Náttúrufræðingurinn - 1971, Blaðsíða 32

236
NÁTTÚRUFRÆÐINGURJNN
Safastörin hefur hér nokkra sérstöðu, þar sem hún er sjaldgæf
og vex aðeins í blautum mýrum (flæðimýrum), enda er aðeins einn
fundarstaður hennar af fimm á Mýrdalssvæðinu. Loks eru hér svo
taldar með tvær grastegundir, ginhafri og knjápuntur, sem hvor
hefur aðeins fundizt á einum stað, ginhafrinn í Pétursey í Mýrdal,
en knjápunturinn í Herjólfsdal í Vestmannaeyjum. Báðar tegund-
irnar virðast vera fyllilega ílendar, og eru ef til vill leifar gamallar
úthreiðslu.
Annars vekur það athygli, hve margar af Mýrdalstegundunum
eru suðrænar að uppruna og margar áberandi hlómjurtir og sumar
jafnvel títt ræktaðar í görðum. Einnig eru nokkrar þeirra (garða-
brúða, selgresi, munkahetta og jafnvel stúfa) gamlar lækninga-
plöntur. Meiri hluti þessara tegunda er því efalaust hingað kom-
inn með mönnum, beint eða óbeint. Uppruni þeirra breytir þó
engu um þá staðreynd, að á Mýrdalssvæðinu hafa þær fundið þau
skilyrði, sem endast þeim til vaxtar og viðhalds, enda er vitað, að
þær hafa einnig verið fluttar til annarra landshluta án þess að
dreifast þar út fyrir garða.
2. Plöntur með aðalútbreiðslu d Austfjörðum
(A ustfjarðategundir).
Eitt alkunnasta fyrirbæri íslenzkrar plöntulandafræði eru hinar
svonefndu Austl jarðategundir, sem margar hverjar eru meðal al-
gengustu tegunda blómjurta austanlands, en finnast lítt eða ekki
í öðrum landshlutum. Elestar hafa þær meginritbreiðslu sína á
loftslagssvæði V, sem hér er talið liafa næst-hafrænast loftslag
allra loftslagssvæða í landinu, með hafrænutölum 200—350. Úr-
koma á svæðinu er víðast livar mikil, eða 1000—2000 mm á lág-
lendi. Loftslag er víðast hvar milt á vetrum, meðalhiti vetrar-
mánaðanna oftast yfir frostmarki, og sumarhiti töluverður (um
eða yfir 10°) á sunnanverðu svæðinu.
Margar af Austfjarðategundunum ná þó inn á loftslagssvæði IV,
1, og jafnvel inn á III, 1 og 2, og jaðra því við landræna loftslags-
svæðið á eystri hluta Norðurlands. Það er þó áberandi, hve þær
eru algengari á Austfjörðum en á ofanverðu Héraði, þar sem lofts-
lag er landrænast fyrir austan.
Til Austfjarðategundanna má telja: Gullsteinbrjót (Saxifraga