Morgunblaðið - 09.07.2008, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLÍ 2008 19
Hvíldinni fegin Ljósmæður áttu erindi við ríkisstjórnina í gærmorgun og hér er ein þeirra á tali Ingibjörgu Sólrúnu í hlaðvarpanum við Stjórnarráðið.
Brynjar Gauti Blog.is
Hlini Melsteð Jóngeirsson | 8. júlí
Réttur manns til vinnu
Grundvallarmannréttindi
er að menn geti stundað
vinnu og séð fyrir sínum.
Að nota atvinnuleysi sem
hagstjórnunartæki sýnir
úrræðaleysi og vöntun á
sýn. Það sem ríkistjórnin
á að vera að gera er að auka nýsköpun
um margfalt það sem hún er í dag. Ný-
sköpun og hátækniiðnaður eru þær
stoðir sem munu vera hagsælast að
styrkja til lengri tíma og ríkið getur gert
margt til að stuðla að vexti. En til þess
þarf að hafa sýn, að Íslendingar verði í
fremstu röð þegar kemur að hugbún-
aðar og vélbúnaðarþróun. ...
Meira: hlini.blog.is
Stefán Friðrik Stefánsson | 8. júlí
Gamalkunnar
yfirlýsingar
Leiðtogafundur átta
helstu iðnríkjanna fer nú
fram á Hokkaídó-eyju í
Japan. Eins og síðustu ár-
in eru umhverfismál og
þróunaraðstoð aðalmál
fundarins að þessu sinni
og greinilegt að vilji er meðal leiðtog-
anna til að staðfesta ákvarðanir síðustu
ára, en þar var náð merkilegum áföngum
bæði í Þýskalandi í fyrra og Rússlandi
fyrir tveim árum. Mikilvæg mál eru þó að
mörgu leyti í biðstöðu. Beðið er þess
hver verði kjörinn 44. forseti Bandaríkj-
anna í nóvember og því líklegt að fund-
urinn að ári á Ítalíu muni verða mun öfl-
ugri þar sem þá mætir nýr forseti með
sterkara umboð frá Bandaríkjunum. ...
Meira: stebbifr.blog.is
NÝTING orkulindanna og
ímynd Íslands er sígilt og
mikilvægt umræðuefni. Því
miður gerist það stundum,
þegar fólk flytur mál sitt af
miklu kappi að gripið er til
rangra fullyrðinga. Hér á eft-
ir nefni ég til sögunnar nokk-
ur sýnishorn um slíkt. Jafn-
framt velti ég fyrir mér hvort
ekki sé hægt að sameina þjóð-
ina um uppgræðslu landsins,
en það er án efa brýnasta viðfangsefnið í um-
hverfismálum líðandi stundar.
Hagvöxtur og há laun
Því er haldið fram að áhrif álframleiðslu á
þjóðarbúið séu lítil í raun, jafnvel neikvæð.
Staðreyndin er hins vegar sú að áhrifin á
hagvöxt eru mikil og útflutningsverðmæti
áls, þegar tekið hefur verið tillit til erlends
kostnaðar, samsvarar a.m.k. tveimur þriðju
útflutningsverðmæta sjávarafurða. Sjávar-
útvegur og orkuiðnaður verða áfram und-
irstöðuatvinnugreinar hér á landi.
Því er haldið fram að orkufrekur iðnaður
komi í veg fyrir að fólk geri eitthvað annað í
atvinnumálum. Þetta er auðvitað alrangt.
Enginn bannar fólki að gera eitthvað annað.
Það er hins vegar afar mikilvægt að fá erlent
áhættufjármagn inn í íslenskt atvinnulíf þótt
einhverjum kunni að hugnast aðrar atvinnu-
greinar. Orkufrekur iðnaður er ekki manna-
flsfrek atvinnustarfsemi. Laun í greininni eru
hins vegar umtalsvert hærri en meðallaun í
landinu og geta því rutt út láglaunastörfum.
Starfræksla álvera leysir að sjálfsögðu ekki
allan vanda í efnahags- og atvinnulífi lands-
manna, en skapar hins vegar tækifæri til
sóknar í fjölbreytta atvinnustarfsemi.
Lágt raforkuverð
og hátækni
Því er haldið fram að stóriðja
sé niðurgreidd hér á landi. Stað-
reyndin er allt önnur. Orku- og
álfyrirtæki greiða skatta með
sama hætti og önnur fyrirtæki í
landinu. Orkufyrirtækin greiða
eigendum sinum ábyrgðargjald
vegna lántöku. Arðsemiskrafa
Landsvirkjunar miðast við að fyr-
irtækið starfi án ríkisábyrgðar. Á
sama tíma og mikill vöxtur hefur
verið í orkufrekum iðnaði hefur
raforkuverð til heimila og minni fyrirtækja
lækkað að raunvirði. Raforkuverð til almenn-
ings á Íslandi er eitt hið lægsta á Vest-
urlöndum og raforkukerfið er öruggara en
víðast hvar. Hvort tveggja er m.a. vegna
stóriðjunnar en ekki þrátt fyrir hana. Ís-
lenskir skattgreiðendur og raforkunotendur
hagnast af orkufrekum iðnaði, sem hefur
auk þess sannanlega bætt lífskjör lands-
manna.
Því hefur verið haldið fram að orkufyr-
irtækin vilji aðeins virkja fyrir álver, en
skoði ekki önnur tækifæri. Þessi fullyrðing
er fjarri sanni. Orkufyrirtækin virkja fyrir
þá starfsemi sem getur greitt nægjanlega
gott verð og ábyrgst viðskipti í tiltekinn
tíma til að draga úr áhættu fjárfesting-
arinnar. Gerðir hafa verið samningar við afl-
þynnuverksmiðju og gagnaver. Verið er að
skoða kísilhreinsun vegna sólarrafala, kol-
trefjaverksmiðja er í undirbúningi o.s.frv.
Forsenda þess að gagnaver verði starfrækt
hér á landi er að leggja nýjan ljósleið-
arastreng til Evrópu. Orkufyrirtækin hafa
fjárfest og eignast meirihlutann í E-Farice
til að tryggja að slíkur strengur verði lagð-
ur. Sú aðgerð er jafnframt mikilvægt fram-
lag til fjölbreyttrar hátæknistarfsemi hér á
landi til viðbótar við orkufrekan iðnað, sem
auðvitað er mjög tæknivæddur.
Sjálfbærni og framlag Íslands
Því er haldið fram að orkufrekur iðnaður á
borð við álver eyðileggi ímynd Íslands. Þetta
er ekki rétt sé litið til viðhorfa þeirra fjöl-
mörgu erlendu gesta, sem heimsækja ís-
lensku orkufyrirtækin og kynna sér starf-
semi þeirra. Í aðdraganda Kyotosamningsins
var hvatt til þess að orkufrek fyrirtæki eins
og álver settu starfsemi sína niður, þar sem
orkan er endurnýjanleg. Þetta sést m.a. í
niðurstöðum Ríó-ráðstefnunnar 1992. End-
urnýjanlegar orkulindir Íslendinga, jöklar og
jarðvarmi, vekja hvarvetna athygli og eru
órjúfanlegur hluti ímyndar Íslands, þar sem
sjálfbærni ræður í orkuvinnslunni.
Því er haldið fram að Íslendingar njóti
sérréttinda í Kyotosáttmálanum og hafi kraf-
ist aukalosunarkvóta eingöngu í eiginhags-
munaskyni. Hér gleymist að horfa til þess að
alþjóðasamfélagið samþykkti aukalos-
unarkvóta fyrir Ísland og önnur ríki, þar
sem aðstæður eru samsvarandi, vegna þess
að það var talið æskilegt í því skyni að ná
settu marki enda er lofthjúpurinn sameig-
inlegur. Alþjóðasamfélagið taldi aukakvóta
Íslendinga ekki hluta vandans heldur þátt í
lausn hans.
Stærsti þjóðgarðurinn
Stundum heyrist að gengið sé á rétt nátt-
úruverndar hér á landi með orkuvinnslu.
Þegar þessu er haldið fram virðist horft fram
hjá því að hér á landi er unnið að undirbún-
ingi virkjana með mjög vönduðum hætti. Um
þessar mundir vinna sérfræðingar að gerð
nýrrar rammaáætlunar og stefnt er að ljúka
henni í lok næsta árs. Í slíkri áætlun eru
verndar- og nýtingarsjónarmið skoðuð sam-
tímis til að tryggja að nýtingin verði skyn-
samleg og gangi ekki gegn eðlilegri nátt-
úruvernd. Þá ber þess að geta að hvergi í
Evrópu eru hlutfallslega stærri svæði vernd-
uð með tilliti til náttúrunnar en á Íslandi.
Nýjasta dæmið er Vatnajökulsþjóðgarður,
sem nær til 12% landsins og er stærsti þjóð-
garður í Evrópu, en u.þ.b. 30% af landinu
eru nú skilgreind sem einhvers konar nátt-
úruverndarsvæði.
Samstaða um uppgræðslu
Í umræðunni um náttúru Íslands, orkunýt-
inguna og ímynd Íslands hefur stærsta um-
hverfismálið stundum gleymst að mínu mati.
Á Íslandi er stærsta eyðimörk Evrópu. Gróð-
urþekjan hefur minnkað öldum saman vegna
ágangs manns og náttúru. Hér er því verk
að vinna. Landgræðsla og skógrækt geta
skilað mikilvægum árangri til að hefta fok og
endurheimta landgæði auk þess sem upp-
græðslan bindur verulegt kolefni. Orkufyr-
irtækin á Íslandi hafa unnið mikið starf í
þessum efnum. Hvernig væri að frægustu og
bestu listamenn þjóðarinnar legðu málinu
lið? Hvernig væri að halda tónleika til að
vekja athygli á þessu mikilvægasta umhverf-
is- og náttúrverndarviðfangsefni þjóðarinnar?
Hvernig væri að byrja á að sameinast um að
endurgreiða þá skuld sem varð til við ofbeit
og skógartekju til orkuvinnslu á liðnum öld-
um þegar þjóðin reyndi að halda í sér lífi?
Er það ekki verðugt verkefni, sem getur
bætt ímynd Íslands?
Eftir Friðrik
Sophusson » Íslenskir skattgreiðendur
og raforkunotendur hagn-
ast af orkufrekum iðnaði, sem
hefur auk þess sannanlega
bætt lífskjör landsmanna.
Friðrik Sophusson
Nýting orkulindanna og ímynd Íslands
Höfundur er forstjóri Landsvirkjunar.
Rósa Harðardóttir | 8. júlí
Gott en ekki nóg
Það er þörf á því að
sporna við offitu barna
og unglinga með breyttu
matarræði en það er
ekki nóg. Við þurfum að
hvetja börn og unglinga
til að hreyfa sig meira og
gera hreyfingu aðgengilegri. Í þeim
hraða sem ríkir í þjóðfélaginu þá er oft
erfitt að koma hreyfingu barna fyrir. ...
Meira: rosa.blog.is