Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1990, Blaðsíða 48

KRAFTAVERK í
48 VÍKINGUR
dollara frá árinu á undan.
Stærstur hluti þessara tekna
eru tollar sem skipin greiöa fyrir
aö sigla um skuröinn en viö þá
má bæta hafnargjöldum,
skipaviögeröum, leigu á vöru-
skemmum og fríhafnarsölu til
skipa. Áriö 1989 höföu yfir
18.000 skip viödvöl í höfnunum
meöfram skuröinum.
Þótt Súezskurður sé afrek
nútíma verkfræöi á hann sér
forvera langt aftur í öldum. Um
1800 fyrir Krist var grafinn
áveituskurður frá óshólmum
Nílar sem endaði nærri borg-
inni Ismailia en hún stendur nú
viö Súezskurð miðjan. Þessi
skurður var skipgengur og
heiðurinn af honum áttu fara-
óarnir. Á tímum Ptólómeusar-
ættarinnar (323-30 f. Kr.) var
þessi skurður lengdur að
Súezflóa og Rómverjar fram-
lengdu hann svo til norðurs aö
einni kvísl Nílar. Svo viröist hins
vegar sem öll þessi framtaks-
semi hafi eingöngu haft þann
tilgang aö temja hin reglu-
bundnu flóö í Níl en ekki aö
stytta sjóleiðina milli Evrópu og
Asíu.
W
^\ætlanir um skipaskurð milli
Miðjarðarhafs og Rauðahafs
voru gerðar á 15. öld og voru
þaö Feneyingar sem þær
gerðu. Ottómanaríkið í Tyrk-
landi kom í veg fyrir að Feney-
ingum tækist að hrinda þess-
um fyrirætlunum í framkvæmd
enda óttuðust Ottómanar að
slíkur skurður veitti Evrópubú-
um fótfestu í Egyptalandi sem
þá var hluti Ottómanaríkisins.
Árið 1798 hafði Napóleon lagt
undir sig Egyptaland og hann
fyrirskipaði rannsókn á því
hvort hægt væri að grafa skurð
milli Miðjarðarhafs og Rauða-
hafs. Einn af mælingamönnum
hans gerði mistök sem leiddu til
þess að yfirborð Rauðahafs
var talið 33 fetum hærra en yfir-
Ferdinand de Lesseps, franskur
verkfræðingur, var helsta drif-
fjöðrin í gerð Súesskurðarins.
borð Miðjarðarhafs. Það þýddi
að gera þyrfti skipastiga en
verkfræðiþekking þeirra tíma
leyfði ekki slíka framkvæmd.
Það var því ekki fyrr en um
miðja nítjándu öld að gerð var
fyrsta alvöru tilraunin til að
grafa skurð í gegnum Súezeið-
iö. Þar fór fyrir franskur dipló-
mati, Ferdinand de Lesseps.
Hann fékk leyfi vísikonungs
Ottómana í Egyptalandi til að
grafa skurð frá Miðjarðarhafi til
Rauðahafs árið 1854 og fimm
árum síðar hófust framkvæmd-
ir. De Lesseps stofnaði fyrir-
tækið Compagnie Universielle
de Canal Maritime de Suez ut-
an um framkvæmdirnar og
hafði það bækistöðvar í París.
Fyrirtækiö seldi 56% af hlutafé
sínu frönskum aðilum en afg-
anginn keypti vísikóngurinn í
Egyptalandi.
Ferdinand de Lesseps hafði
háleitar hugmyndir um skurð-
inn sem hann sagði að hefði
þann tilgang að „brjóta niður
múrana sem enn aðskilja
menn, kynþætti og þjóðir".
Byggingarsaga skurðarins var
hins vegar ekki alveg í sam-
ræmi við þessar hugsjónir því
skurðurinn var að mestu leyti
Þegar Súez-
skurður var
vígður árið
1869 var hann
lengsti skipa-
skurður í heimi
gerður af
mannahöndum
og stysta leiðin
milli Evrópu og
Asíu.
gerður af egypskum verka-
mönnum í nauðungarvinnu. Á
byggingartímanum kom upp
kólerufaraldur meðal verka-
mannanna sem lagði þúsundir
þeirra að velli. Fyrir vikið töfð-
ust framkvæmdir og tóku tíu ár
en ekki sex eins og verkfræð-
ingarnir höfðu áætlað. En
þegar Súezskurðurinn var full-
búinn var honum lýst sem
mesta verkfræðiundri aldarinn-
ar og hann settur í sama flokk
og Eiffelturninn. Raunar var sá
samanburður óréttlátur því
þegar Súezskurður var vígður
árið 1869 var hann lengsti
skipaskurður í heimi geröur af
mannahöndum. Til þess að
gera hann þurfti að flytja burt
74 milljónir rúmmetra af sandi
og grjóti. Það nægir til að fylla
stóru píramídana þrjá í Giza og
vel það.
vígsludaginn, 17. nóv-
ember 1869, sigldu fagurlega
skreytt skip frá mörgum lönd-
um í tignarlegri skipalest eftir
endilöngum skurðinum. Vísi-
kóngurinn vildi ekkert til spara
svo vígslan mætti fara vel fram.
Lét hann reisa glæsihöll fyrir