Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1991, Side 38

GRÍSKA SKEMMTIFERÐASKIPIÐ OCEANO$ SÖKK VIÐ STRENDUR SUDUR-AFRIKU
Sæmundur
Guðvinsson
blaðamaður
38 VÍKINGUR
EKKISKIPVÉRJUM AD
ÞAKKA AD
ÖLLUM VAR
BJARGAÐ
Mörgum eru eflaust í
fersku minni fréttir af því er
gríska skemmtiferðaskip-
ið OCEANOS sökk í óveðri
út af ströndum Suður-Afr-
íku í byrjun ágúst. Það
tókst að bjarga öllum far-
þegum og skipverjum,
samtals 571 manns. Björg-
unin þótti mikið afrek og
ekki síst var borið lof á
þyrluáhafnir hersins sem
björguðu um 200 manns.
Hins vegar sættu skipverj-
ar OCEANOS þungum ákúr-
um fyrir að hugsa fyrst og
fremst um að bjarga eigin
skinni og var skipstjórinn
ekki barnanna bestur í
þeim efnum.
Fjölmiðlar í Suður-Afríku
og víðar fjölluðu mikið um
þennan atburð. Dugleysi
fjölþjóðaáhafnar skipsins
var harðlega gagnrýnt og
farþegar fullyrtu að skip-
verjar hefðu ruðst fyrstir í
björgunarbáta og um borð í
þyrlurnar þegar þær komu
á vettvang.
Dimm óveðursnótt
Laugardagskvöldið 3. ágúst
var OCEANOS á leið frá borg-
inni East London til Durban
með 387 farþega og 184
manna áhöfn innanborðs.
Skipið var 40 ára gamalt, 7500
tonn að stærð. Flestir farþeg-
anna voru rosknir Suður-Af-
ríkanar en áhöfnin af ýmsu
þjóðerni, Grikkir þó í meirihluta.
Eftir þriggja tíma siglingu, eða
um klukkan 23, slokknuðu Ijós-
in um borð skyndilega og var
þá tilkynnt að gat hefði komið á
skrokk skipsins en búið væri að
loka því og engin hætta á ferð-
um. Vindur var hvass, átta til
níu vindstig, og ölduhæð um
sjö metrar.
Um klukkan 23.30 var neyð-
armerki gefið og farþegum sagt
að klæðast björgunarvestum.
Ljóst var að mikill leki var þá
kominn að skipinu og síðar bar
skipstjórinn að orsökin hefði
verið sú að stimpill í vél hefði
sprungið og gert gat á skrokk-
inn. Margir urðu þó til að draga
þessa skýringu í efa.
Nálægum skipum var gert
viðvart og þau komu þegar til
aðstoðar en engin leið var að
leggjast að skemmtiferðaskip-
inu sökum sjógangs. Skipin
lýstu hins vegar upp svæðið og
áhafnir þeirra voru reiðubúnar
að taka á móti björgunarbátum.
Skömmu fyrir dögun var gefin
skipun um að yfirgefa skipið
sem þá var farið að síga í sjó.
Slegist um bátana
Lýsingar farþega á atburða-
rásinni voru ekki beint fagrar.
„Ég reiddist ákaflega þegar
ég sá að yfirvélstjórinn var
einna fyrstur til að klifra um
borð í björgunarbát í stað þess
að aðstoða farþegana. Og ekki
bætti það úr skák aö skips-
læknirinn var einnig meðal
þeirra fyrstu til að forða sér. Ég
var meðal hinna síðustu frá
borði og var hífður upp í þyrlu
25 mínútum áður en skipið
sökk,“ sagði Kevin Ellis í sam-
tölum við fjölmiðla, en hann var
í hópi skemmtikrafta um borð í
OCEANOS.
Annar farþegi, Mercia
Schuitz, sagðist hafa komist
um borð í björgunarbát ásamt
manni sínum og 10 mánaða
gömlu barni þeirra.
„Það voru 33 farþegar og 12
skipverjar um borð í bátnum,
en þegar átti að láta hann síga
niður höföu skipverjar ekki
hugmynd um hvernig ætti að
framkvæma það. Loks tókst þó
að koma bátnum niður og hann
rak frá hinu sökkvandi skipi.
Þegar okkur bar að hjálparskipi
ýtti einn skipverja okkur hinum
til hliðar og stökk um borð í
hjálparskipið án þess að
skeyta neitt um aðra," sagði
Mercia.
Fleiri farþegar báru að skip-
verjar hefðu ekki haft neina
kunnáttu til að sjósetja björgun-
arbáta og fleka. En um leið og
tekist hefði að koma bát niður
hefðu skipverjar rutt farþegum
frá til að komast sjálfir um borð.
Talsmaður útgerðarinnar
sagði síðar að nauðsynlegt
hefði verið að skipverjar væru
um borð í björgunarbátunum til
að aðstoða farþegana og
hjálpa þeim upp í nálæg skip.
Það tókst að sjósetja sjö
báta sem fóru meira og minna
hálftómir frá skipinu en fólkinu í
þeim var bjargað af áhöfnum
nálægra skipa.
Björgunarþyrlur á
vettvang
Um leið og birti komu Puma-
þyrlur flughers Suður-Afríku á
vettvang. Fjölmiðlar í landinu
segja að þarna hafi verið um að
ræða áhrifamestu björgun sem
þar hafi átt sér stað.
í viðtali við einn flugstjóranna
kom fram að Hercules C 130
flugvél hefði sveimað yfir
slysstaðnum og leiðbeint þyrl-
unum. Þessi flugstjóri og áhöfn
hans fór þrjár ferðir út að
OCEANOS. í fyrstu ferðinni
voru 15 manns hífðir upp og
fluttir í land og síöan 20 í hvorri
ferð eöa samtals 55 manns.
Til samanburðar má geta
þess að björgunarþyrla Land-
helgisgæslunnar getur tekið
um sex manns í einu viö hífing-
ar af sjó ef skilyrði eru hagstæð
og má af því marka muninn á
þeirri þyrlu og Puma-þyrlunum
sem þarna voru notaðar.
Um svipað leyti og fyrstu
þyrlurnar komu á vettvang hall-
aðist OCEANOS skyndilega
um 20 gráður á stjórnborða og
nokkrir skelfdir farþegar stukku
fyrir borð í björgunarvestunum
og var bjargað af skipunum
sem voru í kringum hið sökkv-
andi fley. Þyrlurnar björguðu
um eða yfir 200 manns, þeim
síðustu undir hádegi á sunnu-
dag en þá var halli skipsins orð-
inn um 70 gráður. Tveimur tím-
um seinna var OCEANOS
sokkið um 2,2 km frá strönd-
inni, en tekist hafði að bjarga
öllum sem voru um borð.
Skipverjar hlupust
undan merkjum
Áhöfn OCEANOS var frá
ýmsum löndum. Flestir skip-
verjar voru frá Grikklandi, en
auk þess voru menn frá
Egyptalandi, Filippseyjum,
Ungverjalandi, Bretlandi,
Mauritaniu og Seychill-eyjum.
Samkvæmt frásögn farþega
hlupust flestir skipverjar undan
merkjum og hugsuðu fyrst og
fremst um að bjarga sjálfum
sér. Fæstir þeirra virtust kunna
nokkuð til björgunarstarfa, svo
sem að sjósetja bátana. Það
var fólk úr hópi farþega og
starfsmanna ferðaskrifstofunn-
ar sem var með skipið á leigu
sem gekk í störf skipverja viö
björgunaraðgerðir.
Skipstjóri skemmtiferða-
skipsins, Yiannis Avranas,
liggur undir sérstöku ámæli
fyrir að hafa brugðist skyldum
sínum. Farþegar sögðu til
dæmis að einn björgunarbát-
anna sem tókst að sjósetja hafi
reynt að koma aftur upp að
skipinu. Skipstjórinn hafi verið
beðinn að fara upp í brú til að
leiðbeina bátnum en hann hafi
Ocenos komlð á hliðlna
og er aö sökkva.
VÍKINGUR 39
j