Morgunblaðið - 07.04.2008, Blaðsíða 12

12 MÁNUDAGUR 7. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Ímynd sjávarútvegsins skiptir miklumáli. Hún þarf að vera góð í augumlandsmanna. En er hún það? Líklegaekki og ástæðan er sú að aðilar utan
greinarinnar hafa eftirlátið öðrum, í mörg-
um tilfellum andstæðingum kvótakerfisins,
það eftir að móta skoðanir fólks. Samkvæmt
nýlegum skoðanakönnunum er mikill meiri-
hluti landsmanna á móti kvótakerfinu. Fólk
er búið að heyra síbylju um makráða sæ-
greifa og meint kvótasvindl og smám saman
mótast ímyndin, þótt segja megi að hún sé
byggð á mjög hæpnum forsendum. Ólíklegt
er að almenningur hafi kynnst sér kosti og
galla kvótakerfisins, því göllunum er frekar
haldið á lofti. Kerfinu er kennt um slaka
stöðu þorskstofnsins og nánast allt sem
miður fer. Þess vegna fær almenningur á
tilfinninguna að allt slæmt sé kerfinu að
kenna.
En þarf þetta að vera svo? Nei, þetta
þarf ekki að vera svona. En við hverja er þá
að sakast? Að mörgu leyti er það greinin
sjálf. Hún er ekki nógu iðin við að halda á
lofti jákvæðum fréttum úr sjávarútvegi. Öll
helztu hagsmunasamtök innan sjávarútvegs-
ins halda úti heimasíðum, þar sem ýmsum
upplýsingum er komið á framfæri. Stað-
reyndin er hins vegar sú að þessi vett-
vangur er alls ekki nægilega vel nýttur af
þessum samtökum. Sem dæmi má nefna að
á heimasíðu LÍÚ voru aðeins tvær færslur
allan marzmánuð, þrátt fyrir að mikið væri
þá um að vera. Þá má nefna að gagnaveita
sjávarútvegsráðuneytisins er hvorki fugl né
fiskur og virðist enn langt í fæðingu hennar
þrátt fyrir langa meðgöngu, meðgöngu á við
fíl eða hval og líklega reyndar lengri. Sum-
ar heimasíður eru þó líflegri og heimasíða
Landssambands smábátaeigenda einna líf-
legust. Þá verður að nefna síðuna aflafrett-
ir.com, sem Gísli Reynisson heldur úti sér
til ánægju og yndisauka. Þar er mikið af
vönduðum upplýsingum um aflabrögð að
finna og fjöldi góðra mynda. Þá má líka
nefna heimasíður ljósmyndara eins og Þor-
geirs Baldurssonar, Alfons Finnssonar og
Hafþórs Hreiðarssonar. Mörg stærri skipa
eru líka með líflegar heimasíður.
Þetta er hins vegar hvergi nóg, þótt víða
sé vel gert. Hagsmunasamtökin og sjávar-
útvegsráðuneytið þurfa að nýta sér Netið
mun betur til að koma sjónarmiðum sínum
á framfæri. Þessir aðilar þurfa að gera
meira til að hafa áhrif á ímynd sjávar-
útvegsins og umræðuna um hann. Það þarf
að gera fólki ljóst hvernig staðan var við
upphaf kvótakerfisins. Fólk þarf að þekkja
söguna og þróun kerfisins til þess að það
geti byggt skoðanir sínar á traustari grunni
en nú er. Það eru ýmssir aðilar sem kapp-
kosta það að koma óorði á kerfið og komast
anzi langt með það. Þannig sverta þeir at-
vinnugreinina í augum almennings og út-
vegurinn verður að bregðast við þótt hann
svari kannski ekki „að sjómanna sið“.
Bryggjuspjallari kemur því þeirri hugmynd
á framfæri að hagsmunasamtökin lífgi upp
á heimasíður sínar, þannig að almenningur
hafi af því bæði gagn og gaman af að fara
inn á þær. Það er alkunna innan sjávar-
útvegsins að þeir fiska sem róa. Það á líka
við á Netinu, ekki bara á sjónum.
Nýtið Netið betur
»Hagsmunasamtökin ogsjávarútvegsráðuneytið
þurfa að nýta sér Netið mun
betur til að koma sjónarmiðum
sínum á framfæri.
BRYGGJUSPJALL
Hjörtur Gíslason
hjgi@mbl.is
MUN minna var landað af mik-
ilvægustu fiskitegundunum í Fær-
eyjum fyrstu tvo mánuði ársins en á
sama tíma í fyrra. Þá er einnig mik-
ill samdráttur í aflaverðmætum.
Mun minna veiddist af þorski, ýsu
og ufsa. Samtals er samdrátturinn
28% milli ára í botnfiskinum og
reyndar er sami samdráttur í flat-
fiski.
Aflaverðmæti dregst saman
Á síðasta ári var þróunin sú, að
magnið minnkaði verulega, en afla-
verðmæti hélzt svipað vegna mik-
illa verðhækkana á fiski. Nú ber
hins vegar svo við að aflaverðmætið
dregst jafnmikið saman og afla-
magnið á heildina litið. Samdrátt-
urinn í verðmætum á botnfiski er
heldur minni en í magninu eða 23%
en aflaverðmæti á flatfiski dróst
saman um 36%. Þetta bendir til að
tími mikilla hækkana á fiski upp úr
sjó sé liðinn. Að hámarkinu séð náð,
að minnsta kosti í bili.
Mikill afla-
samdráttur
í Færeyjum
ÁKVEÐIÐ hefur
verið aflamark
íslenskra skipa í
úthafskarfa á
árinu 2008.
Heildar-
aflamarkið er
óbreytt frá fyrra
ári , eða 21.083
tonn, en stjórn
veiðanna verður með nokkuð öðr-
um hætti en verið hefur undanfarin
ár. Innra veiðisvæðið stækkar
nokkuð, en nú nær það suður að 59°
N og vestur að 36° V. Svæðið innan
íslenskrar lögsögu er óbreytt.
Fram til 10. maí er íslenskum
skipum heimilt að veiða 30% af
heildaraflamarkinu, eða 6.325 tonn,
á innra svæðinu, en 11. maí eykst
heimildin um 35% af heildar-
aflamarkinu, eða 7.379 tonn, og
veiðitíminn framlengist til 15. júlí.
Þannig er heimilt að veiða 65% af
heildaraflamarkinu, eða 13.704
tonn, á innra svæðinu, en eftir 15.
júlí eru veiðar óheimilar á því
svæði. 35% af heildaraflamarkinu,
eða 7.379 tonnum, verður úthlutað
til veiða sunnan 59° N og vestan 36°
V, en einnig er heimilt að veiða, að
hluta eða í heild, á því veiðisvæði
það aflamark sem úthlutað er á
innra svæðinu. Fiskistofa mun fljót-
lega úthluta aflamarki í úthafs-
karfa.
Óbreytt afla-
mark í
úthafskarfa
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
AFLI af uppsjávarfiski hefur verið
nokkuð sveiflukenndur síðustu tíu
árin. Heldur liggur þó leiðin niður
á við og síðustu tvö ár var aflinn á
umræddu tímabili í fyrsta sinn
undir milljón tonnum. Þar ræður
mestu mikill samdráttur í
loðnunni.
Þetta kemur fram í svari sjáv-
arútvegsráðherra við fyrirspurn
Herdísar Þórðardóttur um afla og
aflaverðmæti á uppsjávarfiski.
Sveiflur í kolmunna
Sé litið nánar á loðnuna, varð
aflinn mestur 1997, 1.319.746 tonn.
Hann fór svo einu sinni aftur yfir
milljón tonn, en það var árið 2002.
Tvö síðustu ár hafa svo verið þau
rýrustu í um tvo áratugi. Síldarafli
hefur verið mun stöðugari og þar
hefur leiðin í stórum dráttum legið
upp á við. Um er að ræða bæði ís-
lenzka sumargotssíld og norsk-ís-
lenzka vorgotssíld. Árið 1997 varð
síldaraflinn ríflega 291.000 tonn.
Minnstur varð hann árið 2001,
179.000 tonn, en mestur á síðasta
ári, 320.000 tonn.
Miklar sveiflur hafa verið í veið-
um á kolmunna. Fyrstu árin var
ekki samkomulag um veiðistjórnun
og veiðar því í raun frjálsar. Síð-
ustu árin hefur hins vegar náðzt
samkomulag um að draga úr veið-
unum. Mestur varð kolmunnaafl-
inn árið 2003, liðlega 5000.000
tonn, en á síðasta ári veiddust
315.000 tonn.
Á heildina litið varð uppsjáv-
araflinn mestur árin tvö, þegar
loðnuaflinn fór yfir milljón tonnin.
Útflutningsverðmæti þessa afla
hefur verið mikið, en sveiflazt
nokkuð í samræmi við magnið.
Loðnan hefur nánast allt tímabilið
skilað mestum verðmætum. Það
var aðeins árið 2006, sem síldin fór
fram úr loðnunni, enda var loðnu-
afli þá í lágmarki í 184.500 tonnum
og mikið af síldinni unnið til mann-
eldis. Það ár skilaði síldin 9,8 millj-
örðum í útflutningsverðmæti en
loðnan aðeins 6,3 milljörðum.
Mest árið 2002
Þegar útflutningsverðmæti ár
hvert eru reiknuð á verðlagi febr-
úarmánaðar á þessu ári með vísi-
tölu neyzluverðs, kemur í ljós að
verðmætin eru mest metaflaárin
1997, eða 32 milljarðar króna, og
2002, 34 milljarðar króna. Á síð-
asta ári var verðmætið 26 millj-
arðar króna.
Uppsjávarfiskurinn skil-
ar miklum verðmætum
Útflutningsverðmæti á bilinu 20 til 30 milljarðar króna á ári síðustu tíu ár
&'

% % % % %# %
(

)*
+++ ,


"
$


!
"
$





 

 
ÓTÍÐIN fyrir norðan hefur sett
strik í reikninginn hjá bátunum þar.
En þegar dúrar og menn komast út,
hefur fiskiríið verð oft á tíðum mjög
gott. Ingólfur Árnason á línubeitn-
ingarbátnum Sigrúnu Hrönn kom til
dæmis inn til Húsavíkur nýlega með
12 til 13 tonn af fallegum fiski.
„Við vorum þarna út af Kópaskeri
og undan Snartastaðanúp. Það hef-
ur verið ágætur afli þarna, en ég hef
reyndar ekki farið þangað austur
eftir eftir róðurinn góða,“ segir Ing-
ólfur.
Hann segir tíðina hafa verið með
ólíkindum leiðinlega og enn var
norðan skítur á föstudaginn, þegar
Verið ræddi við hann. Sigrún Hrönn
er yfirbyggður 15 tonna plastbátur
með beitningarvél um borð og er
með 17.000 króka. Fjórir eru um
borð.
„Þetta hefur verið blandaður fisk-
ur og nokkuð margir árgangar í
honum. Hann er þokkalega á sig
kominn, en það er ekki æti inni í
honum. Þetta er fiskur sem er að
ganga inn til hrygningar. Hann
kemur þarna upp árvisst,“ segir
Ingólfur.
Þorskkvóti bátsins er tæp 60
tonn, en Ingólfur er í viðskiptum við
GPG fiskverkun og er svo á leigu-
markaðnum líka. Hann segist
reikna með að stoppa eitthvað í
sumar, enda verði fiskverkuninni
lokað í tvær vikur eða meira. Þetta
ráðist líka af því hvort hægt verður
að sækja í ýsuna. „Við höfum verið
að eltast við hana í allan vetur og
reynt að hafa þorskinn sem auka-
afla. Það hefur nú ekki alltaf gengið.
Við sækjum ýsuna vítt og breitt fyr-
ir Norðurlandinu. Síðustu ár hefur
verið dálítið af henni inni í Axarfirði
og svo á Flateyjar- og Grímseyj-
arsundi,“ sagði Ingólfur Árnason.
Með 13 tonn á línuna
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
♦♦♦