Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1986, Page 47

Náttúrufræðingurinn - 1986, Page 47
10. mynd. ísris, sperra. — An upward icefold (teikning/drawing Guðmann á Skála- brekku). þáttur. Með tilliti til hraðans er hent- ugt fyrir ferðamann, sem leggur leið sína um ísilögð vötn að hafa í huga þrjú burðarþolsstig íss: Stöðuþol, skriðþol og leifturþol. Stöðuþol miðast við að farartækið geti numið staðar á ísnum. Skriðþol íss: Með dembings- hraða, t.d. á snjóbfl á 30 km hraða á klst, má fljóta á allmiklu lélegri ísi en fært er að nema staðar á. Leifturþol íss: Á svonefndum leifturhraða farar- tækis, t.d. á snjósleða, tekst að fljóta á örþunnu ísskæni. Nú er ástæða til að víkja aftur að gerð og ástandi ísa þar sem frá var horfið undir lið A. Ef ísinn er ósamfrosta, eins konar tví- eða þrískinnungur, þ.e.a.s. vatn og krap á milli íslaga þá er stöðuþol íssins aðeins burðarþol sterkasta íslagsins. Öðru máli gegnir um skriðþolið og hvað þá leifturþol, það nálgast að vera saman- lagt stöðuþol íslaganna. Þessu veldur tregða vatns og íss að láta undan og svigna. ÍSINN OG VATNSHITINN Þótt hitaskil séu í Þingvallavatni um stundarsakir á kyrrlátum sumrum, þá er vatnið fullkomlega upphrært eftir stormbeljanda og öldurót er líða tekur á haust. Varðandi vatnshitabúskapinn er afar veigamikið atriði hvenær að vetrinum frostkyrrur koma, svo að vatnið leggi varanlegum ísi. Komi frostkyrrur fyrir áramót, varðveitist venjulegast í vatninu nokkur varmi frá liðnu sumri, eins og vikið er að hér á undan. Gera má ráð fyrir að vatnshiti Þing- vallavatns við ísalagnir yrði áþekkur, hvort heldur aðalinnrennslið er drag- árvatn (yfirborðsvatn) eða lindavatn. En um leið og ísþekjan er komin á 253

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.