Stúdentablaðið - 01.12.1965, Page 14

14
STÚDENTABLAÐ
kostnaður samkvæmt reikningi. For-
lagsband, sem unnið er í vélum, er
4—5 sinnum ódýrara en handunnið
band, og mundi yfirleitt vera full-
nægjandi að endingu.
Ymsir munu þeirrar skoðunar, að
Hbs. ætti ekki að binda sér þann
bagga að taka við öllum prentskila-
ritum, heldur hafa einungis valfrelsi
um þau rit, sem háskólanum séu
nauðsynleg. Eftir að hafa starfað að
móttöku þessa efnis um skeið, hef ég
þó sannfærzt um, að safnið geri rétt
í því að taka við skyldueintökunum
Skúli Hansen
óskiptum, enda mundi það verða
bókavörðum tímafrekt að eiga að
velja úr og þá sífellt vafamál, hverju
ætti að hafna, enda er það svo, að
flest af því, sem prentað er í landinu,
getur komið háskólanum til góða
fyrr eða síðar, jafnvel þótt ómerkt
þyki, einkum þegar að því kemur,
að aukin áherzla verði lögð á fé-
lagsvísindi og rannsóknir á íslenzku
þjóðfélagi.
VI.
Mikilsverður þáttur bókaöflunar er
bókaskipti. Háskólabókasafn er nú
í skiptasambandi við um 230 erlenda
háskóla og aðrar vísindastofnanir.
Send eru einkum rit, er háskólinn
gefur út, svo sem Arbók, Kennslu-
skrá, Studia Islandica og doktors-
ritgerðir, og auk þess tvítök annarra
bóka, ef um slíkt er að ræða. Einn-
ig fara fram á vegum safnsins skipta-
sendingar fyrir Vísindafélag Islend-
inga, en það hefur slík skipti við
um 100 stofnanir, einkum erlend
vísindafélög. I staðinn fáum við
send rit, sem hinar erlendu stofnan-
ir gefa út, og eru þessi viðskipti í
flestum tilvikum einkar hagstæð
okkur, því að flestar stofnanir láta
sig ekki muna um að senda drjúg-
um meira en við höfum að láta á
móti, aðeins ef góðri reglu er hald-
ið. Er enginn vafi á, að slík bóka-
skipti mætti stórauka, ef tími gæf-
ist til að sinna þeim nægilega, en fá
utanríkisviðskipti hygg ég, að veiti
smáþjóð hlutfallslega meiri hagnað
en þessi.
í lögum um Lbs. frá 1949segir, að
safnið skuli „reka miðstöð bóka-
skipta við erlend söfn og vísinda-
stofnanir". Akvæði þetta hefur ekki
komizt í framkvæmd enn þá, en
mikil nauðsyn er á, að það dragist
ekki lengi úr þessu. Þyrfti einn vel
hæfur maður að geta helgað sig
þessum þætti algjörlega, og tæki
hann þá að sér skiptaþjónustu fyrir
sem flestar sérfræðistofnanir. Tel ég
víst, að laun slíks manns mundu
fljótt skila sér ríflega.
VII.
Eins og margoft hefur komið fram
á undanförnum mánuðum, var árið
1957 samþykkt þingsályktunartil-
laga, þar sem stefnt var að samein-
ingu Lbs. og Hbs., m. a. með það
fyrir augum að fá stærra safn og
koma á betri nýtingu og hagkvæmni
í rekstri. Flestir munu sammála um,
að þessi leið sé hin bezta, sem völ er
á, þar eð svo fámennri þjóð sé of-
viða að halda uppi tveimur full-
komnum vísindabókasöfnum. For-
senda þess, að af slíkri sameiningu
geti orðið, er bygging allstórrar bók-
hlöðu á lóð háskólans. Nokkur bið
virðist ætla að verða á, að þetta
nauðsynjamál komist í framkvæmd,
og á meðan svo stendur, á Hbs.
ekki annarra kosta völ en að búa
sem bezt um sig í sínu núverandi
húsnæði. Hafa í því skyni verið
gerðar í safninu síðastliðin ár
verulegar húsabætur. I kjallara hef-
ur safninu verið fengið aukið hús-
rými, og þarf þó að hugsa fyrir
frekari aukningu þess húsnæðis áð-
ur en langt um líður. Einnig hafa
verið gerðar lagfæringar og aukið
við hillum í þeim herbergjum, sem
safnið hafði fyrir, og vinnuaðstaða
á aðalhæð safnsins hefur verið stór-
bætt með öflun nýs húsbúnaðar og
tækja. Þá hafa verið gerðar nokkrar
breytingar í lestrarsal, sem miða að
því að næðissamara verði þar við
lestur og smíðaður nýr tímarita-
skápur. Erum við bókaverðir mjög
þakklátir fyrir það fulltingi, sem
við höfum fengið til þessara fram-
kvæmda.
VIII.
Vegna þeirra umbóta, sem nú hef-
ur verið lýst, hefur aðstaða öll batn-
að til þjónustu við notendur safns-
ins. Þykir mér ástæða til að gera í
Stúdentablaði nokkra grein fyrir,
hvaða not stúdentar geti haft af
bókasafninu og hvernig það reynir,
þótt af vanefnum sé, að koma til
móts við þarfir þeirra. Leikur mér
raunar grunur á, að vegna ókunnug-
leika komist margir stúdentar seint
eða aldrei upp á lag með að hafa
full not af safninu.
Leggja ber áherzlu á, að Hbs. er
fyrst og fremst hugsað sem vinnu-
bókasafn fremur en safn af ritum,
geymdum til minja, þótt safnið
kunni auðvitað vel að meta gamlar
og verðmætar bækur, sem því ber-
ast öðru hverju og fái þeim örugga
geymslu. En safninu er engin skylda
á herðar lögð um að þaulsafna ís-
lenzkum bókum, svo sem raunin er
um þjóðdeild Landsbókasafns, og
meginþorrinn af bókum safnsins,
erlendum sem íslenzkum (að Bene-
diktssafni undanskildu) er falur til
útlána, ef mikil notkun á lestrarsal
hamlar eigi.
Þá er einnig sá háttur á hafður,
að gestum er heimilt með leyfi og
eftir tilvísun bókavarða að ganga
um geymslur safnsins og velja sér
bækurnar sjálfir, enda ryður sá hátt-
ur sér víða til rúms í söfnum erlendis
(open access). Til leiðbeiningar hef-
ur merkingum eftir efnisflokkum
verði komið fyrir á nokkrum af
skápum safnsins, og verður áfram
unnið að því verkefni, eftir því sem
ástæður leyfa.
Reynt er að gefa safngestum kost
á að fylgjast með því nýjasta, sem
safninu berst. I því tilliti er vert að
benda á tímaritaskáp þann í lestr-
arsal, sem áður var nefndur, en hann
rúmar á aðgengilegan hátt um 140
tímarit, og eru þar ávallt höfð til
sýnis nýjustu heftin. Auk þess eru í
hillum á bakhlið skápsins kennslu-
skrár erlendra háskóla og ýmis blöð,
tímarit og bæklingar almenns efnis,
sem safninu berast.
Við sum erlend bókasöfn er sá
háttur á hafður að láta fjölrita eða
prenta með reglulegu millibili lista
yfir nýjar bækur, er söfnunum ber-
ast. Hér hefur þessu enn ekki orðið
við komið, en í stað þess eru ný-
komnar bækur látnar hafa nokkra
viðdvöl í sérstökum hillum á bóka-
gangi innan við lestrarsalinn, áður
en þeim er dreift um safnið eftir
efnisflokkum. Með þessu er þeim,
sem vilja, gefinn kostur á að fylgj-
ast með því helzta, sem safninu
berst.
IX.
Einn er sá þáttur, sem hamlar veru-
lega eðlilegri nýtingu safnsbóka, en
það er skortur á sætum fyrir þá, sem
nota þurfa bækur safnsins á lestrar-
sal.
Eins og nú háttar, hafa stúdentar
sérlestrarstofur á fáeinum stöðum,
ýmist í háskólabyggingunni sjálfri
eða annars staðar, og eru þær allar
góðra gjalda verðar. En í lestrar-
sal bókasafrjsins ásamt hliðarher-
bergi eru aðeins 40 sæti. Núna í
haust hafa um 25 þessara sæta verið
Úr lesstofu lœknanema á 2. hœð