Morgunblaðið - 27.10.2008, Qupperneq 24

24 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. OKTÓBER 2008
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
EINKENNILEGT hefur mér lengi
þótt val fjölmiðla á sumum þeim
álitsgjöfum sem fengnir hafa verið
til þess vænt-
anlega að skýra
mál fyrir fólkinu
í landinu.
Finnst mér
iðulega boðið upp
á litla breidd í
þeim efnum og
allt of mikið gert
af því að kalla
sömu mennina
aftur og aftur til
að fjalla um málin. Tökum til dæmis
umræðuna um Evrópusambands-
málin. Ég hef ekki tölu á því hvað
Eiríkur Bergmann Einarsson og
Baldur Þórhallsson hafa oft verið
kallaðir til að fjalla um þau mál.
Það væri svo sem í lagi að heyra
þeirra málflutning, ef þeir væru
kynntir til umræðunnar sem Evr-
ópusambandssinnar, en svo er alls
ekki. Þeir eru yfirleitt kynntir sem
fræðimenn á þessu sviði, faglegir
aðilar sem einungis séu að gefa fag-
legt álit á málunum. Þetta er að
mínu mati vísvitandi fölsun á stað-
reyndum.
Umræddir menn eru svo harðir
Evrópusambandssinnar, að þeir op-
inbera það nánast um leið og þeir
opna þverrifuna. Það er illa unandi
við það, að slíkir menn fái að vaða
elginn í fjölmiðlum, undir fölsku
flaggi sem faglegir álitsgjafar, með
gyllingarútgáfu sína á miðstjórnar-
veldinu í Brussel.
Enginn andstæðingur sjónarmiða
þeirra hefur fengið að koma orði að
í þessum uppstillingarviðtölum sem
hér er vitnað til og engu er líkara
en vísvitandi sé verið að fjölvarpa
einhliða áróðri yfir landsmenn frá
Brussel og það á gjörsamlega ólýð-
ræðislegan hátt. Slíkar umræðu-
forsendur held ég þó að hefni sín
fyrir þann málstað sem meiningin
er að gylla. Fólk finnur oftast til
tortryggni gagnvart einsýnni fram-
setningu mála sem tekur lítið mið af
heilindum.
Ég geri þá kröfu til faglegra
álitsgjafa að þeir hegði sér með
sannari hætti en umræddir menn
hafa gert og axli þá ábyrgð sem
þeir eiga að bera með því að nálgast
málin frá fleiri en einni hlið. Það er
ótvírætt merki um falska fram-
göngu og ómerkilegheit, þegar ver-
ið er að læða boðum í nafni faglegra
sjónarmiða um að aðeins ein leið sé
fær í máli sem skipt getur miklu
fyrir örlög þjóðarinnar í nútíð og
framtíð.
Eiríkur Bergmann Einarsson og
Baldur Þórhallsson eru að mínu
mati ekki færir um að vera faglegir
álitsgjafar í fjölmiðlum varðandi
umræðuna um Evrópusambands-
málin. Til þess eru þeir allt of ein-
sýnir í þeim efnum og allt of hallir
undir Brussel. En þeir hafa eðlilega
fullan rétt til að koma að þeirri um-
ræðu hvar og hvenær sem er – sem
Evrópusambandssinnar, og þannig
ber að kynna þá í fjölmiðlum þegar
þeir vilja leggja inn orð fyrir
átrúnaðargoð sín í Brussel.
RÚNAR KRISTJÁNSSON
húsasmiður, Bogabraut 21,
Skagaströnd.
Einsýnir álitsgjafar
Frá Rúnari Kristjánssyni
Rúnar Kristjánsson
ÉG FYLGDIST með aðförinni
að Hafskipum á sínum tíma og
blygðast mín enn fyrir háttalag og
framgöngu manna sem töldu sig
þess umkomna að fella dóma í því
máli. Þá tóku menn stórt upp í sig
en mörg orð máttu vera ósögð.
Það er nú löngu viðurkennt að
Hafskip var ekki gjaldþrota þegar
rekstur þess var stöðvaður og for-
ráðamenn fyrirtækisins fangels-
aðir. Þetta var svívirðileg aðgerð
og svartir dagar í sögu þjóðar.
Alla daga síðan hef ég fylgst
með þeim félögum og fagnað sigr-
um þeirra.
Björgólfur Guðmundsson var á
sínum tíma keyrður niður til hinn-
ar mestu niðurlægingar með þjóð
sinni, rúinn æru og eignum en sál-
arorka hans var óbuguð. Hann
fann sér nýjan starfsvettvang á
erlendri grund og flutti heim
digran sjóð til ábata og ávinnings
fyrir land og þjóð.
Ég er enn sem fyrr sannfærður
um að nú sem ávallt áður var það
höfðingslund og heiðarleiki sem
réð úrslitum í öllum hans ákvörð-
unum og störfum í Landsbank-
anum. Enginn maður hefur verið
stórtækari í stuðningi sínum við
hin fjölmörgu þjóðþrifamál stór
og smá en einmitt hann.
Kæru landar, sýnum nú að við
höfum pínulítið lært af Hafskips-
málum og Baugsmálum og spyrj-
um að leikslokum og dæmum eftir
þeim.
Árni Valdimarsson
Dæmum eigi
Höfundur er fv. bankastarfsmaður
í ríkisbanka.
ÞEGAR harðnar á
dalnum er mikil hætta
á því að menn ani hugs-
unarlítið af stað í ákaf-
anum að bjarga sér og
sínum og sjái of seint
að þeir hefðu betur
hugsað málið og farið í
aðra átt. Nú um stund-
ir er hættan á svona
mistökum beinlínis áþreifanleg.
Jafnvel þingmenn á Alþingi Íslend-
inga hvetja til þess að gangsetja
jarðýturnar, ryðjast á þeim yfir allt
regluverk, og halda áfram af end-
urnýjuðum krafti að virkja og reisa
álver.
En við höfum núna gullið tækifæri
til að endurskilgreina framtíðina.
Við getum jafnvel lært af öðrum
þjóðum sem hafa risið úr öskustónni
eftir efnahagskreppur án þess að
fara niður á svo lágt plan, heldur
veðjað á menntun og nýsköpun.
Í Sveitarfélaginu Árborg vinnur
meirihluti bæjarstjórnar af kappi að
mörgum nýsköpunarverkefnum.
Leitað hefur verið eftir samstarfi við
Atvinnuþróunarfélag Suðurlands
sem mun vinna með atvinnu-
málanefnd sveitarfélagsins að grein-
ingu á stöðunni og mögulegum leið-
um til að efla atvinnulíf og fyrirtæki
á svæðinu á þessum krepputímum.
Að frumkvæði sveitarfélagsins
hefur nú um nokkurra vikna skeið
verið unnin hugmyndavinna vegna
uppbyggingar þekkingarsamfélags í
miðbæ Selfoss. Þetta er afar spenn-
andi verkefni og varðar framtíðar-
ímynd sveitarfélagsins og Selfoss
sem höfuðstaðar Suðurlands. Að
þessari vinnu hafa
komið með sveitarfé-
laginu m.a. Fræðslunet
Suðurlands, Háskóla-
félag Suðurlands, Há-
skóli Íslands og lóð-
arhafar í miðbænum.
Aukin áhersla á
menntun, jafnt nám og
kennslu sem vísindi og
fræðastörf, er lykillinn
að farsælli framtíð ís-
lensku þjóðarinnar.
Stjórnvöld í Árborg sjá
framtíð sveitarfé-
lagsins blómlegasta með öflugu
þekkingarsamfélagi, „háskólatorgi“
í nýjum miðbæ á Selfossi, þar sem
Jarðskjálftamiðstöð HÍ, Fræðslu-
netið, Háskólafélagið, Héraðs-
bókasafnið, Héraðsskjalasafnið,
menningarmiðstöð, Landnýting-
arsetur, Ölfusársetur, upplýsinga-
miðstöð ferðamanna, ungmennahús
og fleiri stofnanir og fyrirtæki
myndu saman skapa sannkallaðan
suðupott mannlífs, nýsköpunar og
ómældra, spennandi tækifæra fyrir
komandi kynslóðir.
Þetta er raunhæf framtíðarsýn og
að henni vinnum við af fullum krafti
og bjartsýni.
Gylfi Þorkelsson
skrifar um
nýsköpunarverk-
efni í Árborg
» Að frumkvæði sveit-
arfélagsins hefur nú
um nokkurt skeið verið
unnin hugmyndavinna
vegna uppbyggingar
þekkingarsamfélags í
miðbæ Selfoss.
Gylfi Þorkelsson
Höfundur er bæjarfulltrúi
Samfylkingarinnar í Árborg
Hugmyndir skapa
verðmætin
VIÐ undirritaðir nú-
verandi sem fyrrver-
andi formenn Lífeyr-
issjóðs verslunar-
manna viljum hér taka
strax upp áskorun og
spurningar Agnesar
Bragadóttur í Morg-
unblaðinu frá í gær.
Svarið er einfalt.
Enginn okkar for-
manna eða meðstjórn-
enda okkar hafa nokk-
urn tíma þegið boðs-
ferðir eða önnur boð úr
hendi fjármálafyrir-
tækja sem lífeyrissjóð-
urinn hefur fjárfest í.
Lífeyrissjóður versl-
unarmanna mótaði
strax við einkavæð-
ingu skýrar og afdrátt-
arlausar reglur um fjárfestinga- og
hluthafastefnu sjóðsins og reglur um
að stjórnarmenn og starfsmenn
sjóðsins mættu ekki þiggja neinar
boðsferðir á vegum fyrirtækja eða
samtaka sem snertu fjárfestinga-
starfsemi Lífeyrissjóðs verslunar-
manna.
Sú ein undantekning var á þeirri
reglu að ef um væri að ræða boðs- og
kynnisferðir sem sneru að upplýs-
ingagjöf og fjárfestingahagsmunum
sjóðsins væri starfsmönnum heimil
slík för en þá þannig að Lífeyris-
sjóður verslunarmanna greiddi allan
þeirra fararkostnað. Reglan hefur
verið í gildi í hálfan annan áratug.
Reglurnar um boðsferðir og skýr
framsetning á fjárfestinga- og hlut-
hafastefnu sjóðsins voru settar af
því að okkur var ljós sú hætta að
stjórnendur kynnu að beita óhefð-
bundnum aðferðum til að hafa áhrif
á fjárfestingar.
Þýðingarmest hefur reynst sú
stefna sem sjóðurinn mótaði um
hluthafastefnu og hluthafalýðræði
og byggðist á því að Lífeyrissjóður
verslunarmanna væri virkur fjár-
festir með skoðanir á rekstri fyrir-
tækjanna og beitti hann áhrifum sín-
um til afskipta og kysi menn til
stjórnarsetu ýmist einn eða í sam-
starfi við aðra eftir því sem atkvæða-
vægi sagði til um.
Það er fróðlegt nú fyrir rannsókn-
arblaðmenn að horfa um öxl og meta
hversu miklu það skiptir að vel sé á
spöðum haldið af hálfu lífeyrissjóða
við fjárfestingar.
Við fullyrðum að á meðan Íslands-
banki var og hét og lífeyrissjóðir
áttu allt að 3 stjórnarmönnum í senn
sýnir reynslan ótvírætt að bankan-
um farnaðist vel. Hann dafnaði með
traustum og gagnsæjum hætti öllum
hluthöfum til hags.
Við fullyrðum jafnframt að það
aðhald þótti nýjum herrum í Ís-
landsbanka (Glitni síðar), þeim
Bjarna Ármannssyni og félögum,
svo óþægilegt að þeir stóðu fyrir því
að losna undan því aðhaldi með því
að kaupa öll hlutabréf sjóðsins í
bankanum til að losna við fulltrúa
sjóðsins, Víglund Þorsteinsson, úr
bankaráði.
Í boði var hátt verð og að sjálf-
sögðu samþykkti stjórn lífeyris-
sjóðsins söluna sjóðfélögum til hags-
bóta.
Síðar kvörtuðu sömu aðilar og
fulltrúar FL Group undan því að
sjóðurinn ætti ekki bréf í bankanum
og FL fulltrúarnir „hótuðu“ að
draga „sitt fólk“ úr lífeyrissjóðnum
svo þeir gætuð ráðskast með fjár-
magnið til fjárfestinga. Rannsókn-
arblaðamenn sem vilja standa undir
nafni geta að sjálfsögðu skoðað
þessa sögu, nú er ekki eignarhaldið á
fjölmiðlum lengur í veginum.
Um Kaupþing er það að segja að
þar studdu lífeyrissjóðir Gunnar Pál
Pálsson til stjórnarsetu og verður að
teljast líklegt að nærvera fulltrúa
sjóðanna við borðið hafi stuðlað að
yfirvegun og skynsemi á þeim bæ og
átt þátt í því að Kaupþing stóð lang-
best íslensku bankanna að sínum
málum síðustu árin. Ekki skulu
þessi orð þó skiljast svo að lítið sé
gert úr hlut stjórnenda Kaupþings
sem ótvírætt vorum fremstir hér-
lendis á sínu sviði.
Um Landsbankann og Straum er
það eitt að segja í að þar var ekkert
hluthafalýðræði. Feðgarnir röðuðu
þar til borðs.
Sú siðfræði sem Agnes er að
reyna að höndla í Morgunblaðinu í
gær snýr reyndar málum á haus.
Skrif undirstrika það að siðferðis-
bresturinn var þeirra sem efndu til
„boðsferðanna og kampavíns- og
styrjuhrognasukksins“. Hver var til-
gangur þeirra? Hverju ætluðu þeir
að ná fram?
Þeirra hlýtur sökin að vera
stærst.
Í grein sinni er Agnes að fjalla um
tilraun lífeyrissjóðanna til að kaupa
innlenda hluta Kaupþings undan
þroti og er að reyna að gera þá til-
raun tortryggilega og lætur að því
liggja að þar hafi óeðlileg sjónarmið
ráðið för. Greinin er síðan upphafn-
ing á Jóni Sigurðssyni, formanni
fjármálaeftirlitsins, en lítilsvirðing
við Björgvin Sigurðsson viðskipta-
ráðherra. Um leið er látið að því
liggja að lífeyrissjóðum sé ekki
treystandi. Svona hleypidómar
blaðamanns eru skelfilegir.
Í dag er svo komið í okkar þjóð-
félagi að fjármálakerfið er hrunið og
allt hagkerfið að stöðvast. Ef ekki
verður undinn bráður bugur að
hraðri uppbyggingu að nýju og rétt
á málum haldið strax er hætta á að
kreppan verði mun dýpri.Því skiptir
miklu að umræða fjölmiðla um við-
reisnina sé vönduð, yfirveguð og
hleypidómalaus.
Hlutverk lífeyrissjóða í þeirri við-
reisn verður mjög mikið og þeim
best treystandi til að leiða þá nýju
einkavæðingu sem framundan er á
nýju ríkisbönkunum og fyrirtækjum
í eigu skilanefnda þeirra gömlu. Það
verður ofurverkefni sem stjórn-
málamenn ráða ekki við með ríkisfé.
Skuldsetning ríkisins stefnir nú í
eina og hálfa þjóðarframleiðslu og
má ekki meiri verða.
Hik fum og óvissa um framtíðina
munu auka það atvinnuleysið sem nú
vex hraðar en nokkru sinni fyrr.
Daglega bætast tugir manna á at-
vinnuleysisskrá og mun fjölga mjög
hratt á næstunni. Við sem þetta rit-
um ölum þann ótta í brjósti að fjöldi
atvinnulausra um næstu áramót
verði meiri en nokkru sinni.
Íslensku lífeyrissjóðirnir hafa hér
lykilhlutverki að gegna. Þetta eru
allt vel reknir sjóðir sem skilað hafa
traustri og góðri ávöxtun um margra
ára skeið og hafa burði og þekkingu
til að veita þessari viðreisn forystu
undir merkjum ábyrgrar hluthafa-
stefnu og hluthafalýðræðis. Þeirra
frumkvæði skapar síðan okkur Ís-
lendingum aðkomu til einstaklings-
bundinnar þátttöku í þeirra skjóli
síðar.
Það er rétt að rifja upp að ekki eru
nema liðlega 10 ár síðan flestir líf-
eyrissjóðanna voru þannig staddir
að þeir áttu ekki að fullu fyrir skuld-
bindingum sínum.
Öflug starfsemi þeirra innanlands
sem utan hefur gjörbreytt stöðunni
og standa þeir almennt svo vel þrátt
fyrir hamfarir í fjármálaheiminum
að með einfaldri lagabreytingu má
lengja frest þeirra til leiðréttingar
réttinda og komast hjá skerðingu líf-
eyrisgreiðslna. Er íslenska lífeyris-
sjóðakerfið margrómað og öfund-
arefni annarra þjóða.
Við stjórnarborð lífeyrissjóðanna
situr fólk sem þekkir ábyrgð sína og
skyldur og er best treystandi til að
ráða heilt hér um okkar stærsta úr-
lausnarefni um langan tíma.
Guðmundur H. Garðarsson,
Magnús L. Sveinsson,
Gunnar Páll Pálsson,
Víglundur Þorsteinsson.
Agnesi svarað
tæpitungulaust
»Enginn okkar
formanna eða með-
stjórnenda okkar hafa
nokkurn tíma þegið
boðsferðir eða önnur
boð úr hendi fjármála-
fyrirtækja sem lífeyr-
issjóðurinn hefur
fjárfest í.
Magnús L.
Sveinsson
Víglundur
Þorsteinsson
Gunnar Páll
Pálsson
Guðmundur H.
Garðarsson, Magn-
ús L. Sveinsson,
Gunnar Páll Páls-
son og Víglundur
Þorsteinsson gera
athugasemdir við
skrif Agnesar
Bragadóttur
Guðmundur H.
Garðarsson