Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 25

Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 25
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 69 holum, sem fyrir hendi eru í jarðveginum og oft eru gerð af stærri jarðvegsdýrum eða verða milli korna. Vegna snræðar sinnar geta Jrau ekki grafið sjálf. Minni jarðvegsdýrunum má aftur skipta í tvo flokka eftir lifnaðarháttum: Annarsvegar eru þau dýr, sem lifa og hrærast í hinu loftfyllta rúmi milli jarðvegskornanna (til dæmis maurar og stökkskottur), en hinsvegar þau dýr, sem lifa í vatnsfylltu rúmi milli korna eða í vatnshúð þeirri, sem oft umlykur jarðvegs- kornin (til dæmis einfrumungar, hjóldýr, þráðormar). Það er augljóst, að minni jarðvegsdýrin geta ekki stuðlað að því að losa urn jarðveginn og blanda saman steinefnum og lífrænum efn- um. Þetta geta aðeins stærri jarðvegsdýrin gert, og var áhrifum þessarar starfsemi og þýðingu nokkuð lýst, er talað var um ána- maðkana. A hinn bóginn er mergð minni jarðvegsdýranna mikil, og eins og kunnugt er „gerir margt smátt eitt stórt.“ Mikill hluti jurta- leifa þeirra, sem á hverju hausti falla til jarðar, er étinn og gengur gegnum meltingarfæri þessara dýra. Eins og stuttlega hefur verið vikið að í sambandi við ánamaðkana og maurana, verða ýmsar þær efnabreytingar á jurtaleifunum í meltingarfærum dýranna, sem eru mikilvægar fyrir næringarupptöku lifandi jurta. Mikill hluti hinna verðmætustu efna gróðurmoldarinnar (humus) samanstend- ur einmitt af saur þessara jarðvegsdýra. Þetta liafa menn getað séð með því að gera þunnar flögur af gróðurmoldinni og rannsaka þær í smásjá. Ef jarðvegsdýrin væru ekki fyrir hendi, mundi engin not- hæf gróðurmold myndast! Lesendunum mun smátt og smátt liafa orðið ljóst hin mikla þýð- ing jarðvegsdýranna fyrir jarðveginn. Ég vil að lokurn vitna í um- mæli Herbert Franz, prófessors, sem er einn af þekktari núlifandi jarðvegsdýrafræðingum, um þýðingu jarðvegsdýranna: „Það er nú orðið ljóst, að jarðvegsdýrin hafa geysimikla þýðingu bæði fyrir blöndun og loftræstingu jarðvegsins og fyrir upplausn lífrænna úr- gangsefna og myndun moldarefna (humus). Á þennan hátt hafa þau áhrif á frjósemi jarðvegsins og liafa því hagræna þýðingu, sem mönnum liefur þó ekki verið fyllilega Ijós fyrr en á síðari árum. Til þess að viðhalda frjósemi jarðvegsins, er því nauðsynlegt að hlúa að dýralífi hans, en til þess að geta það, verða menn að þekkja jarðvegsdýrin og lífsþarfir þeirra. Umfangsmiklar rannsóknir á dýralífi jarðvegsins eru því mjög æskilegar.“ (Myndirnar eru gerðar af höfundi eftir ýmsum heimildum).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.