Náttúrufræðingurinn - 1943, Blaðsíða 27

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
161
í lok varptímans. Þetla eru 80%. Tala þessi er sjálfsagt nokkuð
of liá, vegna affalla þeirra sem verða um varptímann sjálfan. I
tölu þessari eru i raun réttri innifalin þau afföll, sem verða á
eggjunum. é
Við skuluin I. (1. gera ráð fyrir því ,að eittlivert ár væru liér
250 þúsund rjúpnapör í byrjun varptímans. 1 lok varptímans
ættu þá að vera hér alls 2% miljón rjúpur. Þótt við gerðum ráð
fyrir V2 miljón afföllum við varpið, ætti stofninn engu að síður
að vera orðiun tvær milliónir. Næsla ár yrðu því að farast á einn
eða annan liátt 1% milljón rjúpur, til þess að stofninn væri
óbreyttur að stærð í byrjun næsta varptima. Nú undrast menn
það stórum, þegar rjúpan „hverfur“, að ekki skuli sjást mikið
af dauðri rjúpu umfram það sem veuja er til. Hefir þetta meðal
annars verið nolað sem rök fyrir þvi, að rjúpan færi af landi
burt eða hana lirekti á sjó út. Yið skulum segja að stofninn minnk-
aði niður í 20,000. Hefðu þá átt að deyja 1,980,000 rjúpur í stað
1,500,000 rjúpna. Getur nú hver og einn séð, að mnnnrinn er
ekki svo ýkja mikill. Hærri talan er aðeins 32% liærri en lægri
lalan.
Samkvæml því sem áður var sagt, er viðkoma rjúpunnar mjög
mikil. Hlýtur því að jafnaði að deyja mjög mikill hluti af stofn-
inum, eða sjálfsagt um eða yfir 60'/< af fjölda rjúpnanna miðað
við lok varptímans. Getur tiver og einn reiknað sama dæmið
fvrir dýrastofna, þar sem viðkoman cr lítil. Þar er prócentutala
jieirra sem deyja árlega mikið tægri. Ef liverl par ælti að jafnaði
eilt afkvæmi árlega, verða t. d. 30% sem deyja ártega að jafn-
aði, en mikð lægri tölur fást hjá þeim dýrum, sem ekki eignast
afkvæmi fyrr en þau hafa náð nokkurra ára aldri.
Við skulum nú hera saman tvo stofna, þar sem árleg afföll
eru að jafnaði 70'. tijá öðruni slofninum en 30% Jijá tiinum.
Við skulum gera ráð fyrir þvi, að báðir stofnarnir séu jafnstórir
í lok varplímans, alls 1 millión livor.
Fyrri stofninn, sem liefir 7Ó% afföll, verður þá kominn niður i
300,000 i byrjun næsta varplima en tiinn, sem liefir 30% afföll
er 700,000 í byrjun næsta varplíma. Er þetta meðalstærð hvors
stofns fyrir sig. Ættu þeir tivor um sig að vaxa upp í 1 millión
við næsta varp, svarandi lil þess, að meiri afföll svara lit meiri
viðkomu. Nú skulum við gera ráð fyrir jiví, að af einhvcrjmn
ástæðum liefði dánarprócentan liækkað um 10 i báðum tilfellun-
um, ji. e. upp í 80%; og 40%. Fvrri stofninn myndi ])á á fyrsta
ári minnka niður i 200,000, eða liann minnkar nm 30%, en liinn