Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1965, Blaðsíða 11

fréttinni, en Keyx vildi ekki heyra
á það minnzt, að Halkion tæki þátt
í þessari hættuför. Hún varð að
láta undan og Keyx hélt einn af
stað.
Halkion var harmþrungin, er hún
kvaddi Keyx; það var engu líkara
en hún sæi hvað myndi að höndum
bera. Hún staldraði við á strönd-
inni og horfði á eftir skipinu þar
til það sigldi úr augsýn.
Þá sömu nótt skall á ógurlegt
óveður. Allir vindar mæltu sér mót
í æðisgengnum fellibyl og bylgj-
urnar urðu fjallháar. — Regnið
streymdi í svo stríðum straumum
að engu líkara var en allur himinn-
inn félli í hafið og virtist ná upp
til himins.
Mennirnir um borð í skipinu, sem
lamdist og nötraði, voru örvita af
skelfingu, — allir nema einn, Keyx,
sem hugsaði einungis um Halkion
og fagnaði því að hún var á örugg-
um stað. Nafn Halkions var á vör-
um Keyx, er skipið sökk og öld-
urnar lukust yfir höfuð hans.
Halkion taldi dagana. Hún var
önnum kafin og óf skikkju handa
Keyx. Möttul óf hún sjálfri sér til
þess að vera sem glæsilegust, þeg-
ar þau hittust aftur. Oft á dag bað
'Halkion fyrir Keyx, einkum bað
hún til Heru (Frigg í norrænni
goðafræði). Hera varð snortin af
bænagjörð fyrir manni, er hafði
verið látinn í langan tíma. — Hún
stefndi á fund sinn boðbera guð-
anna, IRIS (regnbogagyðjan) og
bauð henni að fara til SOMNUSAR
(svefnguðsins) og biðja hann að
segja Halkion í draumi sannleik-
ann um Keyx.
Bústaður svefnguðsins er í nánd
við hið dökka land Kimmera, í
djúpum dal þar sem sólin aldrei
skín og drungalegt rökkrið umvef-
ur allt í skugga. Þar gala engir
hanar, engir varðhundar rjúfa þar
þögnina, engar greinar skrjáfa í
andvaranum, né truflar kiiður
radda friðinn. Hið eina hljóð, sem
þar heyrist, berst frá lygnu fljótinu
Letu, fljóti gleymskunnar, og klið-
ur vatnsins seiðir menn í svefn.
Fyrir dyrum vaxa draumsóleyjar
og aðrar svefnjurtir. Innan dyra
VÍKINGUR
hvílir svefnguðinn í dúnmjúkri
rekkju, dökkri á lit.
Regnbogagyðjan Iris kom til
svefnguðsins klædd marglitum
möttli sínum og dró slóðann í
regnbogalíki yfir himininn, myrk
híbýli svefnguðsins ljómuðu í skin-
inu af klæðum Iris. — Þrátt fyrir
þetta varð það henni erfitt að fá
guðinn til að ljúka upp augum sín-
um og skilja hvað hann ætti að
gera. Jafnskjótt og Iris var þess
fullviss, að hann væri í raun og
veru vaknaður og hún hafði lokið
erindi sínu, hraðaði hún sér á
brott, skelkuð um, að hún gæti
jafnvel sjálf fallið í eilífan svefn.
Hinn aldni svefnguð vakti nú
son sinn, MORFEUS, sem gat tek-
ið á sig hvers manns líki, og gaf
honum skipanir. — Á hljóðlausum
vængjum sveif Morfeus um myrka
nótt unz hann stóð við rúm Halki-
ons. Morfeus hafði tekið á sig líki
drukknaðs Keyx. Nakinn og hold-
votur laut hann yfir rekkju henn-
ar. „Góða Halkion," sagði hann,
„sjá, eiginmaður þinn er hér. —
Þekkir þú mig ekki eða hefur and-
lit mitt breytzt í dauðanum? Ég er
látinn, Halkion. Nafn þitt var á
vörum mínum, er öldurnar lukust
yfir höfuð mér. Það er engin von
um mig lengur, en veit mér höfug
tár þín, lát mig ekki fara til Hel-
heima ósyrgðan."
I svefninum andvarpaði Halkion
og breiddi út faðminn mót ástvini
sínum. Hún hrópaði: „Bíð þú mín.
Ég vil fara með þér.“ Við það
vaknaði hún.
Halkion var nú sannfærð um, að
eiginmaður hennar væri látinn og
að það, sem hún hafði séð væri
enginn draumur heldur veruleikinn
sjálfur. „Ég sá hann einmitt á
þessum stað,“ sagði hún við sjálfa
sig. „Hann virtist svo vansæll. —
Hann er látinn og vil ég þá einnig
deyja. Gæti ég dvalið hér, þegar
lík hans berst um í öldunum? Ég
vil ekki yfirgefa þig, kæri maki.
Ég vil ekki lifa.“
í dögun fór hún niður að strönd-
inni, að höfðanum, þar sem hún
hafði staðið og séð hann sigla á
brott. Þegar hún leit til hafs, sá
hún eitthvað á floti langt undan
landi. Það var aðfall og það sem
flaut kom nær og nær, unz hún sá,
að þetta var lík. Hún horfði á líkið
með sorg og skelfingu. Líkið rak
skammt frá höfðanum, nærri því
við hlið hennar. Þetta var lík Keyx,
eiginmanns hennar. Harmi lostin
kastaði Halkion sér í hafið og
hrópaði: „Ó, ástmögur minn.“ —- í
þessum svifum skeðu þvílík undur,
að í stað þess að sökkva í öldum-
ar, flaug Halkion yfir þeim. Hún
hafði fengið vængi, líkami hennar
var þakinn fjörðum. — Hún hafði
breytzt í fugl. Guðirnir voru mis-
kunnsamir. Hið sama gerðist með
Keyx. Þegar Halkion flaug að lík-
inu var það horfið og hafði breytzt
í fugl eins og hún, og slóst nú í
för með henni. Ást þeirra var jafn
heit, og þau sjást alltaf saman og
svífa og líða á öldunum. Á hverju
ári eru samfleytt sjö dagar, er út-
hafið er algjörlega kyrrt og renni-
slétt og enginn vindblær gárar haf-
flötinn. Þetta eru þeir dagar, þeg-
ar Halkion liggur á hreiðri sínu,
sem vaggar á hafinu. Þegar ung-
arnir eru komnir úr eggi er kyrrð-
in úti, en á hverjum vetri koma
þessir algjöru stilludagar og þeir
eru heitnir eftir henni sem Halki-
onsdagar.
a
Að loknum lestri goðsagna um
nafn, sem ýmist er tengt dularfull-
um fugli, stjömu eða dætrum
Alcyon (einn af sonum jarðar),
sem vörpuðu sér í hafið af sorg yf-
ir líki föður síns, — urðu Ránar-
dætur, þá virðast þessar dæmi-
gerðu grísku sagnir fjarri norðlæg-
um slóðum og fjarskyldar hánor-
rænum fuglum eins og haftyrðlin-
um.
Hér á landi hefur haftyrðill haft
aukanöfnin halkion og hafdurtur.
Haftyrðlar eru ein af 10 ættkvísl-
um svartfuglaættarinnar. Til ætt-
kvíslarinnar telst aðeins ein tegund
og finnst hún hér á landi.
Margir halda, að HALKION sé
hið latneska fræðiheiti haftyrðils-
ins, svo er þó ekki.
Hið latneska nafn ættkvíslarinn-
ar er Mergulus Vieillot, en latneska
45