Morgunblaðið - 15.11.2007, Blaðsíða 27

nota í kokkteilber og svipaðar
vörur úr kirsuberjum og það í tak-
mörkuðu magni. Einnig má nefna
sorbitól, sem er leyft án takmark-
ana í öll matvæli sem nota má auk-
efni í, nema drykkjarvörur, að sögn
Jónínu Þ. Stefánsdóttur, matvæla-
fræðings hjá Umhverfisstofnun.
Ítarlegt áhættumat
á aukefnum
En hvaða lögmálum lúta reglur
um aukefni? „Oft heyrist því fleygt
að aukefni séu hættuleg. Sannleik-
urinn er hins vegar sá að öll auk-
efni fara í gegnum ítarlegt áhættu-
mat með tilliti til áhrifa á heilsu
fólks. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin
og Matvæla- og landbúnaðar-
stofnun Sameinuðu þjóðanna hafa
frá árinu 1956 starfrækt sameig-
inlega vísindanefnd sérfræðinga
sem hefur það hlutverk að meta ör-
yggi aukefna. Niðurstöður hennar
eru síðan notaðar í hinum ýmsu
löndum til að setja reglur og einnig
í alþjóðlega staðla og leiðbeiningar.
Evrópusambandið byggir sínar
reglur um notkun aukefna á
áhættumati Matvælaöryggisstofn-
unar Evrópu. Ísland er, samkvæmt
EES-samningnum, skuldbundið til
að taka upp reglur Evrópusam-
bandsins og gilda þær jafnt um inn-
lend sem um innflutt matvæli,“ seg-
ir Jónína.
Öll aukefni fá E-númer
Öll aukefni fá ákveðið númer og í
Evrópusambandinu fá þau merk-
inguna „E“ fyrir framan númerið.
Reglur um merkingu aukefna á um-
búðum matvæla eru þannig að í
innihaldslýsingu skal geta allra
þeirra efna sem varan inniheldur.
Aukefnin eru merkt annaðhvort
með flokksheiti ásamt númeri eða
flokksheiti ásamt viðurkenndu heiti.
Til eru 23 flokksheiti sem lýsa til-
gangi með notkun efnis, til dæmis
sýra, litarefni og rotvarnarefni, en
númer eða viðurkennt heiti segir til
um hvaða efni er um að ræða. Ef
aukefni eru unnin úr þekktum of-
næmisvöldum, til dæmis úr mjólk,
soja eða hveiti, þarf ofnæmisvald-
urinn að koma fram í umbúðamerk-
ingu, að sögn Jónínu.
„Ofnæmi og óþol gegn aukefnum
og ýmsum mat er vandamál, sem
hrjáir bæði unga og aldna, en þó er
það aðeins lítill hluti fólks sem
verður fyrir slíkum áhrifum. Eina
leiðin til að forðast þetta er að velja
vörur sem ekki innihalda efna-
sambönd sem hafa þessi áhrif.“
Litarefni voru fyrstu aukefnin
sem fengu E-númer og var það árið
1962 þegar ESB setti reglur um
hvaða litarefni mætti nota í mat-
vælaframleiðslu. Undanfarin ár hef-
ur verið deilt um litarefni af flokki
asólitarefna. Af þeim má nefna tar-
trasín (E-102), sunset yellow
(E-110), asórúbín (E-122), amarant
(E-123), ponceau 4R (E-124) og all-
úra-rautt (E-129).
Endurmat á öllum litarefnum
Matvælaöryggisstofnun Evrópu
(EFSA) vinnur nú að því að meta
framkvæmd og niðurstöður rann-
sóknar sem gerð var í Bretlandi ný-
lega varðandi áhrif blöndu litarefna
og rotvarnarefnis á hegðunar-
mynstur barna. Niðurstöðu er að
vænta frá EFSA í lok janúar, en
EFSA er nú að endurmeta öll lit-
arefni og hafa asólitarefnin verið
sett í forgang. Eina ráðið fyrir
neytendur, sem vilja varast slík
efni, er að lesa innihaldslýsingu
matvæla og velja vörur eftir því.
join@mbl.is
Þetta er tólfta greinin af nokkrum
í greinaflokki, sem er samstarfs-
verkefni matvælasviðs Umhverf-
isstofnunar og Morgunblaðsins.
www.ust.is
Öll aukefni fara í gegn-
um ítarlegt áhættumat
með tilliti til áhrifa á
heilsu fólks.
úr bæjarlífinu
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2007 27
Vetur 2007
Glæsilegur kvenfatnaður
Ný sending
(í sama húsi og Bílaapótek og NC Næs Connection)
Hæðasmára 4 · Kópavogur · 555 7355
Ný ver
slun Síðumúla 3 · Reykjavík · 553 7355
Nýtt kortatímabil
Enn gætir eftirvæntingar hjá akureyrskri kvenþjóð (les:
eiginkonu minni og dætrum) hvaða verslanir bætast við
þegar Glerártorg tvöfaldast að stærð á næsta ári. Því er
rétt að upplýsa að síðan um málið var síðast fjallað á
þessum vettvangi hafa fjórar bæst við; tískuvöruversl-
anirnar Sparkz, Focus og Sisley, auk þess sem gjafa-
vöruverslunin Pottur og prik, sem nú er til húsa við
Strandgötu, flyst í verslunarmiðstöðina. Meira síðar…
  
Haraldur Ingi Haraldsson, sem á sínum tíma var fyrsti
forstöðumaður Listasafnsins á Akureyri, hefur tekið við
sem forstöðumaður Iðnaðarsafnsins af stofnanda þess,
Jóni Arnórssyni.
  
Áhugamenn um draugasögur athugið: Þór Sigurðsson
safnvörður á Minjasafninu (einnig titlaður bassi, vegna
radddýptar!) flytur þjóðlegar draugasögur í Gamla bæn-
um í Laufási í kvöld kl. 20. „Takmarkað ljós, fólk sitjandi
á rúmum eftir að hafa gengið um löng göng milli bað-
stofu og útidyra, andaktugt um leið og það leggur hlustir
við það sem sögumaður segir,“ segir í tilkynningu.
  
Lið MA fór með sigur af hólmi í spunakeppninni Leiktu
betur á Unglist í Austurbæ í Reykjavík á dögunum.
Kvöldið áður lagði MA lið FS að velli í ræðukeppninni
Morfís og svo skemmtilega vill til að þrír úr ræðuliðinu
voru einnig í spunaliðinu; Gísli Björgvin Gíslason, Gréta
Kristín Ómarsdóttir og Valur Sigurðarson, en auk þeirra
var í liðinu Anna Hafþórsdóttir. Í ræðuliðinu var, ásamt
þremenningunum, Steinunn Guðný Ágústsdóttir.
  
Haft er eftir Vilhjálmi Bergmann Bragasyni, formanni
skólafélags MA, að sigurliðið fái að launum ferð til Vín-
arborgar í maí í vor, en þar fer fram spunakeppni liða úr
evrópskum skólum.
  
Íslensku dívurnar koma fram á tónleikum í Glerárkirkju
6. desember kl. 20.30. Uppselt varð á fáeinum klukku-
stundum og nú hefur verið ákveðið að tvennir tónleikar
verði þennan dag; aukatónleikarnir verða kl. 18. Dív-
urnar eru Margrét Eir, Hera Björk, Heiða Ólafs og Reg-
ína Ósk.
  
Staða kvennaíþrótta á Akureyri, vandi – vonir – vænt-
ingar, er umfjöllunarefni á Súpufundi dagsins í Hamri,
félagsheimili Þórs. Hann hefst að vanda kl. 12 og stendur
til kl. 13 og frummælendur eru fulltrúar kvennaíþrótta í
bænum. „Er jafnrétti í íþróttum? Eru konur betri en
menn (í íþróttum)?“ er spurt í tilkynningu. Svör við því
fást kannski á fundinum í dag...
  
Friðrik G. Olgeirsson les í dag upp úr nýrri bók sinni um
skáldið Davíð Stefánsson frá Fagraskógi á Amtsbóka-
safninu og hefst handa kl. 17.15. Bókin heitir Snert
hörpu mína eftir upphafsorðum þekkts ljóðs skáldsins.
Bókin kemur út um helgina þannig að þeir sem koma í
dag fá forskot á sæluna. Það er vel við hæfi að fyrst sé
lesið úr bókinni á þessum stað því Davíð var m.a. amts-
bókavörður á Akureyri 1925–1951. Safnið var reyndar
ekki á sama stað, en annað mál er það.
  
Bæjarfulltrúar VG hafa áhyggjur af fyrirhuguðum sam-
runa Sparisjóðs Norðlendinga við BYR. Fulltrúarnir
tveir, Baldvin H. Sigurðsson og Kristín Sigfúsdóttir,
lögðu á bæjarstjórnarfundi í fyrradag fram tillögu að
ályktun þar sem þeim áhyggjum er lýst en hún hlaut
dræmar viðtökur. Tveir greiddu tillögunni atkvæði,
fimm voru á móti en fjórir sátu hjá við afgreiðsluna.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Best Dagný Linda Kristjánsdóttir frá Akureyri er
besta skíðakona Íslands; kannski besti skíðamaður
landsins. Hana ber örugglega á góma á Súpufundinum.
AKUREYRI
Skapti Hallgrímsson