Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2007, Qupperneq 39

Ólafur Bjarni Halldórsson
Sjóferð með nýsköpunartogara
á veiðar í salt við Grœnland
Ljósmynd Norðurmynd/Ásgrímur Ágústsson
Fyrri hluti
íkingur hefur fengið leyfi
Ólafs Bjarna Halldórssonar
til að birta úr stórmerkilegri
lokaritgerð hans í íslensku frá
Háskóla íslands en þar fjallar
Ólafur Bjarni um „ ... sjóman-
namál á nýsköpunarárunum
en það er fyrsta tímabil sjávar-
útvegssögunnar sem minni hö-
fundar nær til og óumdeilanlega
tímabil mikilla straumhvarfa.“
Sá kafli sem hér verður birtur
er, eins og heitið ber með sér,
frásögn af veiðiferð á Grænland-
smið, ekki neinni sérstakri, en
frásögnin er að stærstum hluta
byggð á viðtölum við sjómenn.
Höfundurinn leggur sig í líma
við að lýsa vinnubrögðum og
gerir það með orðfæri sjómanna
nýsköpunaráranna. í seinni
köflum fylgja útskýringar orða
og hugtaka og seinast er leitað
uppruna þeirra.
Við skulum halda á Græn-
landsmið. Vakni spurningar
með lesendum um einstök orð
eða athafnir sem hér verður lýst
hafið þá endilega samband við
Víkinginn.
Undirbúningur í landi og
munstrun áhafnar
Undirbúningur fyrir sex vikna veiði-
ferð togarans á Grænlandsmið var í
fullum gangi. Veiðar i salt útheimtu auk-
inn mannskap og var áhöfninni fjölgað
úr 30 í 42. Löndunarverkstjórinn sá
um að margvíslegum búnaði eftir list-
um, sem yfirmenn skipsins útbjuggu,
var komið fyrir á sínurn stað í skipinu.
Lestarborðum var slillt upp eflir kúnst-
arinnar reglum; stíuklampar, steisklampai;
skarðaborð, hilluborð, steisborð og hálf-
borð. Hlaðnir vörubílar af salti biðu á
bryggjunni því ekki dugði minna en 250
tonn af salti í fyrirhugaðan afla. Saltið var
látið renna eftir þar til gerðum sliskjum í
aðra hverja stíu í lestinni. Að því loknu
voru fiskilestarnar skálkaðar. Vatnstankar
skipsins voru fylltir. Gufuvél var í skip-
inu og þurfti því mikið vatn á gufukatl-
ana auk þess sem vatnið var til eldunar
og þvotta á áhöfn. Olíubílar biðu á höfn-
inni með svartolíu og fylltu alla olíutanka
skipsins. Kostur áhafnar var hefðbund-
inn en augljóslega mikill fyrir fjölmenna
áhöfn og langa veiðiferð. Kjötskrokkar
komu í heilu lagi, saltkjöt í tunnum,
kartöflur í stórum sekkjum og rnikið af
dósamat. Egg voru af skornum skammti
og því einungis ætluð til matargerðar og
fyrir æðstu yfirmenn skipsins samkvæmt
samningum! Mjólk í brúsum var fryst og
einnig brauð, en baulumjólk var til dag-
legra nota. Sœmundur á hversdagsfötum og
sparifðtum var vinsælt viðbit með kaffi að
ógleymdum kringlum og tvíbökum.
Vel þurfti að huga að veiðarfærum sem
eru margbrotin í botnvörpunni. Þetta
flaug niður í netalest: Undirvœngir, topp-
vœngir, skver, yfir- og undir belgbyrði,
yfir- og undir pokabyrði. Nautshúðir og
margvíslegar stálvörur fóru undir hval-