Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 31

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
75
'iiiimiiimiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiimimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiimmiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Fæða landselsins.
ÞaS hefir næstum orðið trúarsetning almennings hér á
landi, að landselurinn (látur- eða vatnaselurinn, sem hann líka
nefnist) lifi matar mest eða jafnvel einvörðungu á laxi og sil-
ungi, helzt laxi. í Spendýrabók minni er tekið fram á bls. 155 og
156 hið helzta, sem menn vita um fæðu þessarar algengustu sela-
tegundar vorrar, og þar sýnt með nokkurum rökum, að fyrir hann
sé „fleira matur en flesk“, o: lax og silungur. En síðan bók mín
kom út, hefir mér borizt útkoman af rannsóknum, sem hollenskur
fiskifræðingur, Dr. B. H a v i n g a, hefir gert í fæðu landselsins
við Holland, þar sem hann er alltíður við úteyjar og í ósum stór-
fljótanna, sem um landið falla til sjávar (Rínar, Maas og Schelde).
Skal hér skýrt frá niðurstöðu þessara rannsókna í aðalatriðum
(tekið eftir þýzka fiskitímaritinu Der Fischmarkt, 1. árg., 9. h.).
Havinga rannsakaði innihald 276 maga og fékk þar með all-
glögga hugmynd um fæðu landselsins við Hollands strendur, en
hún getur verið all-mismunandi eftir staðháttum, því að selur-
inn er ekki við eina fjölina felldur hvað matarræði snertir, tek-
ur það sem býðst á þessum og þessum stað. Það gerir rannsókn-
ina miklu erfiðari, hvað selurinn er fljótur að melta, fiskur og
annað mjúkmeti er komið í graut eftir stutta stund og þekkist þá
helzt á kvörnum og beinum. 3 klst. eftir máltíð er maginn tómur
og eftir 14 stundir eru síðustu leifar fæðunnar farnar sína leið.
Það verður því að hafa hraðan á, eftir að selur hefir fengið sér
bita, ef menn vilja sjá þann bita í heilu og sæmilega þekkjanlegu
líki. Smáfiska, allt að síldar stærð, gleypir hann í heilu líki, stærri
fiska rífur hann í sundur.
Af fiskategundum fann Dr. Havinga þessar helztar: Flundru
(Pleuronectes flesus), skarkola, tungu (S o 1 e a v u 1-
garis), sandkola, marhnút, álamóður (Zoarces vivipa-
r u s), síld, lýsu, þyrskling, kýtling einn (Gobius minutus)
og svo krabbadýrið hrossarækju (Crangon vulgaris). Af
öðrum fiskategundum fundust öðru hvoru og fátt: hornfiskur,
dröfnuskata, steinsuga, ansjósa (E ng r a u 1 i s), sandsíli, sprett-
fiskur, laxfiskur einn (Osmerus), líkur loðnu, augnasíld, sex-
strendingur og keilubróðir, en aldrei lax eða silungur.1) Auk þess
1) Til frekari fræðslu um ýmsa af þessum fiskum, skal vísað í Fiska-
bók mína. Ilöf.