Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 3

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
III
íslenzkii* þjóðhæftir
er sfl bök Islensk, sem tvímœlalaust hefir hlotiS
besta dðma. Hér fer á eftir örlltis sýnishorn af
umsögnum nokkurra merkra1 manna:
Gutim. Finnbogason, landshökavörtlur, segir I
MorgunblaiSinu 12. des 1934 m. a.:
„Þetta er mesta merkisrit. Jafnskjótt og' eg
fékk þaS I hendur, fleygSi eg frá mér því, sem
eg var aö vinna, og settist viö aö lesa. ... Eg
las bókina frá upphafi til enda og þðtti hún stór-
um skemtilegri og hollari lestur en sumar skáld-
sögur, sem mikitS er gumaíS áf. Síra Jónas, sá
ágæti maöur, sem enginn gleymir, sem kyntist
honum, segir svo skemtilega og látlaust frá. Hér
er I fyrsta skipti heildaryflrlit um þjóðháttu,
siiSu og þjóötrú Islendinga á síöari öldum, ritaö
af manni, sem var óvanalega fjölfróöui en
mundi sjálfur marga þá hluti, sem hann er aö
lýsa. ... Efniö kemur þvi viö hverjum íslend-
ingi, sem ekki þykist upp úr þvl vaxinn aö vita
eitthvað I dag um þaB, sem geröist I gær. Nfl er
ait á hverfanda hveli, líf þjóöarinnar breytist
óöfluga, fornir hættir, siöir, vinnubrögö og tælci
falla I gleymsku óöar en varir, meö þeim mönn-
um, sem þektu þaö alt af sjón og raun, og því
er ekki seinna vænna aö halda því tii haga,
JÓNAS JÓNASSON frí, Hrafnngili Safna þVÍ 1 heUd °S fá yfirlit yfir þaS“-
Ólafur T.áriisson. prófessor, segir I VIsi 15. des. 1934 m. a.:
„í bók þessari fá menn mynd af lífi forfeöra sinna, eins og þaö var á 18. og fram
yfir miöja 19. öld, mynd af lífskjörum þeirra og hugsunarhætti. Hvorttveggja þetta er nú
gerbreytt frá því sem áöur var. Flest af því, sem bókin segir frá, mun koma unga fólkinu
ókunnuglega fyrir sjónir. En ekki trúi eg ööru, en aö þaö lesi bókina meö athygli, og þá
gefur hún því betri skilning á liönum tímum, en þaö haföi áöur. Fyrir þeim sem eldri eru,
rifjar bðkin upp margt, er þeir þektu I æsku sinni, en hafa nú gleymt“.
„Þaö er merkisatburöur I þjóölegum fræöum íslenskum, aö bók þessi skuli vera kom-
in út. Þar er bók, sem lengi mun veröa I góöu gildi, bók, sem á þaö skilið, aö veröa
mikiö lesin, bók, sem á aö skipa virðingarsæti hjá íslenskum bókamönnum, við hliðina
á Þjóðsögum Jóns Árnasonar".
l*í,liiii Hannesson, rektor Mentaskðlans, segir I Alþýðublaöinu 17. des. 1934 m. a.:
„íslenskir þjóðhættir er óvenjulega eiguleg bók, og veldur þar jöfnum höndum efni
og frágangur. Eins og ráöa má af nafninu, segir bókin frá lífi manna á landi hér, og má
kalla aö hún taki yfir tvær aldir, þá 18. og 19. En auðvitað er, að höfundurinn ieggur
mesta rækt við síðari hluta 19. aldar, enda fer það saman, að hann man til hans sjálfur
og hefir þaðan flestar heimildir, munnlegar og skráðar. ... Frágangur allur og útlit er
einnig með ágætum, og lýsir bókin óvenjulegri vandvirkni af hálfu útgefenda. Þetta má
viröast því merkilegra, þegar vitað er, aö höfundinum sjálfum auönaðist ekki aö búa
hana undir preiitun. ... Bókin er veglegur varði yfir hinn ágæta og fjölfróða mann. Bn
bókin er meira. Hún er merkilegt heimildarrit um menningu og atvinnuliætti þjóðarinn-
ar, og hygg eg fyrir vlst, að margir muni leita þangað fróðleiks um liöna tlma“.
Árni Pálsson, xirðfcssor, segir I Morgunblaöinu 18. des. 1934 m. a.:
„Því er miður, aö ókleift er I stuttri blaðagrein aö gefa almenningi nokkra hugmynd
um hið fjölbreytta efni þessa rits. Það er eins og kveðja frá dauðri eða deyjandi kynslóö,
sem lifði fábreyttu llfi við fátækleg efni og var fáskorðuö af ævagömlum venjum á öllum
sviðum. Það er ekki auðvelt að liugsa sér kyrrstæðara lif heldur en þjóðlíf Islendinga
á einokunaröldinni. Alt virtist óumbreytanlegt öldum saman, — búskaparhættir til sjávar
og sveita, daglega llfið, húsakynnin, skemtanirnar, verslunarkúgunin, guðsoröið o. fl.
Dr. Einar Ól. Sveinsson var fenginn til þess að sjá um útgáfuna. Einar er g6ðvirj|ur
maður og vandvirkur, og hefir verk síra Jónasar vissulega ekki spilst I höndum háns,
þótt lttt haldi liann því á lofti sjálfur".
Sigurönr Giiömiimlssoii. skðlameistari, á Akurcyri, segir m. a. I Degi 3. jan. 1935:
„Bókin er I þvl ólílt ýmsum fræöibókum vorum, að liún er vlða skemtileg. Höf. hefir
verið skopvís, sem ráða má af sögum lians. Kryddar hann einatt lýsingar slnar gaman-
sögum og klmni. Málfar hans er lipurt og lifandi, sundurgerðar- og tildurslaust, yfir-
leitt vel Islenskt".