Náttúrufræðingurinn - 1978, Síða 61

MÆLINGAR MEÐ ÍSSJÁ
Könnun á Mýrdalsjökli
Sumarið 1977 var unnið að könnun
á Mýrdalsjökli með íssjánni. Skal hér
lýst niðurstöðum. Við erum stödd á
Háubungu á Mýrdalsjökli og horfum
í norður (4. mynd). Bak við okkur er
Vík í Mýrdal í 20 km fjarlægð. Fyrir
fótum okkar er mikil slétta, 60 km2
að flatarmáli, í urn 1300 m hæð yfir
sjó, en umgirt hæðum, sem rísa 100—
200 rnetra upp yfir hana. Það eru
Háabunga, sem við stöndum á, Goða-
bunga að vestan, Austmannsbunga í
norðri og Kötlukollar að austan.
Milli bungnanna skríða jöklar út úr
sléttunni: Sólheimajökull milli Háu-
bungu og Goðabungu niður á Sól-
heimasand, Entujiikull milli Goða-
bungu og Austmannsbungu og Kötlu-
jökull (öðru nafni Höfðabrekkujök-
ull) austur og niður á Mýrdalssand.
Undir þessari íssléttu leynist ein virk-
asta eldstöð lantlsins. Sautján sinnum
vitum við með vissu, að hún hefur
gosið frá því land byggðist, eldsúlan
skorið sig gegnum íshelluna og ógur-
leg jökulhlaup fallið niður á lág-
lendi. Flest hafa hlaupin farið niður
á Mýrdalssand, en a. m. k. tvö niður
Sólheima- og Skógasand (Þórarinsson
1975). Þrisvar hafa menn gengið á
jökul eftir gos til þess að skoða Kötlu.
Árið 1756 gengu Eggert Ólafsson og
Bjarni Pálssön fast að Kötlu, en sáu
varla handaskil fyrir snjókomu. Árið
1823 gekk Jón Austmann á jökulinn
og lýsti ummerkjum eftir gos. Sr. Jón
hefur komist manna næst því að sjá
Kötlu berum augum. Þegar Víkverjar
komu á jökul árið 1919 hafði ís sigið
3. mynd. Þversnið af jökli séð í íssjá. — Rndio-echo sounding film record.
187