Náttúrufræðingurinn - 1992, Qupperneq 23

5. mynd. Lakksveppir
(Laccaria laccata) og
birki við gulvíði í
óábornum reit á Vak-
hól, í ágúst 1991. Fruit-
bodies of Laccaria
laccata and birch (Bet-
ula pubescens) seedl-
ing near willow (Salix
phylicifolia) in an un-
fertilized plot in Aug-
ust 1991. Ljósm. photo
Sigurður H. Magnús-
son.
Að meðaltali voru birkiplönturnar
á beltinu næst víðinum allt frá því að
vera með 1,7-falt stærri blaðkrónu en
plöntur sem voru lengra frá (vorsán-
ing, húðað) upp í að vera með 2,9-falt
stærri blaðkrónu (haustsáning, ábor-
ið). Eins og hjá eldri plöntunum var
mikil dreifing á stærð næst víðinum
(4. mynd). Nokkrar plantnanna höfðu
vaxið vel og voru sumar þeirra komn-
ar með yfir 10 mm blaðkrónu og
stærsta plantan reyndist vera 18 mm í
þvermál. Hins vegar virtist stór hluti
plantnanna næst víðinum ekki hafa
orðið fyrir sérstökum vaxtaráhrifum.
AÐRAR ATHUGANIR
Þegar birkiplönturnar voru skoðað-
ar haustið 1990 var greinilegur munur
á útliti þeirra eftir fjarlægð frá víði.
Þær sem voru tiltölulega nálægt víði-
plöntum voru margar dökkgrænar og
þroskalegar í útliti, en þær sem voru
lengra frá voru mun Ijósari og veiklu-
legri. Þessi munur var einkum áber-
andi hjá eldri plöntunum, þ.e. þeim
sem spírað höfðu sumarið 1988.
Við skoðun á rótum nokkurra víði-
plantna haustin 1990 og 1991 kom
fram, að þær höfðu mjög áberandi
svepprót. Nokkrar „stórar” birki-
plöntur nálægt víði voru einnig skoð-
aðar og voru þær allar með svepprót.
Aftur á móti var ekki gerð nein könn-
un á hvort einhver munur væri á
svepprótarmyndun með vaxandi fjar-
lægð frá víðinum eða hvort samband
væri á milli svepprótarsmitunar og
stærðar birkiplantna.
Hattsveppir voru mjög áberandi á
nokkurn veginn hringlaga svæði um-
hverfis víðiplönturnar í lok sumars.
Tekin voru sýni af sveppum við
nokkrar víðiplöntur bæði 1990 og
1991, í Vakalág og einnig á Vakhól
sem er annað rannsóknasvæði við
Gunnarsholt þar sem gerðar hafa ver-
ið sams konar tilraunir og í Vakalág.
Algengasti sveppurinn við víðiplöntur
var lakksveppur (Laccaria laccata) (5.
mynd) en aðrir sveppir tilheyrðu eftir-
farandi ættkvíslum: kögursveppir
(Cortinarius), dýhettur (Galerina),
fölvasveppir (Hebeloma) og hæru-
sveppir (Inocybe) en þessa sveppi var
ekki unnt að greina til tegunda. Auk
þess fannst mópeðla (Psilocybe mont-
aná) í sýnunum.
UMRÆÐA
Niðurstöðurnar sýna að greinilegt
samband er á milli stærðar ungra
101