennar Auði Jónasdóttur og
fjölskyldum hennar innilegar sam-
úðarkveðjur.
Johanna Wilson og fjölskylda.