Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1961, Síða 14

Náttúrufræðingurinn - 1961, Síða 14
58 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN Dýradeildir Tala dýra á hvern dm1 Einfrumungar (Flagellala, Rhizopoda, Ciliata) ......... 1 000 000 000 Hjóldýr (Rotatoria) og bjarnardýr (Tardigrada)..................... 500 Þráðormar (Nernatoda) .......................................... 30 000 Stökkskottur (Collembola) ....................................... 1 000 Maurar (Acarina) ................................................ 2 000 Önnur liðdýr (smáköngulær, krabbadýr, margfætlur, skordýr) ....................................................... 100 Pottormar (Enchytraeidae)........................................... 50 Ánamaðkar (Lumbricidae) ............................................. 2 eru misstór og gera mismunandi kröfur til lífsins. Það hefði svipaða þýðingu og að leggja saman íbúafjölda og fjölda rnúsa og fiðrilda einnar sveitar og draga ályktanir af því. Tölur þessar eru frá Mið- Evrópu og mætti því ætla, að allt öðru vísi liagi til í íslenzkum jarðvegi. Þetta er þó ekki sennilegt. Rannsóknir þær, sem greinar- höfundur og aðrir hafa gert á íslenzkum jarðvegsdýrum, benda til þess, að svipuð hlutföll séu hér fyrir hendi. Mörg hinna minni jarðvegsdýra eru heimsborgarar, ef svo mætti að orði kveða, og ná lieimkynni þeirra yfir meginhluta norðurhvels jarðar eða jafnvel allar heimsálfur. Vegna smæðar sinnar geta þau sennilega borizt langar leiðir nreð fuglum, vindi eða á annan hátt og breiðzt út um allar trissur. Til jress að lesendurnir geti betur áttað sig á því, hvað hér er um að ræða, skal ég nú gefa stutt yfirlit yfir dýraflokka þá, sem talizt geta jarðvegsdýr. En áður en við getum byrjað, verðum við að gera okkur nokkra grein fyrir því, hvað jarðvegur er. Jarðvegsfræðingar hafa gert margar skilgreiningar á jarðvegi og flokkað tegundir hans á ýmsa lund. Við getum þó haldið okkur við skilgreiningu Ramanns frá 1911, en hún hljóðar svo: „Jarðvegur er efsta veðrunarlag hinnar föstu jarðskorpu; hann samanstendur af muldum og efna- fræðilega breyttum steinefnum ásamt leifum jurta og dýra“. Sem jarðvegsdýr lítum við þá á öll þau dýr, sem annaðhvort taka þátt í mulningi, blöndun og elnafræðilegri breytingu steinefnanna eða vinna að breytingum jurta- og dýraleifa. Það er þó ekki nauðsyn- legt, að þau hafist alltaf við í jarðveginum. En við köllurn öll þau dýr jarðvegsdýr, sem hafast að mestu við í jarðveginum, enda þótt Jrau vinni ekki beinlínis að umbreytingu lians. Margar dýrategund- ir, meðal annarra 95% af öllum skordýrum, lifa á einhverju stigi

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.