Skinfaxi - 01.12.1945, Page 69

SKINFAXI
141
Um hina nýju bók Guðmundar, Sólbráð, gegnir svipuðu
máli, að einstök kvæði bera langt af þorra ljóðanna. En ilm-
ur nýgræðingsins er ekki lengur fyrir hendi, og manni verð-
ur ósjálfrátt á að gremjast við skáldið fyrir að liafa ekki oft-
ar tekið köllun sína hátiðlegar.
Guðmundur telur það beinlínis hlutverk sitt að yrkja um
lieimahagana, húsdýr og nytjagrös, sveitastörf og dagsins önn.
Og enginn skyldi gera lítið úr sliku hlutverki. En það fylgir
jafnan vandi vegsemd hverri, og þeir, sem troða nýjar slóðir,
eða vilja gera það, verða jafnan að liafa mikið til brunns
að bera. Og þótt listin og einfaldleikinn haldist oft i hend-
ur, er einfaldleikinn elcki jafnan listrænn fremur en listin
er ævinlega einföld. Það er mikil list að yrkja svo um lingresi,
járningamenn, litlar hendur og lifandi sveitunga, að almennt
Ijóðagildi hafi. Og varla verður það með réttu sagt, að Guð-
mundi Inga hafi alls staðar tekizt það i þessari nýju Ijóða-
bók sinni.
Raunar skal það játað, að við lestur sumra kvæðanna verð-
ur manni á að efast um, að skáldið ætli sér annað og meira
með þeim en að yrkja liðlegan alþýðukveðskap, sem ekki
verði gerðar mjög miklar kröfur til. Og við slíku er vitan-
lega eklcert að segja. En hin góðu kvæði i bókinni eru glögg
dæmi þess, að skáldið getur tekið efnið listatökum. Af því
tagi eru kvæðin: Vísur Örvar-Odds, Bjarmaland, Systkinin
á Vöðlum, og Jón Þorláksson, svo að nefnd séu kvæði af ólík-
um toga spunnin. Og það eru einmitt þessi kvæði, og önnur
svipuð, sem lyfta Guðmundi Inga upp yfir meðalmennsk-
una, og vegna þeirra hlýtur maður að gera til hans meiri
kröfur en venjulegs alþýðuskálds og hagyrðings. En þessi
kjarni er furðanlega litill i svo stórri bók sem Sólbráð er.
Líldega yrði næst komizt sannleikanum með því að segja,
að bókin væri allt of mikil að vöxtunum. Tækifærisljóð og
alls konar hcimakveðskapur gctur verið til yndis og ánægju
á vissum stað og stund, og enginn mun efa hæfni Guðmund-
ar Inga til að yrkja liðlega við ýmis tækifæri, en bókmenntir
er þess háttar skáldskapur sjaldnast. Hitt er þó jafn satt, að
slíkir menn sem Guðmundur Ingi standa föstum fótum sem
tengiliðir milli alþýðukveðskapar og æðri Ijóðagerðar, millí
bókmenntaiðju alþýðumannsins og bókmenntaafreka lista-
mannsins. Og sem slíkur á hann óskoraðan og óumdeilan-
legan rétt á sér.
Það er samt sem áður full ástæða til að vona, að Guð-
mundur Ingi verði framvegis vandari í vali yrkisefnaj taki