Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1988, Qupperneq 34

Náttúrufræðingurinn - 1988, Qupperneq 34
Múlanum að framan er stuðlaberg og undir því þursaberg, en blágrýtisgang- ur nær upp að stuðlaberginu." Auk þess að vera stutt, er það ekki heldur algerlega rétt. Vart hygg ég að heima- menn segi að stuðlabergið sé framan í Múlanum og ekki nær blágrýtisgangur upp að stuðlaberginu nokkurs staðar þar er séð verður. Helgi Pjeturss (1910) nefnir aðeins staðinn, en lýsir honum ekki. Báðir hafa þessir höf- undar hins vegar gert sér grein fyrir tvenns konar myndununum á þessum stað. Sá er þetta ritar nefnir Múlann að- eins (1945) og síðar fjalla Walker og Blake (1966) um hann, og telja efstu myndunina vera hraun runnið undir jökli og hliðstæða við myndun sem finnst í Dalsheiði í Lóni. Verður nán- ar vikið að því síðar. A jarðfræðikort kemst þessi myndun fyrst með útgáfu kortblaðs nr.9, Suðausturland (Helgi Torfason 1985). Áður hefur sami höf- undur lýst þessari myndun í óútgefinni doktorsritgerð sinni (1979). Hér er þessi myndun nefnd Múlamyndunin. BLÁGRÝTISMYNDUNIN Heita má að blágrýtismyndunin sé ráðandi um alla Suðursveit, frá fjöru til hæstu brúna. Hún er stafli fornra hrauna, sem runnið hafa hvert eftir annað, en millilög milli þeirra eru, með fáum undantekningum, næsta óveruleg. Lang mest þeirra eru sand- steinslög eins og Bjarnarák í Fellsfjalli að vestan og um 100 m þykk. Um upptök einstakra hrauna er ekki vit- að, en líklegt má telja að þau eigi flest rætur að tekja til sprungugosa og mik- ill fjöldi ganga bendir til þess. Flest virðast þessi hraun vera blágrýti (þó- leít). Sem heild á lítið eru þau hvert öðru svipuð og samanstanda yfirleitt af um 48-65% plagíóklasi, 19-40% pýroxen, 2-5% ólívíni og 6-11% málmi. Séð með berum augum eru þau oftast nær dflalaus, eða með ein- staka felspatdflum. Pýroxen eða ólívín 1. mynd. Blágrýtisgangur, sem gengur eins og brík upp í Múlamyndunina. Dike of the eroded tertiary basalt formation. It was re- sistant to erosion and thus extends up into the Múli Formation (Ljósm. Iphoto Jón Jónsson). 88
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.