Samvinnan - 01.02.1949, Blaðsíða 13

inni í fyrirtækinu, sem framlag þeirra.
Á sviði glóðlampaframleiðslunnar
er hægt að koma á alþjóðlegu sam-
starfi. Luma-verksmiðjurnar sænsku
eru eign sænskra notenda. Brezku
Luma-verksmiðjurnar eru sameign
brezku, skozku og sænsku samvinnu-
sambandanna. Norsku Luma-verk-
smiðjurnar eru eign norska samvinnu-
sambandsins. Þessar verksmiðjur ættu
að vera eign allra samvinnusambanda
heims. Sænska sambandið hefur, fyrir
sitt leyti, lýst vilja sínum til þess að
framkvæma slíka áætlun.
Þau samvinnusambönd, sem nú eiga
glóðlampaverksmiðjur, munu hafa
áhuga fyrir því að slíkar verksmiðjur
verði reistar í öðrum löndum. Fram-
leiðsla hálfunnins varnings mundi
aukast með þeim hætti og þar með
opnast möguleikar til þess að þessi
samvinnufyrirtæki yrðu til meiri hags-
bóta fyrir notendurna.
Te-verzlunin var að áliti Albin Jo-
hansson vel fallin til skipulagningar
alþj óðasamvinnunnar. Samvinnusam-
bönd Breta og Skota reka í samein-
ingu stærstu te-heildsölu veraldar og
þau selja mörgum samvinnufyrirtækj-
um í öðrum löndum, án þess þó að
þessi erlendu fyrirtæki séu meðeigend-
ur eða meðlimir í félagsskapnum.
Núverandi eigendur þessarar te-
heildsölu mundu, að áliti Johanssons,
hagnast á því að hún yrði gerð að al-
þjóðlegu samvinnufyrirtæki. Þá
mundi London verða miðstöð te-sam-
vinnuverzlunar heimsins. Hagnaðin-
um af starfrækslunni yrði skipt milli
landanna í samræmi við kaup þeirra.
Með tímanum mundi þessi arður safn-
ast fyrir í te-heildsölunni, því að nú-
verandi eigendur mundu að sjálf-
sögðu krefjast þess að fyrirtækið fengi
fjármagn frá meðlimum sínum og við-
skiptamönnum.
Þetta samstarf mætti síðan færa út á
svið te-ræktarinnar. Þegar samvinnu-
menn ættu te-ekrurnar, gætu hvorki
einstaklingar né ákveðnar þjóðir grætt
á te-neytendunum. Mótsetningin í
milli ræktunarmanna og kaupenda og
seljenda og neytenda, mundi hverfa af
sjálfu sér.
FRA MTÍÐARSTA RF.
Slík þróun mundi vissulega vera í
þágu friðarins, og hún er ógerleg
nema í gegnum skipulag samvinnunn-
ar. Þegar af þessum ástæðum er rík
nauðsyn að samvinnuskipulagið nái
til æ fleiri sviða framleiðslunnar. Tak-
ist ekki að koma einhverju alþjóðlegu
samstarfi á, hlýtur að reka að því, að
hvert samvinnusamband fari sínar
götur og leggi þar með hindrun í veg
raunhæfs, alþjóðlegs samstarfs.
Sú regla, að alþjóðleg samvinnufyr-
irtæki skuli eign neytendasamband-
anna, útilokar alls ekki samstarf við
framleiðendasamvinnuna. Slíkt sam-
starf getur t. d. náð til vara, sem bæði
sambönd framleiðenda og sambönd
neytenda verzla með, t. d. landbúnað-
arvélar. Jafnframt gæti framleiðslu-
samvinnan að verulegu leyti ráðið yfir
hrávörunni. Lfllargarn mætti t. d.
framleið í félagsskap af ullarverk-
smiðjum neytendasambanda og t. d.
samvinnufélögum ullarframleiðenda.
Fram að þessu hafa ríkin girt sig
með háum tollamúrum og takmarkað
útflutning og innflutning með alls
kyns hindrunum. Einstök ríki hafa lit-
ið á það sem sjálfsögð réttindi sín að
leggja hömlur á alþjóðaverzlunina.
Nú er unnið að því að ryðja þessum
hindrunum úr vegi. Alþjóðaverzlun-
arstofnun hefur verið stofnsettt á veg-
um Sameinuðu þjóðanna. Hún hefur
það verkefni að vinna, að stuðla að
því að bæta lífsafkomumöguleika
þjóðanna með frjálsari og óbundnari
verzlun. 53 lönd — sem sín í milli ráða
90% af heimsverzluninni — hafa skráð
sig til þátttöku í þessu starfi.
Samvinnumenn heims taka þessari
nýju stofnun með fögnuði. Takist
henni að ná takmarki sínu, er þar með
stuðlað að raunhæfu samstarfi sam-
vinnumanna á alþjóðavettvangi. Þá
opnast möguleikar til þess að stofna al-
þjóðleg samvinnufyrirtæki, sem munu
megna að bæta hag þjóðanna.
í sambandi við erindi Albin Jo-
hansson var lögð fram ályktun um
þetta efni til samþykktar á alþjóða-
þinginu og kom hún þar til umræðu.
Flestir ræðumanna studdu mál Jo-
hanssons, sumir þó með nokkrum at-
hugasemdum. Samþykkti Albin Jo-
hansson nokkrar breytingar á orðalagi
ályktunarinnar.
STUÐNINGUR VIÐ ALÞJÓÐA
VERZL UNARSTOFN UNINA.
En þótt mál hans fengi góðar undir-
tektir fékk það þó ekki lof allra. Rúss-
nesku fulltrúarnir gagnrýndu álykt-
unina harðlega og mæltust til þess að
Johansson breytti henni í samræmi
við kenningar þær, sem þeir og fylgi-
hnettir þeirra höfðu flutt þinginu.
Þegar gengið var til atkvæða, voru 562
atkvæði með ályktuninni, en 428 á
móti.
í ályktuninni segir, að þingið mæli
með því að kaupfélagasamböndin og
önnur uppbyggingarsambönd komi á
fót, eftir því sem unnt reynist, sam-
eiginlegum alþjóðlegum fyrirtækjum
innan þeirra verzlunar- og fram-
leiðslufyrirtækja, sem samböndin eru
þátttakendur í.
Þingið mælir einnig með því, að
neytenda- og framleiðendasambönd,
einnig samvinnusambönd iðnaðar-
manna, gerizt þátttakendur í hinni al-
þjóðlega samvinnuverzlunarsambandi
og í hinni alþjóðlegu olíusamvinnu-
heildsölu. Þingið fagnar því að starf er
hafið til þess að fækka hindrunum og
takmörkunum í alþjóða verzluninni,
og það lætur í ljósi fylgi sitt við al-
þjóðleg vöruskipti, sem gerð eru með
hag neytendanna fyrir augum.
Sautjánda þing Alþjóðasambands
samvinnumanna hvetur samvinnu-
sambönd hinna einstöku landa ein-
dregið til þess að vinna ósleitilega að
því, að ríkisstjórnir og löggjafar í
löndum þeirra, framkvæmi þau
grundvallaratriði, sem fram eru tekin
í sáttmála hinnar alþjóðlegu verzlun-
arstofnunar, með það takmark fyrir
augum, að samvinnuhreyfingin fái at-
hafnafrelsi og olnbogarúm til þátt-
töku í alþjóðlegum viðskiptasamning-
um, sem nauðsynlegir eru til þess að
koma á fót sameiginlegum fyrirtækj-
um á sviði verzlunar og framleiðslu.
Ljósmyndir i þessu hefti:
Forsíðumynd og myndirnar af
Sambandshúsinu í Reykjavík
eru eftir Vigfús Sigurgeirsson,
ljósmyndara, Reykjavík.
13