Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1982, Blaðsíða 63

eitthvað stundað flutninga á
vegum Einars Guðfinnssonar, en
ég held að ísfirðingar og aðrir hér
við Djúp niuni best eftir Særúnu
sem flutningaskipi Einars Guð-
finnssonar, en Særún stundaði
flutninga til Vestfjarða um margra
ára skeið, en á það er ekki minnst í
skipasögunni.
Hvaða skipstjóri er nefndur?
Á öðrum stað segir (bls. 265,
neðarlega í 3. dálki) „Þá kom
Guðrún Jónsdóttir 156 brl. ísa-
firði, sks. Hermann Skúlason.“
Hér er verið að segja frá því að
skipið hafi komið, en síðan er
nefndur skipstjóri, sem er með
skipið um eins árs skeið fjórum
árum eftir að það kom til landsins.
Vignir Jónsson varfyrsti skipstjóri
á Guðrúnu Jónsdóttur og var með
skipið frá því það kom til landsins
síðla árs 1962 og þar til í árslok
1966 að hann tók við skipstjórn á
nýsmíðuðu skipi. Hermann
Skúlason var skipstjóri á Guðrúnu
Jónsdótturfrá því síðla árs 1966 til
ársloka 1967.
Síðutogari eður ei?
„Enn má geta þess að 1967 létu
ísfirðingar smíða í Flekkefjord
Guðbjart Kristján 313 brl. Hann
var síðutogari, en hafði áhrif að
sannfæra menn um að láta litla
togara afla frystihúsum hráefnis."
(bls. 266, 4. dálkur fyrir miðju).
Nokkru síðar er sagt að enn
þrauki þrír síðutogarar: „þriðji
má segja að það sé Orri, áður
Guðbjartur Kristján, norskur tog-
ari frá 1968.“
Hér má í fyrsta lagi benda á að
ekki er samræmi á milli ártala, en
Orri mun smíðaður árið 1967 og
er hitt ártalið því rangt.
í öðru lagi má benda á að þetta
skip var smíðað á þeim árum sem
síldveiðar voru hvað mestar og
systurskip þess voru Brettingur og
Birtingur. Þessi skip voru ætluð
aðallega til síldveiða, eins og flest
VÍKINGUR
þau skip sem voru smíðuð á þessu
tímabili fyrir íslendinga og byrj-
aði Guðbjartur Kristján strax á
síldveiðum þegar hann kom til
landsins.
Eftir að síldin hvarf byrjuðu ís-
firðingar, eins og margir fleiri, að
nota síldarskipin til togveiða og
gáfust þær vel bæði á Guðbjarti
Kristjáni og eins á a.-þýskbyggð-
um skipum ísfirðinga, sem voru
Júlíus Geirmundsson og Guð-
björg. Sú reynsla sem fékkst af
þessum togveiðum ýtti undir þá
ákvörðun að hefja smíði á litlum
skuttogurum, eins og Vestfirðing-
ar urðu fyrstir til á árunum upp úr
1970. Hins vegar finnst mér mikil
ónákvæmni að geta einungis unt
Guðbjart Kristján og segja að
hann hafi verið smíðaður sem
síðutogari, og geta í engu um
systurskip hans. Einnig má geta
þess að Guðbjartur Kristján, nú
Orri, hefur ekki stundað togveiðar
um árabil, hefur að mestu stundað
línuveiðar síðan 1973, þegar skut-
togari leysti hann af hólmi.
Hverjir voru fyrstir með kassana?
Ofarlega á bls. 267 er rætt um
togara þá, sem smíðaðir voru fyrir
íslendinga í Japan og þar segir
svo: „Með þessum togurum ruddi
sú aðferð sér til rúms að setja allan
afla í plastkassa, sem hafði í för
með sér stórbætta meðferð afl-
ans.“
Ekki ætla ég að draga í efa að
þessi ráðstöfun hafi bætt meðferð
aflans, heldur vil ég segja að það
sé ónákvæmni að segja að jap-
önsku togararnir hafi sérstaklega
rutt þessa braut. Fyrsti togarinn af
minni gerðinni, sem smíðaður var
fyrir íslendinga, kont til landsins
5. desember 1972 og í frétt í blað-
inu Vestra á ísafirði 7. desember
1972 segir svo: „Allur fiskur mun
verða ísaður í kassa um borð og
rúmast 2000 kassar í lest.“ Sá tog-
ari sem hér er rætt um var Júlíus
Geirmundsson ÍS 270, smíðaður í
Noregi og mældist 407 brl. Hann
kom nokkru áður en japönsku
togararnir til landsins, og hefur
því sennilega verið fyrsta íslenska
skipið sem ísaði fisk í kassa, eða
því fyrirkomulagi sem nú er ríkj-
andi í togaraflotanum.
Flotvörputromlur næsti tískufar-
aldur?
Eitt af því kostulegasta í ís-
lensku Skipasögunni hjá Fjölva,
stendur á bls. 268 (ofarlega í 1.
dálki) og sýnir það ákaflega vel
vankunnáttu höfunda á íslenskum
sjávarútvegi. Þar stendur orðrétt:
„Til flotvörpuveiða þarf dýran og
fyrirferðarmikinn búnað, mest
berá risastórri tromlu í skut, þegar
komið fyrir í nokkrum skuttogur-
um Dagrúnu, Páli Pálssyni, Ólafi
Bekk og stóru togurum Bjarna
Ben, Ingólfi Arnarsyni og Snorra
Sturlusyni. en einnig nótaskipum
Guðntundi RE, Hákoni Grenivík,
Sæborgu RE, Huga Vestm. og
Jóni Kjartanssyni Eskifirði. Lík-
lega næsti tískufaraldur að allir fái
tvörputromlur."
Við þetta er nú ýmislegt að at-
liuga. fyrsta lagi er að mínum
dómi nokkuð mikið að segja að
flotvörputromlur í togurum séu
risastórar, en satt er að þær eru
nokkuð stórar. í öðru lagi er þeim
ekki komið fyrir aftur í skut á
skuttogurum, heldur fram við brú,
þ.e. framarlega á skipinu.
Ég vil nú aftur vitna í frétt í
Vestra í desember 1972 um komu
Júlíusar Geirmundssonar ÍS 270,
þar segir: „Skipið er sérstaklega
útbúið til flotvörpuveiða og meðal
annars er það búið nýrri tromlu af
Brussel gerð, sem flotvarpan er
undin upp á þegar hún er tekin
inn. Gefur þetta möguleika á
skipta veiðarfæri á mjög skömm-
um tíma.“
Eins og hér kemur fram voru
flotvörputromlur í sumum af
fyrstu togurum íslendinga, þ.a. í
flestum vestfirsku togurunum og
63