Morgunblaðið - 24.11.2008, Blaðsíða 20

20 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. NÓVEMBER 2008
FRAMKOMA dóms-
málaráðherra varðandi
málefni lögregluemb-
ættisins á Suðurnesjum
er fáheyrð, en ráðherra
tókst að hrekja dugmik-
inn embættismann, Jó-
hann Benediktsson, frá
störfum fyrr á þessu ári,
eins og menn muna.
Embættismann, sem naut vinsælda
meðal sinna samstarfsmanna og stóð
sig vel í starfi fyrir land og þjóð við
sérhæft verkefni sem lögreglustjóri í
landamæravörslu á Keflavík-
urflugvelli.
Nú fyrir skömmu virtist liggja mik-
ið á í ráðuneytinu að afgreiða ráðningu
nýs lögreglustjóra. Um-
sóknarfrestur rann út
þann 11. nóvember, og
þann 13., tveimur dög-
um síðar, var tilkynnt
að fjórir umsækjendur
hefðu sótt um stöðuna.
Daginn eftir, þann 14.
nóvember, var búið að
ráða einn umsækjanda,
en slík hraðferð við
stöðuveitingar er ekki á
hverjum degi hér á
landi. Óhjákvæmilega
vakna spurningar,
hvers vegna lá svo mikið á ellegar
hvort búið hafi verið að ákveða hver
færi þar til starfa fyrirfram.
Öll framkoma ráðherra í málinu er
meira og minna einhliða valdboð ofan
frá, einungis fallið til þess að skapa
ónægju sem embætti lögreglu þarf
síst á að halda.
Þetta er ekki fyrsta tilvik sinnar
tegundar af stjórnsýslu úr ráðuneyti
dómsmála sem orkar tvímælis, og
nægir þar að nefna ráðningu héraðs-
dómara í því sambandi. Slíkar aðferð-
ir skyldu heyra sögunni til hér á
landi, en eru því miður vitnisburður
til handa viðkomandi ráðherra.
Lögregluembættið á Suðurnesj-
um og aðferðir ráðherra í málinu
Grétar Mar Jónsson
skrifar um málefni
lögregluembætt-
isins á Suðurnesjum
» Óhjákvæmilega
vakna spurningar,
hvers vegna lá svo
mikið á ellegar hvort
búið hafi verið að
ákveða hver færi þar
til starfa fyrirfram?
Grétar Mar Jónsson
Höfundur er þingmaður Frjálslynda
flokksins í Suðurkjördæmi.
Í VIKUNNI hafa
birst í fjölmiðlum viðtöl
við Olla Rehn, sem ber
þann starfstitil að vera
framkvæmdastjóri
stækkunarmála Evrópu-
sambandsins, um hugs-
anlega aðild Íslands að
ESB. Aðspurður hve-
nær Íslendingar gætu
verið orðnir aðilar að sambandinu
svarar hann því til að það gæti orðið
snemma á næsta áratug. Rík-
isútvarpið hefur ályktað út frá svör-
unum sem svo að af aðild gæti orðið á
næstu fjórum árum. Þá er tekið mið
af því að Íslendingar gætu í besta falli
fengið aðild á sama tíma og Króatía.
Olli Rehn bendir á að nauðsynlegt
verði að breyta samþykktum Evr-
ópusambandsins á þann veg sem ætl-
að var með Lissabon-
samkomulaginu áður
en ný aðildarríki bæt-
ist við þau 27 ríki sem
eru þar núna. En svo
fór að Írar felldu sam-
komulagið í þjóð-
aratkvæðagreiðslu og
stöðvuðu þar með
framgang þess. Það
verður meira en að
segja það, að fá breyt-
ingarnar samþykktar
á næstunni, því Írar
verða varla reiðubúnir
til þess að kjósa aftur um felldar til-
lögur til þess eins að beygja sig undir
vilja annarra ríkja. Einhverjar breyt-
ingar hljóta að verða gerðar á Lissa-
bon-samkomulaginu til þess að mæta
andstöðu Íra og svo þarf að fara með
endurbættan samning fyrir öll 27
þjóðþingin. Allt tekur þetta tíma.
Lissabon-samkomulagið er ætlað
til þess að breyta grundvallarreglum
um samstarf ríkjanna til þess að auð-
velda ákvörðunartöku og er neit-
unarvald hvers og eins ríkis afnumið í
fjölmörgum málaflokkum. Þær breyt-
ingar breyta sambandinu frá banda-
lagi ríkja í átt til ríkjabandalags og
munu veikja stöðu smærri ríkja en
auka áhrif stóru ríkjanna. Í þessu
ljósi er óhjákvæmilegt að næsta skref
í Evrópuumræðunni verði að kynna
og ræða Lissabon-samninginn og
gera landsmönnum ljóst hvernig Evr-
ópusambandið verður að því sam-
þykktu. Miðað við svör Rehns er úti-
lokað að Íslendingar gangi inn í
núverandi Evrópusamband og tilboð
um aðild miðast þess vegna einungis
við hið breytta Evrópusamband.
En það er fleira sem fram kemur í
viðtölunum við framkvæmdastjóra
stækkunarmálanna. Í fyrsta lagi tek-
ur hann skýrt fram að Íslendingar fái
enga hraðmeðferð. Þar verða þeir á
sömu vegferð og aðrir. Hins vegar
njóti Íslendingar þess að í gegnum
EES-samninginn er búið að afgreiða
töluvert af ESB-reglunum og það
stytti væntanlega viðræðuferlið. En
samt orðaði hann svar sitt þannig að
landið gæti verið orðið meðlimur í
ESB snemma á næsta áratug. Í öðru
lagi kom fram hjá honum að Íslend-
ingar yrðu að uppfylla skilyrði Evr-
ópusambandsins og stefnu þess og
takmarkaðar heimildir væru til þess
fyrir ESB að slaka til frá þeim. Sér-
staklega tók hann fram að þetta gilti
um sjávarútvegsmálin. Rehn gat þess
að til væru leiðir til þess að auðvelda
aðlögunina að ESB-stefnunni en
meginreglan væri að þjóð eins og Ís-
lendingar verði fara að almennum
reglum.
Þessi viðtöl við Olla Rehn slá botn-
inn úr viðtölum og fullyrðingum fjöl-
margra stjórnmálamanna og áhuga-
manna um aðild Íslands að ESB
undanfarnar vikur þess efnis að Ís-
lendingar geti fengið sérmeðferð
nánast á öllum sviðum. Þeir geti feng-
ið aðild á allt að 6 mánuðum og evr-
una jafnvel fyrr og samt samið sig frá
stefnu Evrópusambandsins í ein-
stökum málum. Allt þetta tal er nú af-
hjúpað sem skrum eitt. Það er engin
sérmeðferð í boði hjá ESB og það
sem er jafnvel enn mikilvægara að
menn átti sig á, er að með ESB-aðild
fáum við ekki aðrar þjóðir til þess að
leysa vandræði okkar Íslendinga og
greiða kostnaðinn af útrásinni. Þann
vanda verða landsmenn að axla og
leysa af eigin rammleik með þeim
ráðum sem tiltæk eru, þar með talið
krónunni.
Umræða um ESB-aðild lýtur að-
eins því mati hvort hagsmunum lands
og þjóðar verði betur komið innan
ESB en utan þegar horft er til langr-
ar framtíðar. Það viðfangsefni eiga
menn að taka fyrir og þar er margt
áhugavert sem þarf að brjóta til
mergjar með skipulögðum hætti.
Sumt mælir með nánara samstarfi
við Evrópusambandsþjóðirnar en
annað gerir það ekki. En mál er að
linni áróðurskenndri umfjöllun um
óraunhæfar skammtímalausnir.
Snemma á næsta áratug
Kristinn H. Gunn-
arsson fjallar um
Ísland og Evrópu-
sambandið
» Það er engin sér-
meðferð í boði hjá
ESB og með aðild fáum
við ekki aðrar þjóðir til
þess að leysa vandræði
okkar og greiða kostn-
aðinn af útrásinni.
Kristinn H. Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.
Á TÍMUM aukins at-
vinnuleysis og skorts á
gjaldeyri er rétt að
huga að þeim atvinnu-
greinum, sem þegar eru
til staðar og geta með
auknum umsvifum
sparað gjaldeyri og auk-
ið atvinnu. Skógrækt er
slík grein. Landshluta-
verkefni í skógrækt hafa nú starfað
um nokkurra ára skeið í öllum lands-
hlutum. Verkefnin eru hvert um sig
sjálfstæðar einingar, sem stjórnað er
af heimamönnum, enda aðstæður og
aðferðir við skógrækt mismunandi
eftir landshlutum. Nú þegar nokkur
reynsla er komin á starfsemi verkefn-
anna er ljóst að þau hafa staðið undir
þeim væntingum sem við þau voru
bundnar, þ.e. að styrkja byggð með
aukinni atvinnu og byggja upp verð-
mæta og sjálfbæra náttúruauðlind.
Má í því sambandi benda á skýrslu
Rannsóknar- og þróunarstofnunar
Háskólans á Akureyri (RHA) frá
árinu 2007.
RHA var fengin til þess að meta fé-
lags- og efnahagsleg áhrif elsta lands-
hlutaverkefnisins, þ.e. Héraðsskóga,
frá stofnun þeirra árið 1990. Það var
mat RHA, að sjá mætti ákveðnar
breytingar á svæðinu sem hægt væri
að tengja við verkefnið. T.d. voru til-
tölulega mun fleiri jarðir áfram í ábúð
á svæðinu en á landsvísu og heldur en
annars staðar á Austurlandi.
Það var mat skýrsluhöfunda að
Héraðsskógum hefði tekist vel að
uppfylla markmið sín um að treysta
byggð og efla atvinnulíf á Héraði. Um
800 bændur vítt og breitt um landið
taka nú þátt í skógræktarverkefn-
unum og er árangur ræktunarinnar
góður og áhugi bænda á verkefninu
mikill. Áætlað er að verkefnin hafi
skapað með beinum hætti um 120
ársverk undanfarin ár. Við það bætist
fjöldi starfa vegna margfeldisáhrifa.
Fjárframlög til verkefnanna hafa
hins vegar verið skert nokkuð und-
anfarin ár. Ef fram fer sem horfir,
mun verða óhjákvæmilegt að segja
upp fastráðnu starfsfólki og draga úr
umsvifum á jörðum bænda með til-
heyrandi samdrætti í atvinnu. Með
auknum fjárframlögum til lands-
hlutaverkefnanna í skógrækt væri
með litlum tilkostnaði hægt að auka
atvinnu og stuðla um leið að verð-
mætasköpun innanlands og spara þar
með gjaldeyri. Yfir 80% af fram-
lögum til verkefnanna eru bein at-
vinnusköpun, sem aðallega felst í
gróðursetningu og framleiðslu
plantna og í ráðgjöf. Innflutt aðföng
eru mjög lítil. Eins og segir í skýrslu
RHA um Héraðsskóga: „Verkefnið er
fyrst og fremst langtímafjárfesting
sem gefur von um miklu meiri efna-
hagsumsvif síðar meir. Það er hægt
að sigla burtu frá einu byggðarlagi
með allan kvótann innanborðs og
skilja fólk eftir í örbirgð með verð-
lausar eignir. Það er hinsvegar ekki
hægt að sigla burt með heilan skóg og
skilja byggðarlag eftir í rúst. Með
skógrækt er því ekki einungis verið
að gróðursetja plöntur heldur má
segja að verið sé að gróðursetja bú-
setu fólks til langrar framtíðar.“
Landeigendur eru tilbúnir að auka
skógrækt á jörðum sínum. Lands-
hlutaverkefnin eru í stakk búin til að
taka við auknum fjárframlögum sem
færu að langmestum hluta til auk-
innar atvinnu. Elstu skógarnir eru
þegar farnir að skila grisjunarviði
sem nýta má á ýmsan hátt svo sem til
eldiviðar, girðingarstaura, fram-
leiðslu, á spæni o.s.frv. að ógleymdum
jólatrjám landsmanna.
Stjórnvöld hafa nú tækifæri til þess
að slá margar flugur í einu höggi. Með
aukinni skógrækt nást mörg markmið
sem brýnt er að ná á næstu miss-
erum. Auk þeirra þátta sem áður eru
nefndir má nefna bindingu kolefnis.
Ætla má að árleg aukning í bind-
ingu kolefnis vegna skógræktar sem
fram fer á vegum landshlutaverkefn-
anna sé um 7 þúsund tonn CO2. Þetta
umfang mætti auðveldlega auka og
skapa Íslendingum þannig aukið svig-
rúm til að uppfylla alþjóðlega lofts-
lagssamninga.
Aukum atvinnu og
spörum gjaldeyri
með skógrækt
Valgerður Jóns-
dóttir og Ólöf I.
Sigurbjartsdóttir
skrifa um gildi
skógræktar
»Með aukinni skóg-
rækt nást mörg
markmið sem brýnt er að
ná á næstu misserum.
Valgerður er framkvæmdastjóri
Norðurlandsskóga. Ólöf er
framkvæmdastjóri Héraðs- og
Austurlandsskóga.
Valgerður
Jónsdóttir
Ólöf I.
Sigurbjartsdóttir
Reykjavíkurflug-
völlur hefur verið í um-
ræðunni um nokkurt
skeið vegna hugsan-
legs flutnings til
óákveðins staðar. Sam-
ráðsnefnd sem Sturla
Böðvarsson sam-
gönguráðherra skipaði
skilaði skýrslu í apríl
2007 um framtíðarstaðsetningu inn-
anlandsflugsins fyrir höfuðborg-
arsvæðið kemst m.a. að þeirri nið-
urstöðu að rekstrarkostnaður
Keflavíkurflugvallar aukist óveru-
lega við það að taka við hlutverki
Reykjavíkurflugvallar. Í sömu
skýrslu er einnig fullyrt að ráðast
þurfi í mannvirkjagerð á Keflavík-
urflugvelli verði af flutningi innan-
landsflugsins til Keflavíkur, eru þar
nefnd flughlöð og ýmis mannvirki.
Pólitísk ákvörðun
Nú á tímum aðhalds og sparnaðar
má benda á nokkur atriði er gætu
sparað stórar upphæðir í þessum
málaflokk. Fyrsta er það hin póli-
tíska ákvörðun að flytja innanlands-
flugið til Keflavíkur, samhliða þeirri
ákvörðun þarf að hafa í huga að
mannvirki og flughlöð eru að mestu
leyti til staðar á Keflavíkurflugvelli
til að taka á móti innanlandsfluginu,
má þar nefna að gamla flugstöðin var
í notkun sem flugstöð
allt þar til að herinn fór,
lítill kostnaður fylgir
því að koma henni í það
horf sem þarf til að
sinna innanlandsflug-
inu. Flughlaðið þar fyr-
ir framan er vel í stakk
búið til að starfsemi
innanlandsflugsins geti
farið þar fram með eðli-
legum hætti, auðvelt er
með þessu að halda inn-
anlands- og utanlands-
fluginu aðskildu. Fjölga
þyrfti rútuferðum á milli Umferð-
armiðstöðvar og Keflavíkurflug-
vallar verulega, hugsa mætti sér að
ríkið niðurgreiddi að hluta þær ferð-
ir. Með tvöfaldri Reykjanesbraut er
ferðatíminn styttri og umferðarör-
yggi á brautinni hefur stóraukist.
Stærsta flugskýli landsins stendur
að mestu autt og ónotað á Keflavík-
urflugvelli auk þess er annað ný-
uppgert stórt flugskýli til staðar sem
gæti hentað starfsemi Landhelg-
isgæslunnar, að ónefndum nokkrum
byggingum og skýlum sem ættu að
nýtast við flugrekstur.
Rekstur slökkviliða
Mikill niðurskurður hefur verið í
mönnun slökkviliðs Keflavík-
urflugvallar, vel mætti hugsa sér að
þeir slökkviliðsmenn sem losnuðu við
lokun Reykjavíkurflugvallar bættust
við þann mannafla sem er í Slökkvi-
liði Keflavíkurflugvallar, með því
yrði öryggi flugvallarins betur
tryggt, í því samhengi mætti huga
að sameiningu eða samvinnu
slökkviliðs Keflavíkurflugvallar við
slökkvilið höfuðborgarsvæðisins en
ýmis ávinningur yrði að þeirri að-
gerð auk þess sem sameining allra
slökkviliða á Reykjanesi gæti leitt
til sparnaðar og hagræðingar.
Reikna má með að allur tækjafloti
Reykjavíkurflugvallar yrði nýttur á
Keflavíkurflugvelli þ.m.t. tvær ný-
legar slökkvibifreiðar, eins má gera
ráð fyrir að þeir starfsmenn Flug-
stoða er misstu vinnuna við flutning-
inn fengju störf á Keflavík-
urflugvelli.
Skynsemin ráði
Sjónarmið vegna flutnings innan-
landsflugsins úr Vatnsmýrinni eru
misjöfn og eðlilegt er að ýmsir hags-
munaaðilar vilji halda í flugvöllinn á
núverandi stað, m.a. hefur sjúkra-
flug verið nefnt í þessu sambandi.
Verði af flutningi RKV til KEF
verður þyrla Gæslunnar til taks á
KEF ef um bráðaflutning sjúklinga
er að ræða og ætti flutningstími því
ekki að lengjast að neinu ráði. Miðað
við efnahagslegrar stöðu okkar í dag
hlýtur að koma sterklega til álita
innan mjög skamms tíma hvort
skynsamlega verði haldið á málum
og innanlandsflugið flutt til Kefla-
víkur eða hvort innanlandsflugið
verði áfram í Vatnsmýrinni og ný
samgöngumiðstöð reist.
Ólafur Ingi Tóm-
asson vill innan-
landsflugið til
Keflavíkur
» Fyrst er það hin póli-
tíska ákvörðun að
flytja innanlandsflugið
til Keflavíkur.
Ólafur Ingi Tómasson
Höfundur er
flugvallarslökkviliðsmaður.
RKV-KEF – Sam-
einum til sparnaðar