Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 31

NÁTTÚRU FRÆÐIN G U RIN N
121
í kringum hverina þrjá, er áður var getið, efst á aðalhrúðurbung-
unni (2.-4. mynd).
Eins og nölnin á Bláhver og Grænahver benda til, þá skera þess-
ir hverir sig úr vegna litar. Á vatninu í Bláhver er sterkur blár lit-
ur. Hefur svo verið að minnsta kosti frá því að Henderson kom
þarna, því að liann getur unr þennan lit á vatninu, en Thoroddsen
gaf hvernum nafnið. Thoroddsen getur og um aðra hveraskál litlu
norðar, sem í var „ljósgrænt vatn og gul brennisteinsrönd fram
nreð börmunum". Þetta hlýtur að vera Grænihver, og hefur hann
haldizt þannig að minnsta kosti til sumarsins 1958, er ég sá iiann
næst síðast, en þegar ég sá hann aftur, sumarið 1960, var hann orð-
inn blár, eins og Bláhver nágranni hans. Einnig var Jrá greinileg-
ur blár litur á vatninu í lauginni, sem gerð hefur verið við sælu-
húsið, en í hana fer mestur hluti afrennslisvatnsins frá livera-
svæðinu.
Trausti Einarsson (1942) getur um Jrað, að blái liturinn á hvera-
vatninu stafi af örfíngerðri (kolloidal) útfellingu á kísilsýru fyrir
áhrif loftsins. Kemur þetta hér vel heim, því að bæði Bláhver og
Grænihver liafa mjög stórt og kyrrt yfirborð, og í laugina við sælu-
TAELA I.
Sýrustig (pH), alkalinitet og súrefnismagn í nokkrum hverum á Hveravöllum
í ágúst 1958.
Hver PH Ph-alk. p. p. m. M.R.-alk. p. p. m. 02 p. p. m.
Nr. 3 (Bláhver) 8.6 17.1 110.7 0.00
Nr. 4 (Bræðrahver) .... 9.6 100.7 137.5
Nr. 5 (Grænihver) .... 8.6 19.6 115.8
Nr. 9 A 9.6 100.7 129.3 0.53
Nr. 9 B 9.2 39.6 65.3 1.13
Nr. 9 C 7.5 0 59.0 0.00
Nr. 16 9.3 51.5 82.0 3.22
Nr. 21 9.7 119.4 138.4
Pli—aik. = phenolptalein — alkalinitet, hlutar CaCOg í 1 milljón.
M.R.—alk. - methylrautt — alkalinitet, hlutar CaCO:) í 1 milljón.
Oa = súrefni, hlutar í 1 milljón.