Fálkinn - 12.12.1958, Side 33

JÓLABLAÐ FÁLKANS 1958
undir stjórn hennar, og eftir viku
höfðu Englendingar liætt umsátinni.
„Ríðið beint á l>á, minir menn!“
hrópaði stúlkan og þá stöSst engin
vörn, jafnvel ekki ensku bogmenn-
irnir, sem áður voru taldir ósigrandi.
ÞaS hafSi ósegjanlega mikil áhrif
aS Orleans hratt af sér umsátinni
og sigurhátiSir voru haldnar um allt
land og nú varð þjóðarvakning.
LærSir menn sömdu ritgerðir um
hina guSdómlegu köllun stúlkunnar
frá Domremy og þjóðsögur um
bernsku hennar og opinberanir bár-
ust um allt land.
En Jeanne var alls ekki ánægð með
árangurinn ennþá, það var enn langt
að markinu. Nú fór hún aftur til rík-
iserfingjans og bað hann um að koma
með sér til Rheims og iáta krýna sig.
Og hann hlýddi. t júlí hélt hann inn-
reið sína í borgina. Þar höfðu borg-
ararnir áður verið liollir keppinauti
h'ans, liertoganum af Burgund, en nú
sneru þeir við blaðinu og fögnuðu
konungsefninu innilega og reistu
sigurboga víðsvegar um borgina.
Jeanne reið inn í krýningarborg-
ina við lilið Karli i gljáandi brynju
og hjálminn opinn að framan, og var
fagnaS ákaflega af fólkinu. Krýning-
in fór fram daginn eftir. Erkibiskup-
inn af Rheims setti kórónuna á höfuð
Karls. „Göfugi konungur," sagði Je-
anne, „nú er Guðs vilji kominn fram.
Þvi að það var hann sem skipaði að
þér færuð til Rheims til þess að fá
teikn hins heilaga embættis og sýna
með því að þér eruð hinn rétti kon-
ungur.“
Þetta var glæsilegasta stundin i lifi
Jeanne d’Arc. Ilún hafði komið Guðs
vilja fram. Og hún ætlaði að halda
áfram að vera verkfæri í hendi GuSs.
Af krýningunni leiddi að stór land-
svæði i Norður-Frakklandi játuðu
Karli konungi hollustu sína. Nú var
París næsta markiS hjá Jeanne d’Arc.
ÁSur en hún hélt þangað sendi hún
Elnglakonungi bréf, sem sýhir hve
örugg hún var um köllun sina: „Af-
hendið mærinni, sem er send af Guði,
herra himnanna, lykla allra þeirra
borga, sem þér hafiS lagt undir yður
í Frakldandi. Ég er hershöfðinginn,
og hvar sem ég liitti hermenn yðar
skal ég stökkva þeim á flótta."
En Parísarbúar fengu aldrei heim-
sókn stúlkunnar frá Domremy. Hún
hf.fði lokið sínu heimsfræga afreki
og nú fór stund vonbrigðanna í liönd.
Nú byrjaði fjandsamlegur mótblástur
gegn díeinni. Hingað fil Jiafði lnin
notið mcðbyrs við hirð Karls VII. en
nú fór mörgum að þykja nóg um
uppgang hennar og fannst hún gera
sér þröngt fyrir dyrum. Og jafnvel
traust konungsins sjálfs á henni fór
að bila. Nú þóttist hann hafa fengið
grundvöll til að hyggja á og geta
haldáð áfram (íipp' á eigin spýtur.
Hann þóttist nú standa svo vel að
vígi, að hann gæti komist að sam-
komulagi við hinn mikla bragðaref,
liertogann af Burgund.
Samt var nii haldið af stað til að
frclsa París, en þar var öflug mót-
staða, og alls ekki sami baráttuhugur
í konungshernum og áður. Og einn
daginn særðist Jeanne d’Arc af örvar-
skoti. Hún hafði sagt þetta fyrir. Þá
snerist konungi liugur og hann skip-
aði hernum að hætta umsátinni. Hinn
„göfugi konungur“ sem Jeanne d’
Arc liafði farið með til Rheims og
látið krýna, var einn aumasti og fyrir-
litlegasti þjóðhöfðingi sem nokkurn
tíma hefir kórónu borið. í staS þess
að styðja hana í sigurbaráttunni fór

hann nú að semja við óvinina, á bak
við hana, hreyfði hvorki hönd né fót
til að hjálpa henni og lél meira
aS segja rífa brú, sem luin liafði látið
gera yfir Signu, en það gcrði umsátina
um Paris erfiðari.
Jeanne grátbændi hann um aS fá
að halda umsátinni áfram. Hún beitti
öllu sínu viljaþreki, fortölum og á-
hrifum, en árangurslaust. Og svo varð
hún að byrja undanhald.
Ennþá var hún í heiðri höfð. Hún
fékk gjafir, dýrindis dúka og skraut-
legar brynjur, sem hún tók á móti
með þakklæti, Jjvi að svo mikil kona
var hún að hún kunni að meta slíkt.
En henni leiddist að biða eftir því
að konungur fyrirskipaði að barátta
skyldi hafin á ný gegn óvinum guðs
og fósturjarðarinnar.
Loks þraut hana þolinmæðina og
afréð að hefjast handar upp á eigin
spýtur. Vorið 1430 hvarf hún á burt
frá hirðinni og hélt með litilli her-
sveit til NorSur-Frakklands — hún
hafði lieyrt að til stæði að fara að
berja á Englendingum þar. Þegar kom
á vigvöllinn voru óvinirnir að búa
sig undir að taka Compiegne. Hún hóf
strax undirbúning til að verja bæ-
inn, sem var mjög mikilsverður, hern-
aðarlega. En eitt sinn er hún var á
ferð með fáum mönnum umkringdu
hermenn Burgundhertogans hana. Og
hertoginn framseldi liana Englend-
ingum fyrir mikið fé og hún var flutt
til Rouen.
Henni kom alls ekki á óvart að vera
handtekin. „Raddirnar“ liöfðu búið
hana undir það. Og hún óttaðist alls
ekki um örlög sín, þvi að sömu raddir
höfðu sagt henni, að lnin mundi
bráölega verða látin laus aftur. Og
hún treysti þvi hiklaust að konung-
urinn mundi bregða við skjótt og
frelsa hana.
En svo leið og beið og hvorki jarð-
nesk né himnesk máttarvöld tóku í
taumana. Karl VII. brást henni eins
og fyrr og andstæðingar hennar, en
hættulegastir þeirra voru háskóla-
prófessorarnir í París, notuðu tímann
til að undirbúa sök á hendur henni.
Þeir hötuðu Jeanne fyrst og fremst
vegna ])ess að hún hafði blásið að
stríðsglæðunum, en framhald ófriðar-
ins hafði liaft mjög slæm áhrif á fjár-
hag háskólans. Háskólinn hafði barist
gegn Karli VII. með oddi og egg, há-
skólinn vildi vera ríki í ríkinu og
kærði sig ekki um sterka ríkisstjórn.
Og nú sneri háskólaráðið sér til
Mesti sigurinn í lífi Mærinnar frá Orleans. Konungurinn er krýndur í
Rheims.
ensku herstjórnarinnar og sýndi
fram á, að það gæti haft óheppileg á-
hrif ef Mærin væri tekin af lifi for-
málalaust sem pólifiskur fangi. En ef
hún væri kvödd fyrir klerkadóm og
dæmd sem villutrúarmaSur og galdra-
norn, mundi það veikja aðstöðu Karls
konungs stórlega. Þá væri það sann-
aS, að kvendið sem hefði látið krýna
konunginn væri á snærum djöfulsins.
Englcndingar fóru að þessu ráði og
i febrúar 1431 hófst málsókn gegn
Mærinni af Orleans. Einn kardináli,
6 biskupar, 32 guðfræðidoktorar, 16
iicentiatar, 7 læknisfræðidoktorar og
103 meðdómendur reyndu með dag-
legum yfirheyrslum i nær þrjá mán-
uði að veiða þessa ómenntuðu stúllui
í gildru með því að leggja fyrir hana
flóknustu fræðilegar spurningar.
Árlega er minningarhátíð haldin í Rouen, við líkneski Jeanne d’Arc, sem
stendur á sama blettinum og hún var brennd forðum. Þessar hátíðir eru
sérstaklega íburðarmiklar síðan páfinn tók Jeanne í dýrlingatölu 18. apríl
1909.
Cauchon biskup af Beauvals, slung-
inn maður og óprúttinn, var forseti
dómsins. Hún var stillt og æðrulaus
fyrir réttinum, þó að hún finndi aS
dómendurnir voru fjandsamlegir gegn
lienni. Hún var ótrúlega örugg í vörn
sinni. Hún varði líka konunginn, sem
hafði brugðist henni. Hún var spurð
um bernsku sína, trú og um ástæðuna
til þess að hún gckk í karlmannsföt-
um. Reynt var að láta liana hlaupa
á sig meS slungnum spurningum um
raddirnar, sem hún hefði heyrt. Og
nú var hún spurð um stjórnmála-
skoðanir sínar. Réttarbókin uni þetta
óvenjulega réttarhald er til enn, rit-
uð á latínu ,en hefir verið gefin út á
frönsku. Þar koma m. a. fyrir þessi
orðaskipli:
„Ég veit,“ lirópaSi Jeanne, <,að
konungur minn vinnur riki sitt aftur.“
„Þú gleymir að Burgundar standa
við hlið EngIakonungs.“
,,Ef Burgundar gera ekki það sem
þeir eiga að gera (aS semja frið við
Frakka), en halda striðinu áfram,
munu þeir verða sigraðir, eins og
Englendingar."
„Hafðir þú á barnsaldri andstyggð
á þeim ,sem börðust gegn konungi
þínum?“
»Ég hafði andstyggð á Englending-
um og lagsmönnum þeirra, Burgund-
um.“
„Skipaði röddin þér að hata Burg-
unda?“
„Þvi betur sem ég sá hve mikið illt
þeir gerðu, því meiri andstyggð hafði
ég á þeim.“
„Hatar guð Englendinga?“
„Ég veit ekkert um ást eða hatur
guSs á Englendingum. Ég veit aðeins
að þeir eiga og verða að rekast úr
Frakklandi, allir nema þeir, sem týna
lifi þar.“
„Hverra launa væntir þú fyrir ]>að,
Framhald á bls. 43.