Náttúrufræðingurinn - 1935, Blaðsíða 23

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
67
iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiitiiiieiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimmiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Hvernig náttúran skapar
líkar tegundir.
Það verður ekki ofsögum sagt, að náttúran er meistari manns-
ins. Smátt og smátt er hann að læra að tileinka sér öfl þau, sem
hún á yfir að ráða, og hagnýta þau í þjónustu mannkynsins, því
til þrifa og framfara, eða það er að minnsta kosti tilgangurinn.
Ýmislegt það, sem fyrir nokkrum árum voru álitnir galdrar, hefir
nú verið leitt í ljós sem algilt náttúrulögmál.
En engar framfarir virðast fullnægja mannsandanum. Alltaf
þarf hann að skapa eitthvað nýtt, til þess að ala glóðina, hina
töfrandi glóð hins skapandi ímyndunarafls. Listamaðurinn gerir
sér far um að færa náttúruna í búning, og velur sér ýmsar ein-
ingar úr skauti hennar til fyrirmyndar við starf sitt. Stundum
flýgur hugurinn langt út fyrir þau mörk, sem reynsla einstaklings-
ins hefir sett honum, og undan hendi listamannsins renna tröll og
risar, dvergar og ófreskjur, guðir og djöflar. Og alveg eins ferst
hendinni, sem heldur á pennanum, þegar ímyndunaraflið fær laus-
an tauminn. — í skrímslasögum, draugasögum, álfasögum, goða-
sögum o. s. frv. hefir maðurinn skapað fjölda af fyrirbrigðum,
sem í fljótu bragði virðast ekki eiga sér neinn líka í hinum líf-
ræna heimi.
En er vera, eins og maðurinn, sem náttúran hefir sjálf búið
til, fær um að skapa nokkuð, sem hin sama náttúra getur ekki
gert líka? Það liggur við að dýrafræðin að minnsta kosti svari
þessu neitandi. Það er engu líkara en fjölbreyttni dýralífsins sé
ekkert takmarkað. Það er engu líkara en að til séu, eða hafi verið
til, allar þær ófreskjur, sem maðurinn hefir reynt að greina frá
í leik sínum með sagnalistina, og á hinn bóginn er enginn guð,
sem maðurinn hefir skapað, fegurri en sum hinna lifandi dýra.
Víða samræmir móðir náttúra það sem okkur finnst fagurt, svo
að úr verður meistaraverk, sem næstum er ofvaxið fegurðarskynj-
un næmustu manna. Víða ferðast ófreskjur, svo ferlegar að út-
liti, hvort sem þær eru smásæar eða ferlíki að stærð, að enginn
snillingur úr hópi mannanna kemst í hálfkvisti við í lýsingum sín-
um á persónugerðum viðrinum, sem í senn verma og brenna hið
síþyrsta ímyndunarafl.
5*