Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1973, Blaðsíða 25

Ekki ósennilegt að miðunarskífa vík-
inganna hafi verið eitthvað í þessum
dur.
ur Ramskou safnvörður ritað
bók, sem nú hefur m. a. verið
þýdd á sænsku, og er þar þessum
málum gerð mikil skil og góð.
Það er ef til vill ekki furða,
þótt víkingar hafi fyrstir manna
i sögunni vogað sér út á hinn víða
sæ, hafi þeir haft það, sem hér
hefur aðeins verið nefnt sér til
hjálpar — og hver veit nema þeir
hafi vitað sitthvað fleira, þótt
hvergi sé nefnt. Helztu heimildir
um siglingar norrænna manna,
íslenzkar bækur fornar, eru kunn-
ar að því, fræðimönnum til mik-
illar skapraunar, að nefna laus-
lega eða ekki það, sem hversdags-
legt var, og því vita menn einatt
lítið um daglegt líf manna og
störf. Hitt er svo annað mál, að
það siglir enginn í blindni frá
Noregi til Grænlands (án við-
komu á Islandi eða annarsstað-
ar) án þess að kunna allverulega
til siglinga. Ella væri það
heimska og áhættuspil, og nor-
rænir menn voru engir hugsun-
arlausir bjálfar, um það ber sag-
an gleggstan vott. Maður nokk-
ur rauðhærður, sem útlægur var
gerður frá íslandi, lagði upp í
ferð, sem stóð í þrjú ár. Það er
ætlað að þessi rauðhærði ævin-
týramaður hafi farið um 5000
km. vegalengd og það um haf,
sem að jafnaði er talið til hættu-
slóða. Þetta gerir enginn blábjáni,
VlKINGUR
sem tekur í blindni hvaða áhættu,
sem er, enda var maðurinn ó-
heimskur að því er íslenzkar sög-
ur herma. Hann hét Eiríkur að
kenningarnafni hinn rauði, og
hann hefur án efa vitað fleira
um hvað hann var að gera og gat
gert heldur en sögur segja. Nor-
rænir menn vissu hvert þeir voru
að fara á skipum sínum, ella
hefðu ferðir þeirra ekki orðið
jafn margar, langar og áhrifa-
miklar.
Hugsanlegt er að miðunarskífa
víkinga hafi verið, eins og mynd-
in sýnir. Þrjátíu og tvær áttir
eru markaðar eins og takkar.
Þegar sást til sólar mátti nota
þetta áhald svo sem hér segir:
Nauðsynlegt var að vita um sól-
arupprás ákveðins dags — og
töflur voru til um það. Töflur
Stjörnu-OIdda frá því um árið
1000 (handrit, sem geymir þess-
ar töflur, er yngra) segja t.a.m.
að 5. jóladag komi sól upp mitt
á milli austurs og suðausturs.
(Stjörnu-Oddi notaði annars
„hálft hjól“, þ. e. hálft þvermál
sólar, til þess að kveða á um það
hvernig hádegisstaður sólar
breytist). Væri miðunarskífan
notuð, þá varpaði miðteinninn
skugga þvert frá takkanum aust-
ur-suð-austur, það er í vestur-
norð-vestur. Ætti nú að sigla í
norð-vestur, þá var hinum lárétta
stefnuvísi snúið að takkanum,
sem sýndi þá átt. Svo var skipinu
hagrætt þar til stefni sneri í
sömu átt og vísirinn — og svo
var siglt af stað!
Margur maðurinn segir við
sjálfan sig og jafnvel aðra:
það
kemur
aldrei
neitt
fyrir
mig
Þetta eru staðlausir stafír,
því áföllin geta hent
hvern sem er,hvar sem er.
Það er raunsæi að tryggja.
Hikið ekki — Hringið strax
ALMENNAR
TRYGGINGARf
Pósthússtræti 9, sími 17700