Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1982, Blaðsíða 49

er til önnur andanefjutegund, ná-
skyld þeirri sem við þekkjum.
Norræni-svínhvalur
Norræni-svínhvalur er smá-
hvalur (4—5 m) af andhvalaætt
sem sáralítið er vitað um annað en
hann lifir í N-Atlantshafi. Stöku
dýr hefur rekið á strendur hér í
nágrannalöndunum svo sem í
Noregi. Hermt er að tveir þessara
hvala hafi verið skotnir við Aust-
firði um aldamót og annan rak
nokkru síðar á Vatnsleysuströnd.
Háhymingur
Háhymingur er stærstur (5—7
m, upp í 9 m) hvala af höfrunga-
ætt er sjást hér við land. Hann er
auðþekktur á háu horninu (mjög
stórt á törfunum) og auk þess með
áberandi hvítar skellur á hliðum.
Þessi hvalur er með algengustu
hvalategundum jarðar og fyrir-
finnst í flestum heimshöfum, jafnt
innhöfum sem úthöfum. Hann er
þó talinn algengari í köldum höf-
um og þá sérstaklega þar sem
mikið æti er að hafa eins og við
íslandsstrendur. Bjarni
Sæmundsson telur háhyrninginn
ekki reglulegan farhval þótt
megnið af honum færi sig víst
eitthvað suður fyrir landið á vetr-
um. Háhyrningurinn er sagður éta
VÍKINGUR
mest síld og annan uppsjávarfisk.
Á ýmsum tungumálum ber þessi
skepna óhugnanleg nöfn sem
vitna um dauða og grimmd
(killerwhale, spekkhugger). Til
mun að háhyrningar ráðist á stór-
hveli og beinlínis rífi þau í sig, en
alla jafna virðist þetta hin mesta
friðsemdarskepna.
Marsvín
Marsvín, sem Færeyingar nefna
grind, er meðal smáhvalur, tíðast
5—6 m. Hann er auðþekktur á
horninu sem dregst mjög í línu við
bakið upp af skrokknum, en er þó
nokkuð myndarlegt og bogið.
Marsvínið er úthafshvalur sem
ferðast rnikið um í leit að æti.
Heimkynni þess eru í N-Atlants-
hafi (fer þó ekki ýkja norðarlega).
I suðurhluta Atlantshafs og í Ind-
landshafi er að finna marsvín sem
sennilega eru af sérstakri tegund.
Það sama gildir og um hvalateg-
und þessa er finnst í N-Kyrrahafi.
Marsvín fara mikið um í stórum
hjörðum (skipa sér í breiðfylking-
ar og leita uppsjávarfiska sem er
aðalfæðan) er í geta verið allt að
1000 dýr. Stundum hlaupa hjarðir
þessar á land af ókunnum ástæð-
um, en oft eru þær og reknar á
land er dýrin koma nærri strönd-
um eins og i Færeyjum. í Ljós-
faraleiðangrinum sl. sumar sáust
nokkrum sinnum marsvínshjarðir
hér fyrir vestan land er í voru fleiri
hundruð dýr.
Mjaldur
Mjaldur er tíðast 4 m að lengd
(stundum 6 m) og er auðþekktur á
litnum sem er ljósleitur allt upp í
mjólkurhvítan. Þetta er eiginlegur
íshafshvalur er fyrirfinnst aðeins í
Norðurhöfum, og þar svo nærri
pólnum sem vakir eru opnar, eða
allt norður á 81°. Hann slangrar
þó iðulega nokkuð langt til suð-
urs, hefur t.d. sést við Noregs-
strendur, Nýfundnaland og
Japan. Mjaldur er sagður lifa á
flestu sem að kjafti kemur, bæði
fiski, blekfiski og kröbbum. Hann
er hér mjög sjaldgæfur og hefur
orðið vart hér við land í svo sem 10
skipti það sem af er þessari öld.
Náhvalur er svipaður að stærð
og mjaldur (4—6 m) og á sér sömu
heimkynni og fæðutegundir og
hann. Náhvalurinn er auðþekkj-
anlegur á mikilli snúinni skögul-
tönn sem gengur fram úr haus
49