Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 17

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 17
NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN 139 um á jarðhitasvæðum, við bæi og í kaupstöðum allvíða um landið og er enn að breiðast út. Vantar þó á stór svæði, jafnvel í lieil héruð að kalla. í góðum jarðvegi verður græðisúran gróskuleg, 20— 30 cm á hæð. Sums staðar við hveri vex dvergafbrigði, aðeins 2—5 cm á hæð. Græðisúra hefur aðallega vindfrævun, en stöku sinnum heimæskja þó lítil skordýr blóm- in. Fuglar eru sólgnir í fræin og þau eru seld sem fuglafóður (loppefrö). Ef togað er í blaðstilkinn svo að liann slitnar, sjást æðastrengirnir sem fín- gerðir, hvítir þræðir. Vísindanafnið Plantago mun dregið af latneska orðinu „planta“, þ. e. il á fæti, því að til iljar bendir lögun blaðanna. Indíánar kalla tegundina „fótspor hvíta mannsins", því að jurtin mun hafa borizt til Ameríku með hvítum mönnum og dreifzt víða vestau liafs. Menn hafa lengi haft mætur á græðisúrunni, en Iivers vegna? Henni var eitt sinn líkt við brúði, sem prestur einn ávarp aði þannig: „Rík ert þú ekki, það vitum við, falleg ertu lieldur ekki, það sjáum við, eu við vitum líka, að hann elskar þig.“ Ekki er mikilli fegurð fyrir að fara hjá græðisúrunni, en henni fylgir lækningakraftur, sem vakið hefur virðiugu 8- mynd. og aðdáun á jurtinni. „Það sem mennirnir troða A' Sel8Tesi undir fótum, reynist jreim oft bezt í raun,“ skrifar lanceo' Dioskorides, frægur læknir á 1. öld eftir Krist. Græðisúra Þessi læknir fornaldarinnar ráðlagði að leggja (Plantago major). blöð græðisúru við sár til að stöðva blæðingu og græða. Hafa blöðin verið notuð þannig allt fram til okkar daga. Þau eru fyrst þvegin og marin og stundum stungin þétt með nál, svo að slímið í jjeim komist út og í sárin. „Læknisblað" er jurtin kölluð í sumum héruðum Noregs. Samkvæmt gamalli trú átti efra borð blaðanna að græða, en hið neðra að draga út gröft og fleiri meinsemdir. Óvíst mun enn vera, hvaða græðiefni eru í jurtinni, en einhver eru Jrau. í lyfjabúðum gengur jurtin undir nafninu Iierba plantagines, eða Folia plantaginis. — Te af græðisúrublöðum hefur verið drukkið gegn háls- og lungnakvill- um og átti einnig að bæta meltinguna. Blöðin voru þurrkuð og

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.