Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 22

116
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Útlitsmunur eftir kynferði er enginn, eins og fyrr segir. Ungfugl-
inn líkist fullorðna íuglinum, en litir allir eru daufari.
Heimkynni trjáspörsins ná yfir nær alla Evrópu og meginhluta
Asíu. Hann hefur auk þess verið fluttur inn til Norður-Ameríku,
Ástralíu og Nýja-Sjálands. Á norsku og sænsku heitir trjáspörinn
pilfink, á dönsku skovspurv, á ensku Tree-sparrow og á þýzku
Feldsperling.
Á Bretlandseyjum og víða á meginlandi Evrópu er trjáspörinn
ekki eins háður mannabústöðum og gráspörinn. Heimkynni hans
eru einkum í lágvöxnum laufskógum, aðallega þar sem þeir liggja
að ræktuðu landi. Einnig lialda þeir sig í námunda við sveitabýli
og jafnvel útjaðra stærri borga. Það kemur einnig fyrir, að j)eir
sjáist með ströndum fram og úti í eyjum, þar sem skóglaust er, en
Jrað mun vera sjaldgæft. Surns staðar í Skandinavíu, í Rússlandi
og víða í Asíu er hann algengur í borgum og bæjunr, eins og
frændi hans gráspörinn.
Karl- og kvenfuglinn halda saman í mörg ár, ef til vill ævilangt.
Trjáspörinn velur sér hreiðurstað í liolum í trjám t. d. stýfðunr
víðitrjám, heysátunr og stráþökum, ennfremur í múr- og kletta-
glufum og hreiðurkössum. Það kemur og fyrir, að liann verpi í
hreiður stærri fugla svo senr bláhrafna, skjóra o. s. frv. Einnig
hefur hann orpið í spætu- og bakkasvöluholur. Bæði kynin vinna
að hreiðurgerðinni. Þegar trjáspörinn verpur í holum er hreiðrið
tiltölulega efnislítið, gert úr grasstráum og blöðunr og fóðrað innst
með fjöðrum og hárunr. Þegar hreiðrið er ekki í holum er það all-
stórt og kúlulaga með opi á hliðinni, en að öðru leyti gert úr sömu
efnunr og fyrr segir. Eggin eru oftast sex að tölu, gráhvít með þétt-
um dökkbrúnum dílum. Bæði kynin liggja á. Útungunartínri er
12—14 dagar og eru ungarnir í hreiðrinu jafnlangan tíma. Venju-
lega verpur trjáspörinn tvisvar á ári, stundum þrisvar.
Fæða trjáspörsins er fræ og korntegundir ýmiss konar t. d. hveiti,
bygg og hafrar. Á sumrin lifir hann einnig mjög mikið á ýmsum
tegundum skordýra og köngulóa.
Trjáspörinn er að rnestu staðfugl í varpheimkynnum sínum í
Norður- og Mið-Evrópu. Á austurströnd Bretlands verður þó vart
við aðkomufugla vor og liaust. Þetta bendir til Jress, að einhver
hluti hinna skandinavisku trjáspörva fari af landi burt á haustin,
og leiti til Bretlandseyja og ef til vill lengra.