Sjómannablaðið Víkingur

Ukioqatigiit

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2001, Qupperneq 28

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2001, Qupperneq 28
umræðu og með eindregnum þjóðar- vilja.” Óbreytt kerfi en bjóða upp veiðibeimildir En þú ert bara að tala um markmið. Hvernig viltu láta framkvœma þau? „Einfaldasta leiðin væri að hafa i stór- um dráttum óbreytt kerfi en bjóða upp veiðiheimildirnar. Til að útgerðin gæti gert langtímaáællanir yrði að bjóða mest- allan kvótann út til langs tíma, svona eins og skipin endast án meiri háttar klössunar. Sennilega væri best að bjóða út prósentur af heildarafla í hverri teg- und, en til að minnka áhættuna ætti að láta borga fyrir hvert veitt kíló og endur- gjaldið ætti að fara eftir afurðaverði, olíu- kostnaði og jafnvel fleiru. Til að menn þurfi ekki stórkostlega fjármuni til að geta keppt um heimildirnar ætti að láta þá borga eftirá, svona rétt eins og þegar verslun fær hæfilegan gjaldfrest til að geta selt vöruna sem hún kaupir. Byggða- kvótann mætti útfæra þannig að útgerð byði í kvóta og í stað hluta af endurgjald- inu yrði hún að skila inn vottorði um að hún hefði landað tilteknum afla til vinnslu í viðkomandi plássi. Það mætti greiða frekar fyrir því að byggðakvótinn í hverju plássi lenti á heimabátum, en þá útfærslu þyrfti að hugsa vandlega. Svo þyrfti að setja framan við þetta aðlögun- artíma, öðru nafni fyrningu, ákveða hraðann í henni og ýmislegt fleira. Ég setti fram svona tillögur í grein 1996 og ýmislegt svipað er hér og þar í tillögum Samfylkingar og Vinstri-grænna, án þess að ég krefjist höfundarréttar. Svo sá ég fyrir tilviljun í sumar að þetta er nokkurn veginn aðferðin sem Banda- ríkjamenn nota til að bjóða út skógar- höggsréttindi á landi sambandsstjórnar- innar. Útboð, eftirágreiðsla og tenging við afurðaverð. Ég varð satt að segja hæstánægður með að uppgötva hvað til- lögurnar mínar voru eftir allt saman ó- frumlegar.” En er það ekki einmitt þetta sem gaml- ir félagar þínir úr Sjálfstæðisflokknum kalla eignaupptöku og sósíalisma? Ertu ekki að leggja til að skattleggja útgerðar- menn sem sumir hafa gert út úr sinni heimabyggð mann fram af manni? „í fyrsta lagi verða menn að hafa það á hreinu að að þeir sem fengu kvóta fengu ný verðmæti: Tækifæri til að veiða fisk miklu ódýrar en fyrir daga kvótakerfis- ins. Vegna þessara tækifæra hefur sjávar- útvegurinn staðið af sér meiri aílasam- drátt en nokkur maður hefði trúað að hann inyndi þola. Þegar slík tækifæri eru búin til með stjórnvaldsaðgerð er alveg sjálfsagt að reyna eins og hægt er að koma ábatanum til almennings. Flokkur sem segist vinna með hagsmuni allra stétta fyrir augum getur hreinlega ekki verið þekktur fyrir að skorast undan því og hann á ekki að komast upp með að kjafta sig út úr þeirri klemmu með kol- ruglaðri heittrúarhagfræði. í öðru lagi er hættan hreinlega sú að almenningur verði verr settur með hagkvæmum einkakvóta heldur en með gamla laginu, vegna þess að skuldirnar hækka og út- flutningstekjurnar fara í vexti til útlanda. í þriðja lagi er enginn sósíalismi að bjóða út. Bandaríkjamenn hafa langa hefði fyrir að bjóða út verðmæti sem ríkið býr lil eða ræður yfir og í öllum vestrænum löndum eru verk á vegum hins opinbera boðin út. Það að setja kvóta á uppboð er nákvæmlega það sama og að bjóða út veiðarnar. Voru Truman og Eisenhower sósíalistar úr því þeir buðu út skógar- „Mér finntst óhjá- kvœmilegt að rétta hlut fólks sem lagði allt sitt í hús í sjávarplássi í trausti þess að þar vœri leyfilegt að veiða og verka fisk. höggsréttindin? Var Matthías faðir Árna sjávarútvegsráðherra kommi fyrst hann bauð út vegagerð i stað þess að gefa verktakafyrirtækjum einkaleyfi á að leggja tiltekna vegi og taka gjald af veg- farendum? Margaret Thatcher bauð út olíuvinnsluleyfi og útvarpsleyfi og hafði meira að segja heilbrigðisvottorð frá Milton Friedman? Þau líka kommar? Og hvað með Gary Becker, þennan sem sagði Mogganum að gjafakvótinn gagn- aðist nær eingöngu þeim sem fengju kvótann fyrst? Ef ég er kommi fyrir að vilja bjóða út auðlindanýtingu á markaði til hagsbóta fyrir almenning þá sýnist mér ég bara geta verið ánægður með fé- lagsskapinn.” Þú ert í aðalatriðum að tala um ó- breytta fiskveiðistjórnun og kvóta sem yrði verslunarvara, - yrðu ekki sömu gallarnir á þessu kerfi? Brottkast og pressa á sjómönnum að taka þátt í kvóta- kaupum? Myndi ekki ganga alveg jafn illa að stjórna veiðunum og stækka fiski- stofnana? „Það er alveg rétt að fleira þyrfti að koma til. Það er sennilega tiltölulega auðvelt að draga heilmikið úr brottkast- inu. Árni Mathiesen er með tillögur um að leyfa bátum að landa 5% framhjá kvóta gegn hæfilegri borgun fyrir ómak- ið, en láta Hafró fá afganginn af aflaverð- mætinu. Samfylkingin vill leyfa mönnum að landa eins miklu og þeir vilja með þessum hætti. Ég lagði fram sams konar tillögu á landsfundi Sjálfstæðisflokksins 1996, en LÍÚ-forystan lét fella hana fyrir mér. Það var nú held ég fremur út af flutningsmanninum heldur en hinu að þeir væru svona hlynntir brottkasti. Reyndar þarf þessi framhjálöndun ekkert að tengjast því hver fær aurana. Það gæti út af fyrir sig verið sameignarfélag kvóta- hafa, sem fengju þá andvirðið miðað við hlutdeild í heildarkvóta ellegar ríkissjóð- ur eða einhver annar umboðsaðili al- mennings. Ef svona landanir væru mikl- ar, yrði líka að skerða annan kvóta á móti þeim, og því væri eðlilegt að ráð- stafa framhjáaflans eins og eins og kvót- anum eða tekjunum af honum.” Þátttaka í kvótakaupum „Það er líka hægt að láta misverðmæt- an fisk vigta mismikið í kvótanum, ein- hverjir hafa nefnt það. Svo er heldur ekkert útilokað að stjórna sókninni frek- ar en magninu, þótt það skapi erfiðleika á að veiða mátulega úr ólikum tegund- um. Erfiðu spurningarnar snúast annars allar um hver á fiskinn í sjónum. Ef það er á hreinu þá verður eigandinn trúlega til í að leita að því stjórnkerfi sem gefur mest af sér. Mér finnst líklegt að það kerfi verði nokkurn veginn eins, hvort sem þjóðin eða útgerðin eiga fiskinn, og það kerfi má síðan bæta jafnt og þétt eft- ir því sem þekking og skilningur eykst. Hagfræðingar nota stundum sem hugar- leikfimi að velta fyrir sér hvernig skyn- samur einvaldur eða vel rekið einokunar- fyrirtæki myndi stjórna einhverri starf- semi ef það væri einrátt um hana. Stórt fyrirtæki sem væri einrátt á íslandsmið- um myndi áreiðanlega dreifa veiðiálaginu eftir árgöngum og svæðum og stofnum og stofnbrotum, spekúlera í skaðanum af veiðarfærum, vernda uppvakstarsvæði á tilteknum tímum og þar frarn eftir göt- unum. í kerfi sem á að samhæfa veiðar margra útgerða er tæplega hægt að leyfa sér slikar flækjur og nákvæmni, en það er sjálfsagt að reyna að fikra sig í áttina að betra veiðiskipulagi. Eitt enn um brottkastið. Partur af vandanum er að kvótalögin hafa áunnið sér almenna fyrirlitningu. Sjómenn telja þau ranglát og jafnvel svívirðilega. Þess vegna er móralska fyrirstaðan gegn því að brjóta þau minni en annars væri. Ef það væri þjóðin eða fátækar sjómann- sekkjur sem ættu fiskinn í sjónurn, myndi það vefjast eitthvað meira fyrir mönnum að kasta. Þátttakan í kvótakaupum er sennilega flóknara mál. Einhverra hluta vegna láta sjómenn útgerðina komast upp með að brjóta á sér samninga um að hún skuli 28 - Sjómannablaðið Víkingur
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.