Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1961, Page 30

Náttúrufræðingurinn - 1961, Page 30
74 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN ust á hræringu, ný lönd risu úr sæ og eldra þurrlendi hófst víða upp í mikla fjallgarða. Við það tæmdust ótal viitn og innhöf, svo að fiskar og önnur dýr, sem þar höfðu alið aldur sinn frá upphafi til- veru sinnar, virtust með öllu ofurseld dauðanum. Svo var og um flest þeirra. En á öllum öldum þróunarinnar liefur móðir náttúra gætt sumar tegundir jurta og dýra takmarkalitlum möguleikum til þess að laga sig eftir nýjum, gjörólíkum lífsskilyrðum og staðhátt- um. Einmitt Jressir meðsköpuðu hæfileikar björguðu ýmsum dýra- tegundum Jressa tíma frá algerri tortímingu. Þeim tókst að sigr- ast á öllum aðsteðjandi hættum, sem hið gjörbreytta viðhorf liafði í för með sér, þegar vatn allt fjaraði undan þeim. Þær sömdu sig að nýjum siðum og urðu að landdýrum. Þó voru Jrað óefað plönturnar, sem fyrst námu landið, en elztu landplöntur eru frá silúr. Hinar fjölmörgu tegundir plantna, senr um aldaraðir lröfðu þróast í vötnum og lröfunr, urðu eigi síður en dýrin að fleyta lífsferli sínum yfir byltingar þær, sem fram fóru á Jjessu tímabili jarðsögunnar, fyrir nálega 350 milljónum ára. Plönt- urnar eru, sem kunnugt er, enn lræfari en dýrin til þess að laga sig eftir breyttum lífsskilyrðunr og eru auk þess einu verurnar, senr eru færar um að taka sér bólfestu á landi, sem er aldauða fyrir. Þær tóku því snenrnra að Jroka sér inn á Jrurrlendið og klæddu brátt strendurnar grænu belti. Og þegar svo var komið, hefur leiðin til frekari landvinninga legið þeim opin. Þegar plönturnar lröfðu nunrið þurrlendið og staðfest þar ríki sitt til ævarandi frambúðar, opnuðust hinum frumstæðu dýrum fyrst möguleikar til samskonar landnáms. Líklega erti það afkomend- ur sæsporðdrekanna, senr fyrstir dýra skreiddust úr hinunr votrt lreimkynnum og gerðu þurrlendi Jressa lrnattar að dvalarstað sínum. Þessi landnámsdýr voru skyld sumum þeinr liðdýrum, sem enn lifa, sporðdrekunr, Jrúsundfætlum og köngulóm. I jarðlögunr frá devontímabilinu lrafa á Austur-Grænlandi fund- ist steingerðar leifar af furðulegunr dýrum. Þau hafa verið unr einn nreter að lengd, gengið á fjórum fótunr og verið nreðal grimmustu rándýra síns tíma. Að ýmSu leiti hafa dýr þessi verið mjög lík fisk- unr, en þó líkst salamöndrum langsamlega nrest að ytra útliti og haft hala eins og þær. Er lrér því raunverulega um elztu salamöndr- ur lreimsins að ræða. Greinilegt er, að dýr Jressi eru tengiliðurinn nrilli fiska og þeirra hryggdýra, sem á landi lifa.

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.