Samvinnan - 01.12.1975, Page 20

Þessi hús voru eiginlega
leiksvið — heilt þjóðleik-
hús með þeim andblæ,
þar sem huldir heimar
opnast fyrirhafnar-
laust eins og ekkert
sé sjálfsagðara:
Hvert sjónarsviðið laukst
upp af öðru ...
að skreyta með kjólana, sem
þær fá að vera í á jólunum.
Svo stökk hún fram á gólfið,
þar sem brauðið beið hennar,
tók molana hvern af öðrum
með framloppunum, sem voru
ósköp stuttar og grannar, reis
upp til hálfs, bar þá kurteis-
lega að munninum og nartaði
i þá. Það gerði ekkert til, þó
að þetta væru skorpur —
mýsla var vel tennt.
-— Það er úthald i ykkur við
þetta músadekur, sagði ég
stundum, þegar ég kom í hlöð-
una. Ég held ég léti vera að
strá brauðmylsnu þarna við
gatið og setti þar heldur fellu
í staðinn.
— Þetta kann að vera hé-
gómlegt, svaraði Ingvar Ing-
varsson stilltum rómi — það
er svo margur hégóminn. En
ætli ég yrði ekki jafnfátækur
eftirleiðis, þó að ég hætti að
hygla músargreyinu?
— Það kemur líklega efna-
hagnum lítið við, svona lagað,
sagði ég hálfönugur. Maður
hefur bara ekki vanizt því á
bæjum, að fólk sé að hæna
að sér mýs.
— Hver hefur sina sérvizku,
og gott meðan sú sérvizka er
ósaknæm mönnum og dýrum,
svaraði Smádalabóndinn, og
haggaðist ekki fremur en áður.
Og ég hef ekki af meira að
státa en svo, að mér fyndist
ég snauðari en áður, ef músar-
anginn væri þarna ekki. Að ég
ekki tali um telpurnar. Svona
er ég nú barnalegur í mér.
Og ég fann, að mér var bezt
að þegja.
Þetta var pattaraleg mús —
ekki var því að neita: Feit og
bústin og vel haldin. Það gljáði
á þétthærðan belginn á henni.
Þetta var líka forréttindamús,
sem fékk borinn til sin mat á
vetrin, af því að hún bjó í
hlöðustokk — alveg eins og
prófasturinn, sem átti heima
í fallega prestshúsinu austur
undir fellinu, og sýslumaður-
inn á Hólsgrundum, sem bæði
dæmdi og sektaði, ef i það fór,
fengu peninga handa sér að
sunnan, hvort sem þeir lögðu
meira eða minna inn í mjólk-
urbúið. Þetta var líka einmitt
músin, sem hét þessu fína
nafni: Frú Móeiður.
Þó að frú Móeiður væri spök
mús, var hún eigi að síður
kviklát. Hún reisti sig kannski
upp til hálfs með afturfæt-
urna kreppta undir sér og
skimaði gáfulega i kring um
sig eða jafnvel hún hnipraði
sig saman á gólfinu, eins og
hún væri helzt að hugsa um
að láta sér renna í brjóst. En
viti menn: í næstu andrá var
hún þotin af stað, í þessa átt-
ina eða hina, dragandi langan
og snoðinn halann á eftir sér,
unz henni þóknaðist jafn-
skyndilega að nema staðar og
láta eins og sér lægi ekkert á.
Og fleiri voru dyntir hennar:
Þó að hún vilaði ekki fyrir sér
að hlaupa yfir tærnar og rist-
arnar á telpunum, vildi hún
aldrei þiggja brauðmola, sem
þær réttu að henni. Það gat
legið við, að hún ræki trýnið
í hendurnar á þeim, þar sem
þær krupu og gerðu við hana
gælur, og nóg nasaði hún, ekki
vantaði það — snjáldrið fram-
mjótt og ekki laust við, að nef-
ið væri íbogið. En hvernig sem
hún kippti kömpum rétt við
fingurgómana á þeim, þá
þakkaði hún alltaf gott boð.
Og sneri frá. Svona hafði hún
sina siði.
Þessar stundir við bæjardyr
músarinnar voru hver annarri
likar, þó alltaf jafnskemmtileg-
ar. Þegar hún hafði bragðað á
brauðinu, jafnvel steglt mola
og mola úr hnefa, ef svo mátti
segja, og fundið, að það var
gott, fór hún að sinna heimil-
isverkunum. Hún þreif hvern
molann af öðrum og skauzt
með hann inn um dyrnar sín-
ar, og kom svo aftur að vörmu
spori og sótti meira. Þá var
hún að bera á borð fyrir bónda
sinn og litlu börnin þeirra, sem
ekki máttu fara út, og léku
sér þess vegna einhvers stað-
ar inni í stokknum. Og þegar
hún hafði fengið nóg í matinn,
hætti hún þessum hlaupum.
Það var bara, ef pabbi þeirra
tók sig til og blístraði þægi-
legt lag með góðu hljóðfalli,
að henni gat dvalizt lengur en
endranær utan stokksins. Frú
Móheiður var með öðrum orð-
um tónvís mús — hafði að
minnsta kosti gaman af þvi,
ef eitthvað var raulað. Samt
lét hún ekki bjóða sér allt eins
og bezt kom á daginn, þegar
telpurnar reyndu sjálfar að
blístra lagstúf: Hvernig sem
á því stóð, þá fannst frú Mó-
eiði aldrei neitt varið í það.
Hún leit bara á þær dökkum
perluaugum, og var horfin.
— Þið finnið rétta tóninn
seinna, sagði pabbi þeirra hug-
hreystandi, þegar hann sá von-
brigði þeirra. Leitið að rétta
tóninum, telpur mínar, og
þá finnið þið hann.
Það sást hvorki inn í músa-
stofuna né búrið hjá frú Mó-
eiði. Telpurnar vissu ekki, hvað
þar bar til og vissu þó. Með
tíð og tíma höfðu þær gert sér
í hugarlund, hvernig músa-
börnin þökkuðu fyrir mat-
inn, þegar þau voru orðin södd
af brauðinu, sem þeim var gef-
ið. Og svo fóru þau að kankast
á og ljónast á gólfinu, þangað
til þau kútveltust í bendu fyrir
fótunum á mömmu sinni, svo
að hún varð að hasta á þau. En
galsinn var svo mikill, að það
dugði ekki alltaf: Músapabbi
varð að skerast i leikinn, og
það var ekkert spaug á ferð-
um, þegar hann leit yfir gler-
augun sín, hafði liklega ætlað
að grípa í bók, karlinn — og
hvessti á þau þessi líka tindr-
andi augu. Þvi að hann var
fjarskalega strangur pabbi:
Einu sinni flengdi hann allan
hópinn.
— Haldið þið, að hann hafi
ekki bara sagt, að nú yrði
hann að grípa til vandarins?
spurði Smádalabóndinn efins
þegar honum var sögð sagan.
En nei — telpurnar stóðu á
því fastar en fótunum, að þau
hefðu verið hýdd, óþekktar-
angarnir þessir: — Það dugði
ekkert minna, því að þau létu
svo illa.
Það er ekki hálfsögð sagan,
þó að sé búið að nefna þau
frú Móeiði og Ármann. í stoð-
um og bitum og sperrum voru
óteljandi kvistir og hringar,
geitur og gárar, sem tóku á
sig mynd alls konar hyskis,
sem fór á kreik, þegar ung
augu horfðu nógu lengi á það.
Þetta voru karlar og kerlingar
og dýr og fuglar, forynjur og
skripi, og allt hafði þetta sínar
tiktúrur. Og landslag i bland.
Á stóra þverbitanum í hlöð-
unni sá yfir breitt fljót, eða
kannski var það vatn eða
fjörður, og það var tíbrá, og
bæina hinum megin hillti uppi.
Líklega var þarna heil sveit, ef
þetta var þá ekki landið hjá
guði eða hreint og beint huldu-
fólksbyggð — í þeim er fólk
bláklætt. Stundum sáu þær
tveimur telpum bregða fyrir á
bakkanum, sem nær var. Þær
hétu Agga og Gagga. Agga og
Gagga voru að horfa yfir á ó-
kunna landið, í senn andakt-
ugar og forvitnar, alveg eins og
systurnar niðri á hlöðugólfinu,
og helzt að sjá, að þær gætu
átt von á því, að guð eða
huldukóngurinn kæmu gang-
andi með sítt skegg yfir engið
frá bænum, sem tíbráin lyfti
hæst.
— Ekki er nú alltaf mark
takandi á hillingunum, ljúf-
urnar mínar, sagði Smádala-
bóndinn, þegar þær töluðu við
hann um landið í tíbránni, og
bældi niður hóstakjöltur. Þetta
kynni að vera sveit eins og
sú, sem við búum í — nógu
góð sveit samt. Það er ekki allt
betra, sem er í móðu og fjarska.
26