Morgunblaðið - 17.11.2008, Page 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. NÓVEMBER 2008
FRÉTTASKÝRING
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
NOKKUÐ er um tískusveiflur í nafn-
giftum. Þetta sést vel sé rýnt í ný-
birta samantekt Hagstofu Íslands
um algengustu eiginnöfn meðal
landsmanna. Þar má t.d. sjá að hlutur
tvínefna hefur vaxið jafnt og þétt á
síðustu áratugum. Á 19. öld heyrði til
undantekninga að íslensk börn væru
skírð tveimur nöfnum en hinn 1. jan-
úar 2005 báru 55,5% þjóðarinnar tvö
nöfn eða fleiri. Tvínefni eru mun al-
gengari meðal barna en fullorðinna
og nú bera 82% barna á aldrinum 0–4
ára tvö nöfn eða fleiri. Hið sama átti
einungis við um 19% þeirra sem náð
höfðu 85 ára aldri hinn 1. janúar
2005.
Í meðfylgjandi töflu hér til hliðar má
sjá að algengustu tvínefni 0–4 ára
drengja um síðustu áramót voru
Sindri Snær, Mikael Máni og Andri
Snær, hins vegar voru algengustu
tvínefni allra karla 1. janúar 2005 Jón
Þór, Gunnar Þór og Jón Ingi. Meðal
stúlkna 0–4 ára eru nöfnin Eva
María, Anna María og Sara Lind al-
gengust í dag en algengustu tvínefni
allra kvenna voru Anna María, Anna
Margrét og Anna Kristín árið 2005.
Tvínefnin upphaflega
undir dönskum áhrifum
Í samtali við Morgunblaðið bendir
Guðrún Kvaran, prófessor og for-
maður Nafnfræðifélagsins, á að
fyrstu heimildir um tvínefni séu frá
manntalinu árið 1703 þar sem skráð
voru systkinin Axel Friðrik og Sess-
elja Kristín Jónsbörn. „Móðir þeirra
var dönsk en á þeim tíma voru tví-
nefni býsna algeng meðal nágranna-
þjóða okkar. Síðan hefur þessi siður
haldið stöðugt áfram hérlendis og
virðist ekkert lát á honum,“ segir
Guðrún og tekur fram að erfitt sé að
spá fyrir um það hvort og hvenær tví-
nefnaþróunin muni ná hámarki sínu.
Bendir hún á að foreldrar vilji gjarn-
an vera frumleg í vali sínu á nöfnum
og hugsanlega geti komið að því að
einnefnin þyki frumlegri og verði þar
með vinsælli.
Mikil breidd í nafngiftum
Eftirtekt vekur að flestir þeirra
sem nota bæði kenninöfn sín eru oft
líklegri til þess að fá ekki gælunöfn.
Forvitnilegt væri að skoða hvort tví-
nefnaþróunin sé ef til vill sé leið for-
eldra til þess að vinna gegn því að
börn þeirra verði kölluð gælunöfn-
um. Reglulega heyrast dæmi þess að
foreldrar gefi börnum sínum af sama
kyni sitt eigið millinafn eða seinna
kenninafn eða skíri öll börn af sama
kyni sama millinafninu. Sem dæmi
um slík millinöfn eða seinni kenni-
nöfn má nefna Björk, Ósk, Áss og
Þór. Velta má fyrir sér hvort for-
eldrar noti seinna kenninafnið eða
millinafnið sem vísi að ættarnafni
fyrir sig og börn sín eða hvort for-
eldrar sjái þetta sem góða leið til
þess að skapa aukna tengingu milli
systkina eða kynslóða.
„Að mínu áliti er mikil breidd í
nafngiftum Íslendinga og alls ekki al-
gengt að sömu þrjú til fjögur nöfnin
séu allsráðandi hérlendis í nokkur ár
líkt og sjá má dæmi um í mörgum ná-
grannalöndum okkar, þar sem allar
stúlkur á ákveðnum aldri virðast
heita Karen, því næst Sara, síðan
María.
Íslendingar virðast horfa í margar
áttir þegar foreldrar velja börnum
sínum nöfn, hvort heldur er til forn-
sagnanna, Biblíunnar eða út fyrir
landsteinana,“ segir Baldur Sigurðs-
son, dósent í íslensku við Háskóla Ís-
lands og einn þriggja nefndarmanna
í mannanafnanefnd. Nefnir hann sem
dæmi að athyglisvert sé hversu vin-
sæl nöfnin úr Gamla testamentinu
séu nú um stundir. Nefnir hann í því
sambandi Aron, Ísak, Mikael, Söru,
Evu og Rakel.
Spurður sérstaklega um tvínefna-
tískuna segir Baldur áberandi að á
síðustu 30–40 árum hafi þróunin ver-
ið sú að fyrra kenninafnið sé tvö at-
kvæði en seinna nafnið eitt atkvæði,
samanber Gunnar Þór, Andri Már,
Sindri Snær, Linda Björk, Guðrún
Ósk og Eva Dögg. Telur hann þetta
skýrast af hrynvitund manna þar
sem fólki finnist þessi hrynjandi bæði
þægileg og falleg.
Hvað á barnið að heita?
 Hrynvitund ræður miklu um samsetningu nafna  Helmingur þjóðarinnar bar
a.m.k. tvö nöfn árið 2005  Tvínefni mun algengari meðal barna en fullorðinna
Í HNOTSKURN
»Kári, Dagur og Alexandervoru vinsælustu einnefni
drengja á aldrinum 0–4 ára
1. janúar sl.
»Sigurður, Guðmundur ogJón voru algengustu ein-
nefnin árið 2005
»Sara, Freyja og Katla vorualgengustu einnefnin með-
al stúlkna 0–4 ára 1. janúar sl.
»Guðrún, Sigríður og Krist-ín voru algengustu ein-
nefnin árið 2005.


 








     




  
  





              
  
  
  
  
 









 

 
   
 
 „ÞAÐ er ekki spurning að sterkar
fyrirmyndir, hvort heldur er úr
raunveruleikanum eða listaverkum
á borð við skáldsögur og kvik-
myndir, hafa áhrif þegar fólk er að
velja börnum sínum nafn,“ segir
Baldur Sigurðsson, dósent í ís-
lensku við Háskóla Íslands og einn
þriggja nefndarmanna í manna-
nafnanefnd.
„Vissulega geta sterkar fyr-
irmyndir haft áhrif, hins vegar held
ég að persónur skipti minna máli
en hljómfegurðin í nafninu eða
nafnasamsetningunni sem slíkri,“
segir Guðrún Kvaran, prófessor,
forstöðumaður Orðabókar Háskóla
Íslands og formaður Nafnfræði-
félagsins.
Sterkar fyrirmyndir eða hljómfögur nöfn?
Andri Snær
Magnason
Eva María
Jónsdóttir
1. Sindri Snær
2. Mikael Máni
3. Andri Snær
4. Aron Ingi
4. Gabríel Máni
6. Arnar Freyr
6. Ísak Máni
6. Tómas Orri
9. Alexander Máni
Tvínefni drengja
0-4 ára
1. Eva María
2. Anna María
2. Sara Lind
4. Emilía Ósk
4. Guðrún Lilja
5. Ísabella Sól
5. Sara Líf
8. Emilía Rós
8. Eva Lind
Tvínefni stúlkna
0-4 ára
1. Sara
2. Freyja
3. Katla
4. María
5. Katrín
6. Elísabet
7. Hekla
7. Emilía
7. Kristín
10. Auður
Einnefni stúlkna
0-4 ára
1. Kári
2. Dagur
3.Alexander
4. Gabríel
4. Tómas
6. Ísak
7. Daníel
7. Davíð
9. Benedikt
10. Sölvi
Einnefni drenga
0-4 ára
Eftir Gunnlaug Árnason
garnason@simnet.is
Stykkishólmi - Atvinna er það sem
öllu skiptir við uppbyggingu og við-
hald byggða. Dökk ský hvíla yfir
landinu þessar vikurnar í atvinnu-
málum. Það er því ánægjulegt að
geta sent þær fréttir héðan úr Hólm-
inum að hér er gróska í nýsköpun í
atvinnu.
Skipavík hf. sjósetti fyrir nokkru
lystiskútu í víkingastíl sem ætlun er
að markaðssetja erlendis. Ef vel
tekst til í sölu mun skútusmíði skapa
mikla vinnu, því 10 ársverk liggja að
baki smíði skútunnar.
Í síðustu viku kynntu þrjú ný fyr-
irtæki starfsemi sína og buðu bæj-
arbúum í heimsókn til að sjá hvaða
starfsemi þar er að fara af stað. Fyr-
irtækin eiga það sammerkt að þau
eru að þróa og framleiða eigin af-
urðir og aðsetur þeirra er að
Hamraendum, iðnaðarhverfi Hólm-
ara.
Friðborg
Það eru hjónin Valentínus Guðna-
son og Elísabet Björgvinsdóttir sem
eru eigendur Friðborgar. Þau hafa
komið sér upp góðri aðstöðu til
vinnslu á harðfiski. Framleiðslan er
byrjuð og lofar góðu. Valentínus var
áður skipstjóri til margra ára. Eftir
farsælan feril vildi hann breyta til og
koma sér í land. Vinnan beið ekki
eftir honum í landi.
Niðurstaðan varð sú að skapa sér
sína eigin vinnu. Með viljann að
verki var haldið af stað í harð-
fiskvinnlu og vinna markað fyrir af-
urðirnar.
Leir 7
Leir 7 er leirvinnustofa og er eig-
andi hennar Sigríður Erla Guð-
mundsdóttir myndlistarkona. Hún
er úr Hafnarfirði og ætlar að starfa
við fyrirtækið sitt í Stykkishólmi.
Sigríður Erla hefur mikla reynslu
af vinnu við keramik. Hún hefur til
þess menntun og svo er það áhuginn
sem heldur henni við efnið. Hún hef-
ur verið að vinna úr íslenskum leir
og ætlar sér að það hráefni verði
einkenni framleiðslunnar. Leirinn
fær hún frá Fagradal á Skarðs-
strönd.
Á vinnustofunni vinnur hún að
þróun og gerð listmuna úr Fagra-
dalsleirnum. Þar liggur mikil vinna
að baki. Hún telur sig vera komna
yfir erfiðleikana sem upp hafa kom-
ið og framleiðslan er farin af stað.
Mjöður brugghús
Mjöður brugghús er þriðja fyr-
irtækið sem kynnti starfsemi sína.
Fyrirtækið er í eigu tvennra hjóna.
Mjöður brugghús hóf bruggun bjórs
í sumar í eigin húsnæði. Í haust setti
fyrirtækið á markaðinn framleiðslu
sína bjórinn Jökull-bjór. Hefur sá
bjór fengið góðar viðtökur og salan
farið vel af stað.
Það fylgir því áhætta að hefja at-
vinnustarfsemi, það vita allir. Frum-
kvæði og bjartsýni ýtir áhættunni til
hliðar og það er aflið sem byggir
upp. Góðar óskir bæjarbúa fylgja
eigendum nýju fyrirtækjanna.
Þrjú sprotafyrirtæki taka
til starfa í Stykkishólmi
Gróska í atvinnusköpun í Hólminum færist í aukana með nýjum fyrirtækjum
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Frumkvöðlar Eigendur nýju fyrirtækjanna, f.v. Sigríður Erla Guðmunds-
dóttir, Ragnheiður Axelsdóttir, Gissur Tryggvason, Soffía Axelsdóttir,
Björgvin Guðmundsson, Elísabet Björgvinsdóttir og Valentínus Guðnason.
FJÖLDI ferðamanna til Íslands
fyrstu 10 mánuði ársins var 426.391
sem er 3% aukning frá sama tímabili
árið 2007 en þá voru gestir 413.103.
Bretar eru fjölmennastir til landsins,
þá Þjóðverjar. Í tilkynningu frá Net-
inu markaðs- og rekstrarráðgjöf er
bent á að samhliða mikilli veikingu á
gengi íslensku krónunnar undan-
farnar vikur og mánuði sé allt uppi-
hald, afþreying, verslun og fleira
mun ódýrara fyrir erlenda ferða-
menn sem styrkir þann þátt ferða-
þjónustunnar.
Fleiri ferða-
menn koma
STJÓRN Samfylkingarinnar í
Reykjavík samþykkti ályktun þess
efnis í gær að skora á þingflokk
flokksins að beita sér fyrir því að
kosningar til Alþingis fari fram sem
fyrst á nýju ári.
„Mikil ólga og reiði er í samfélag-
inu og krafan um kosningar er há-
vær. Samfylkingin sem lýðræðisleg-
ur stjórnmálaflokkur má ekki skella
skollaeyrum við eðlilegum kröfum
þjóðarinnar um virkt lýðræði. Með
kosningum verður þjóðin þátttak-
andi í þeirri uppbyggingu sem fram-
undan er. Traust almennings verður
einungis endurvakið með kosning-
um,“ segir í ályktuninni.
Kosningar
sem fyrst