Samvinnan - 01.12.1975, Page 15

til Detroit, Minnesota, og var
Haraldur við verzlun þar nokk-
ur ár. Þaðan fluttu þau til
Mackenzie-sýslu, vestast í
Norður-Dakota. Tóku þar land
og stofnuðu norska nýlendu.
Voru hjá þeim synir tveir,
Gunnar og Páll, en dætur þrjár
giftar Norðmönnum í grennd.
Bjuggu þau þar góðu búi. Har-
aldur dó 1915; bjó María með
sonum sínum, þar til hún lézt
í júní 1924.
Rannveig og maður hennar
komu frá Wisconsin til Pem-
bina-nýlendunnar árið 1883 og
keyptu land suðvestur af Moun-
tain, fyrir sunnan Gilið svo-
nefnda, en munu ekki hafa
dvalið þar meira en ár; hurfu
svo suður aftur.
Þorlákur og Louise bjuggu á
Mountain, þangað til skömmu
eftir að Haraldur og Maria
fluttust til Detroit. Voru hjá
þeim um tíma; komu norður til
Selkirk til séra Steingríms,
sonar síns, vorið 1901. Var
Louise þá farin að kenna las-
leika, sem ágerðist. Hún fékk
hvild 26. júlí, þá 81 árs, og
var jörðuð í grafreit Selkirk-
safnaðar 29. júlí af syni sínum.
Eftir það var Þorlákur hjá
börnum sínum á mis og hjá
kunningjum sinum á og við
Mountain, þar sem hann kunni
bezt við sig. Vestur til Wyn-
yard fór hann til Valgerðar og
Sigurjóns og tók þar land
skammt frá þeim. Eitthvað 10
árum seinna fór hann suður til
Haralds og Maríu, tók þar land
og dvaldi hjá þeim að mestu,
þangað til 1914, að hann flutt-
ist til dóttur sinnar Rannveigar
í Wisconsin, þá talsvert bilað-
ur, og var þar þangað til hann
dó, 21. jan. 1916. Sótti séra
Steingrímur líkið og flutti það
norður til Selkirk, og var hann
jarðaður við hlið konu sinnar
af séra Birni B. Jónssyni. Þor-
lákur var 91 árs að aldri, er
hann lézt.
Eftir að til Ameríku kom,
skrifaði hann sig Thorlaksson,
af því að synir hans, sem á
undan voru komnir, skrifuðu
nafn sitt svo.“
Hér hafa deili verið sögð á
hinum alkunnu og merku
,,Thorlaksons“, ef til vill öllu
nánari en samantekt þessi gef-
ur tilefni til. En ætla má, að
rit Thorstínu Jackson sé nú í
fremur fárra höndum, og auk
þess er hér um að ræða verk
eftir annan höfund þeirra
sendibréfa, sem hér fara á
eftir.
Æviágrip Nielsar Steingríms
klerks er að finna í viðbæti við
íslenzkar æviskrár, aftan við
V. bindi verksins, og er svolát-
andi:
„Steingrímur (NíelsS.) Thor-
láksson (20. jan. 1857—8. febr.
1943). Prestur. Foreldrar Þor-
lákur ... Jónsson ... og kona
hans Henríetta Lovísa (f. 27.
ág. 1820) Níelsdóttir verzlunar-
stjóra á Siglufirði Nielsen.
Fluttist til Vesturheims ... 1873.
Lauk burtfararprófi við latínu-
skólann í Decorah, Iowa, 1881.
Lauk prófi í guðfræði við há-
skólann í Oslo 1887. Fór þá þeg-
ar aftur vestur um haf og var
vígður 21. ág. 1887 af síra Jóni
Bjarnasyni til prestsþjónustu
hjá íslenzkum söfnuðum í
Minnesota; starfaði þar til
1894. Gegndi prestsþjónustu
hjá norskum söfnuðum í Norð-
ur-Dakota 1894—1900, en síðan
hjá íslenzkum söfnuði i Selkirk
til 1927, er hann hætti prests-
störfum. Var lengi í stjórn hins
evangelíska-lúterska kirkjufé-
lags íslendinga í Vesturheimi
og forseti þess 1920—23; heið-
ursforseti frá 1923 til æviloka.
Sá um ritstjórn blaða, er
kirkjufélagið gaf út og ritaði
mikið í þau. ... Dó í Canton í
Suður-Dakota. Kona (1888);
Erika Christofa Rynning, norsk
að ætt. Börn þeirra: Steingrím-
ur Octavíus prestur í Kalifor-
níu, Fred læknir í Seattle, Páll
læknir i Winnipeg, Hálfdan
ræðismaður íslands i Vancou-
ver, Margaret átti síra Harald
Sigmar í Mountain, N.-Dak.,
Erika átti Harold Eastvold lög-
fræðing í Canton í S.-Dakota
(Sameiningin LVIII).“
Þótt vel færi jafnan á með
Þorláki á Stórutjörnum og
Tryggva Gunnarssyni, meðan
báðir voru bændur í Þingeyjar-
sýslu og beittu sér á bænda-
fundum, er hætt við að við-
kvæmustu strengir samlyndis
þeirra hafi slaknað frá 1873,
er þeir sáust síðast, til 1884,
þegar Níels Steingrímur guðar
á skjáinn hjá Tryggva.
Meðal þess sem illilega hafði
reynt á bönd vináttunnar voru
óþægileg mistök i sambandi við
hrossasölu til Skotlands sum-
arið 1873, og Þorlákur og fleiri
samferðamenn hans, sem fóru
til Wisconsin í Bandaríkjunum,
en ekki Ontario í Kanada eins
og meirihluti hópsins, töldu
Tryggva ekki hafa gætt hags-
muna þeirra sem skyldi við
Allan-skipafélagið og umboðs-
mann þess á íslandi, Guðmund
Lambertsen.
Vel má vera, að Steingrimur
Þorláksson hafi eftir að vestur
kom oftar heyrt landa sína
hallmæla Tryggva og Gránu-
félagi en hitt, þótt ótrúlegt sé
að foreldrar hans hafi ekki tek-
ið svari þessa fornvinar, ef á-
sakanirnar keyrðu úr hófi. En
vist er, að margur vesturfar-
inn hrakyrti Tryggva óspart á
bak — og jafnvel brjóst — og
kenndi honum um, hversu
dræmt peningagreiðslur bárust
frá íslandi fyrir ýmislegt, sem
þeir höfðu selt gegn greiðslu-
fresti fyrir brottför sína þaðan.
Naumast hafa þeir þá vitað,
hvílikan kross þeir höfðu lagt
á Tryggva, þegar þeir fólu
honum að kalla eftir þessum
greiðslum og dreifa þeim að svo
búnu víðsvegar um byggðir ís-
lendinga í Norður-Ameríku.
Bætti ekki úr skák, að lengi
framan af var eins og margir
landar gætu hvergi stöðvazt
þar stundinni lengur, og mátti
það nægja til þess að æra
óstöðugan að fylgjast með öll-
um þeim tilberastrokum.
Hinn 8. nóv. 1883 skrifa þeir
Tryggva frá Kristjaniu2), guð-
fræðistúdentarnir Friðrik Berg-
mann og Níels Steingrímur
Thorláksson. Minnist Stein-
grímur þá skiljanlega á for-
eldra sína og lætur þess getið,
að þau séu orðin býsna lúin og
slitin, enda tekin að reskjast.
Þessum línum hefur Tryggvi
svarað fljótlega (sjá bréf Stein-
grims hér á eftir), en hann hef-
ur ekki tekið afrit af því svari.
Ljóst er, að það hefur verið
vinsamlegt, og hefur hann trú-
lega fallizt á að greiða þeim
félögum fé, sem senda átti
vestur, gegn því að Haraldur
Þorláksson sæi um að greiða
jafnvirði þess viðtakendum í
Dakota.
Vinsamlegt bréf Tryggva og
góðar undirtektir hafa síðan
örvað Steingrím til þess að
skrifa það bréf, sem hér fer á
eftir:
Þremenningar
þessir höfðu
þá um árabil átt
mikið saman
að sælda 1
samtökum þing-
eyskra bænda.
„Maridals Vei 8
Kristijania 4. jan. 1884
Hr. Tr. Gunnarsson.
Háttvirti fornvinur
foreldra minna.
Kærar þakkir fyrir brjef yð-
ar af 12. n. 1. Það gladdi mig
mjög að sjá hve heitan vinar-
hug þjer hafið til foreldra
minna. Frá þeirra hálfu get
jeg aptur á móti fullyrt, að
minning yðar og yðar fólks er
geymd hjá þeim með allri
þeirri virðing og kærleika, er
minning sannra vina hlýtur
hjá sönnum vinum.
Jeg man vel eptir yður. Kom
jeg opt í Hallgilsstaði. Var mjer
þar æfinlega tekið af yður og
konu yðar sálugu einsog syni.
Einna best man jeg eptir því,
þegar jeg var þar seinast ásamt
með sira Páli heitnum bróðir3)
mínum. Var það um nýársleit-
ið 72.
Man jeg líka eptir bróðir yð-
ar sr. Gunnari heitnum. Mynd
Margur
vesturfarinn
hrakyrti Tryggva
óspart á bak
— og jafnvel
brjóst....
21