Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1964, Blaðsíða 50

Náttúrufræðingurinn - 1964, Blaðsíða 50
142 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN tökum, sem Fries sal'naði. Gerir þetta allt saman tegundina nokk- uð dularfulla. Rannsóknir mínar á íslenzka kerlingareldinum hafa sannfært mig um það, að ekki sé gerlegt, né heldur rétt, að skipta tegund- inni niður í smærri tegundir. Það væri að vísu auðvelt að finna samsvaranir til flestra þeirra tegunda og afbrigða, sem lýst hefur verið erlendis, og telja þessar tegundir fundnar hér. Þegar betur er að gáð, kemur hins vegar í ljós, að hér er ekki um að ræða tegundir, heldur miklu fremur einstaklinga, sem á einhvern hátt eru afbrigði- legir. Ennfremur má finna öll millistig milli þessara einstaklinga. Þessi aðferð er því fyrirfram dæmd. Engu að síður er breytileiki kerlingareldsins svo mikill, að freist- andi er að framkvæma einhvers konar skiptingu á honum, og þegar allt kemur til alls, eru það einna helzt vaxtarstaðirnir, sem hægt er að leggja til grundvallar þeirri skiptingu. Þannig virðast þau ein- tök, sem vaxa á móum og melum, einkum til fjalla, vera talsvert frábrugðin þeim, sem vaxa á ræktarlandi. Þessi móaeintök eru smærri en túneintökin, oftast brún eða bronzbrún og gróin venju- lega halalengri. Þessi móasveppur virðist því á vissan hátt samsvara lýsingunni á áður umtalaðri Bovista cretacea, enda þótt erfitt sé að fullyrða, að um sama fyrirbrigðið sé að ræða. Reynist það svo, tel ég réttara að kalla þetta deilitegund fremur en tegund, enda þótt hún kunni að vera aðskilin á einhvern hátt. Deilitegund þessi, sem kalla mætti móeld á íslenzku, er sennilega útbreiddari en aðal- tegundin, einkum þó til fjalla, en hinn eiginlegi kerlingareldur virðist að mestu bundinn við byggð ból. Kerlingareldsins er fyrst getið héðan af Rostrup, 1903, og er það vonum seinna, þegar tekið er tillit til þess, hversu algeng tegundin er. Vera má þó, að tegundin leynist undir nafninu Lycoperdon Bovista, en það nafn kemur iðulega fyrir í gömlum ritum. Á eftir Rostrup er tegundarinnar getið af öllum, sem um íslenzka sveppi hafa skrifað og talsvert er til af eintökum af henni í söfnum, bæði í Kaupmannahöfn og Reykjavík. Mun flest af því vera rétt greint. 2. Blýeldur. Bovista plumbea Pers. Kúlulaga eða dálítið flattur, um 2 cm í þvermál, í fyrstu hvítur að lit og sléttur. Við þroskann springur útbyrðan í óreglulegar flögur, sem flagna af, en eftir stendur innbyrðan, sem er blýgrá
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.